Από τις πρώτες κιόλας εβδομάδες της δεύτερης προεδρικής θητείας του Ντόναλντ Τραμπ, ήταν προφανές ότι πολλά είχαν αλλάξει από τον Ιανουάριο του 2017, όταν ο μεγιστάνας και παρουσιαστής ριάλιτι έγινε και επίσημα πλανητάρχης. Αυτή τη φορά, ο Τραμπ ξεκαθάρισε από την αρχή ότι θα έδινε ελάχιστη σημασία στα θεσμικά όρια και τους κανόνες. Η άσκηση εξουσίας θα γινόταν με εκτελεστικά διατάγματα, ενώ το Κογκρέσο, τα δικαστήρια και ακόμη και οι ίδιες οι πολιτείες θα αντιμετωπίζονταν περισσότερο ως εμπόδια, παρά ως ισότιμοι πυλώνες.
Την ίδια ώρα, ο χώρος της τεχνολογίας και των μέσων ενημέρωσης, που στην πρώτη θητεία έδειξε έστω και επιφανειακά διάθεση αντίστασης, σήμερα μοιάζει πρόθυμος να συμβιβαστεί. Οι πλατφόρμες που είχαν αποκλείσει τον Τραμπ τον υποδέχθηκαν ξανά με ανοιχτές αγκάλες, ενώ μεγάλα δίκτυα και εταιρείες σπεύδουν να διαχειριστούν τις σχέσεις τους με τον πρόεδρο, με τρανταχτό παράδειγμα την πρόσφατη απομάκρυνση (και επιστροφή) του Τζίμι Κίμελ από τον αέρα του ABC.
Σε αυτό το περιβάλλον, η αντίσταση δεν έρχεται από τους αναμενόμενους θεσμικούς ή οικονομικούς παίκτες. Αντιθέτως, τη φωνή τους υψώνουν πέντε γυναίκες, καθεμία από διαφορετικό χώρο: την Εκκλησία, την πολιτική, τη λογοτεχνία, την ιατρική και τον ακτιβισμό. Οι ιστορίες τους δείχνουν πώς η διαφωνία μπορεί να εκφραστεί ακόμη και όταν οι πιο ισχυρές δυνάμεις προτιμούν τη σιωπή.
Μάριαν Έντγκαρ Μπάντ – Η επίσκοπος που τόλμησε να μιλήσει
Στις 21 Ιανουαρίου 2025, πρώτη μέρα της νέας θητείας του Ντόναλντ Τραμπ, η επίσκοπος της επισκοπικής εκκλησίας της Ουάσιγκτον, Μάριαν Έντγκαρ Μπάντ, ανέβηκε στον άμβωνα της εθνικής καθεδρικής με την αίσθηση ότι «κουβαλούσε όλο το βάρος του έθνους». Η ομιλία της, που μεταδόθηκε παγκοσμίως, ξεκίνησε ήπια, με κάλεσμα στην ενότητα. Όμως γρήγορα πήρε προσωπική διάσταση. Με βλέμμα σταθερό στραμμένο στον πρόεδρο, του ζήτησε «να δείξει έλεος» στους μετανάστες, στους ΛΟΑΤΚΙ+ νέους και σε όσους ζουν με τον φόβο ότι θα απελαθούν ή θα εξοστρακιστούν από την κοινωνία.
Η σιωπή του Τραμπ και το παγωμένο βλέμμα του δεν την πτόησαν. Μέσα σε δύο λεπτά, η Μπάντ είχε γίνει το πρώτο δημόσιο πρόσωπο που ύψωνε το ανάστημά του στον πρόεδρο, και ταυτόχρονα η νέα «εχθρός» του κινήματος MAGA. Ο ίδιος την αποκάλεσε «ριζοσπαστική αριστερή», δίνοντας το σήμα για μια καταιγίδα απειλών και ύβρεων στα κοινωνικά δίκτυα.
Η Μπάντ, μητέρα και γιαγιά, συνεχίζει να δίνει μάχες σε συνέδρια, πορείες και δημόσιες εμφανίσεις, επιμένοντας πως «η απελπισία δεν είναι επιλογή». Με το βιβλίο της «Apprendre le courage» και την καθημερινή της δράση στο πλευρό των μεταναστών, επαναφέρει στο προσκήνιο αξίες ξεχασμένες στον πολιτικό θόρυβο, όπως η καλοσύνη και η συμπόνια.
Τζάνετ Μιλς: « See you in court! »
Ακριβώς έναν μήνα μετά, στη συνάντηση των κυβερνητών με τον πρόεδρο στη Λευκή Οίκο, η ατμόσφαιρα ήταν βουβή. Ο Ντόναλντ Τραμπ, απολαμβάνοντας τα φώτα των καμερών, παραμέρισε το πρωτόκολλο και ξεκίνησε έναν από τους οργισμένους μονολόγους του. Όταν αναφέρθηκε στο διάταγμα που αποκλείει αθλητές τρανς από τα γυναικεία αθλήματα, έστρεψε το βλέμμα του στη μικροκαμωμένη κυβερνήτρια του Μέιν. «Εσείς θα υπακούσετε;», τη ρώτησε. Τότε, η 77χρονη Τζάνετ Μιλς, σηκώθηκε όρθια και απάντησε: «Υπακούω στους νόμους του κράτους μου και στους ομοσπονδιακούς νόμους». Ο πρόεδρος την απείλησε ότι θα της κόψει κάθε ομοσπονδιακή χρηματοδότηση. Η απάντηση ήρθε ακαριαία: «See you in court!»
Η φράση έκανε το γύρο της χώρας. Σαν τον Δαβίδ απέναντι στον Γολιάθ, η Μιλς διάλεξε όπλο που γνώριζε καλύτερα-τον νόμο. Κόρη και εγγονή δικηγόρων, η πρώτη γυναίκα γενική εισαγγελέας του Μέιν και από το 2018 η πρώτη γυναίκα κυβερνήτης της Πολιτείας, είχε μεγαλώσει με το μότο του πατέρα της: «Οι τύραννοι δεν σταματούν ποτέ μόνοι τους».
Βέβαια, η σύγκρουση είχε και συνέπειες τόσο για την Μίλς, όσο και για τους πολίτες που εκπροσωπεί. Μέσα σε λίγες μέρες, η Ουάσιγκτον πάγωσε επιχορηγήσεις και εξαπέλυσε έρευνες κατά του Μέιν. Όμως η Μιλς δεν υποχώρησε. Με προσφυγή σε ομοσπονδιακό δικαστήριο διέσωσε χρηματοδότηση για σχολικά γεύματα, προστατεύοντας 172.000 παιδιά. Σήμερα το Μέιν εμπλέκεται σε δεκάδες δίκες κατά της κυβέρνησης, και η ίδια δηλώνει έτοιμη «να υπερασπιστεί το Σύνταγμα σε κάθε μέτωπο».
Μιλώντας πρόσφατα σε φοιτητές Νομικής του Πόρτλαντ, δήλωσε «Η δικαιοσύνη είναι ο μεγάλος εξισωτής μας. Υπερασπιστείτε την, όρθιοι». Και έκλεισε, όπως πάντα, με το σύνθημά της: «See you in court!»
Έιντζελ Φοστερ – Η γιατρός που διαφυλάσσει το δικαίωμα στην άμβλωση
Το βράδυ της επανεκλογής του Ντόναλντ Τραμπ, χιλιάδες γυναίκες σε όλη την Αμερική έσπευσαν στο διαδίκτυο να παραγγείλουν χάπια άμβλωσης και χάπια «της επόμενης μέρα»ς. Δεν ήταν απαραίτητα έγκυες, αλλά απλώς πανικόβλητες, βέβαιες ότι τα δικαιώματά τους θα συρρικνωθούν ξανά. Στον μικρό της χώρο εργασίας έξω από τη Βοστώνη, η δρ. Έιντζελ Φόστερ βρήκε το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο του Massachusetts Medication Abortion Access Project (MAP) να έχει κατακλυστεί από αιτήματα.
Η Φόστερ, 51 ετών, δεν ήταν καινούρια στον αγώνα. Ερευνήτρια με σπουδές στο Στάνφορντ, την Οξφόρδη και το Χάρβαρντ, είχε περάσει χρόνια σε στρατόπεδα προσφύγων και σε χώρες με περιορισμένα δικαιώματα αναπαραγωγικής υγείας. Το 2023, εκμεταλλευόμενη τον λεγόμενο «νόμο-ασπίδα» της Μασαχουσέτης που προστατεύει γιατρούς από διώξεις άλλων πολιτειών, δημιούργησε το MAP, μια πλατφόρμα που, με τηλεϊατρική και εθελοντές, στέλνει χάπια άμβλωσης σε γυναίκες παντού στις ΗΠΑ.
Η νίκη του Τραμπ άλλαξε το τοπίο. Σε πολιτείες όπου η άμβλωση είχε ήδη απαγορευτεί, οι πιέσεις αυξήθηκαν, με τις αρχές να ισχυρίζονται ότι θα κινηθούν νομικά ακόμη και απέναντι σε γιατρούς που χορήγησαν χάπια άμβλωσης. Η Φόστερ πλέον αποφεύγει να ταξιδεύει σε πολιτείες όπου κυριαρχούν οι Ρεπουμπλικανοί ή να οδηγήσει εκτός της Μασαχουσέτης, ενώ για να πάει στο εξωτερικό περνά μόνο μέσω Καναδά, όπου είναι μόνιμη κάτοικος. «Είναι ένα δύσκολο πλαίσιο», λέει. «Η μητέρα μου μένει στη Νότια Καρολίνα και δεν θα την ξαναδώ εκεί».
Παρά τα εμπόδια, το MAP εξυπηρετεί δεκάδες χιλιάδες γυναίκες τον χρόνο. Το 2024 οι αμβλώσεις στις ΗΠΑ αυξήθηκαν σε 1,1 εκατομμύριο, μια ειρωνική συνέπεια, όπως σημειώνει η ίδια, «ενός συστήματος που ήθελε να τις εξαφανίσει». Το δίκτυο της Φόστερ παραμένει εύθραυστο, απειλούμενο από κάθε νέα δικαστική κίνηση. Αλλά σε μια χώρα που γυρίζει δεκαετίες πίσω, η ίδια επιμένει: «Η απελπισία δεν είναι στρατηγική. Κάθε μέρα που μπορούμε να στείλουμε ένα φάκελο, κερδίζουμε λίγο χώρο για ελευθερία.»
Άντζελα Ράι – «State of the People»
Όταν σχολιαστές μιλούν για «σιωπή» της μαύρης κοινότητας απέναντι στον Τραμπ, η Άντζελα Ράι εξοργίζεται. «Σιωπή; Μα είναι εξάντληση», λέει. Γεννημένη στο Σιάτλ το 1979, κόρη ακτιβιστών που της έδωσαν το όνομα «Άντζελα» προς τιμήν της ακτιβίστριας Άντζελα Ντέιβις, η Ράι μεγάλωσε με το μικρόφωνο και την αντίσταση στο αίμα της. Ακολούθησε σπουδές νομικής, θήτευσε σε πολιτικά γραφεία στην Ουάσιγκτον, ανέλαβε το Congressional Black Caucus και αργότερα δημιούργησε δική της συμβουλευτική εταιρεία για την ισότητα.
Η επανεκλογή του Τραμπ την άφησε άφωνη, είχε αποκαλύψει η ίδια. Όμως σύντομα άλλαξε στρατηγική. Δεν κάλεσε σε μαζικές πορείες που θα έφερναν νέες στοχοποιήσεις, αλλά σε ένα βήμα στο πλάι: Την επανασυγκρότηση της μαύρης κοινότητας, με προτεραιότητα στις ίδιες τις ανάγκες της. «Βάζουμε πρώτα το δικό μας οξυγόνο», λέει.
Στις 4 Μαρτίου 2025, αντί να παρακολουθήσει το State of the Union του προέδρου, οργάνωσε το «State of the People». Επρόκειτο για 24 ώρες ζωντανής μετάδοσης με αφηγήσεις για τον αντίκτυπο της κυβέρνησης Τραμπ στις ζωές των μαύρων Αμερικανών. Το είδαν πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι. Από εκεί γεννήθηκε το Power Tour, μια περιοδεία σε δέκα πόλεις του Νότου. Εκεί, η Ράι και οι συνεργάτες της πλήρωναν απλήρωτους λογαριασμούς, βοηθούσαν καταβάλοντας εγγυήσεις για προφυλακισμένους και μοίραζαν τρόφιμα και ρούχα.
Η Ράι δεν κρύβει ότι συχνά σκέφτεται «καταστροφικά σενάρια», από μπλακάουτ εως αστυνομικές εφόδους στο σπίτι της. Για εκείνη, δεν είναι υπερβολές αλλά προετοιμασία. «Όταν ο πρόεδρος λέει ότι δεν θα εφαρμόσει το Σύνταγμα, όλοι οι πολίτες απειλούνται. Το καθήκον μου είναι να κάνω τον λαό μου έτοιμο. Είμαστε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.»
Λόρεν Γκροφ – Μια βιβλιοθήκη αντίστασης στη Φλόριντα
Το πρωί της 28ης Απριλίου η Λόρεν Γκροφ ξύπνησε από τις τρεις. Η αγωνία για τα εγκαίνια του νέου της βιβλιοπωλείου, του The Lynx στο Γκρέινσβιλ της Φλόριντα, δεν την άφηνε να ησυχάσει. Μέχρι να ξημερώσει είχε ήδη περάσει από τον χώρο, ανάμεσα σε επτά χιλιάδες τίτλους που είχε διαλέξει με προσοχή. «Είναι οι φίλοι μου», λέει χαμογελώντας. Λίγες ώρες αργότερα, εκατό άνθρωποι περίμεναν έξω από την πόρτα και μέχρι το τέλος της ημέρας τρεις χιλιάδες επισκέπτες είχαν μπει στο μαγαζί για να ακούσουν αναγνώσεις, να πιουν καφέ, να συζητήσουν και να αγοράσουν βιβλία.
Η Γκροφ και ο σύζυγός της ονειρεύονταν χρόνια να ανοίξουν ένα βιβλιοπωλείο. Η απόφαση πάρθηκε όταν η Φλόριντα έγινε το επίκεντρο της λογοκρισίας, με χιλιάδες τίτλους να εξαφανίζονται από σχολεία και βιβλιοθήκες. Το The Lynx είναι η απάντησή τους. Στην είσοδο υπάρχει τοιχογραφία με έναν λύγκα και το σύνθημα «Watch us bite back». Στα πρώτα τραπέζια βρίσκονται τα βιβλία που συχνά λογοκρίνονται, από την Άτγουντ και τη Μόρισον μέχρι το «All Boys Aren’t Blue». Η λέσχη ανάγνωσης έχει ήδη προγραμματίσει συναντήσεις γύρω από έργα όπως το «Gender Queer» και το «Flamer». Από όλη τη χώρα φτάνουν δωρεές ώστε κάτοικοι της Φλόριντα να μπορούν να προμηθεύονται δωρεάν αντίτυπα.
Παράλληλα, η Γκροφ είναι γνωστή συγγραφέας, με πέντε μυθιστορήματα και τρεις υποψηφιότητες για το National Book Award. Στο The Lynx όμως εμφανίζεται ως οικοδέσποινα. Κάνει προτάσεις στους πελάτες, γράφει μικρά σημειώματα με αγαπημένους τίτλους, εξηγεί στα παιδιά πού θα βρουν ιστορίες για την αρχαία ιστορία. Την ημέρα των εγκαινίων πούλησε πάνω από χίλια βιβλία, αντιμετώπισε χαλασμένα ταμεία και χαλασμένες τουαλέτες, αλλά έζησε και μια στιγμή γιορτής.
Σε μια πολιτεία που πνίγεται από απαγορεύσεις, το βιβλιοπωλείο της είναι κάτι περισσότερο από εμπορική επιχείρηση. Είναι χώρος συνάντησης, καταφύγιο για αναγνώστες και υπενθύμιση ότι η λογοτεχνία δεν σιωπά εύκολα.
Πηγή: lifo.gr
