Προεδρικές εκλογές μαζί με τις βουλευτικές, διεξάγονται σήμερα στη Χιλή και τα δύο φαβορί είναι η κομμουνίστρια Ζανέτ Χάρα και ο ακροδεξιός, νοσταλγός του δικτάτορα Πινοσέτ, Χοσέ Αντόνιο Καστ.
Συνολικά 8 είναι οι υποψήφιοι για την Προεδρία της χώρας, αλλά σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, η αναμέτρηση θα κριθεί στον δεύτερο γύρο, στις 14 Δεκεμβρίου,ανάμεσα στην 51 χρονη Χάρα που εκπροσωπεί τον κυβερνητικό συνασπισμό του απερχόμενου προέδρου Γκαμπριέλ Μπόριτς , και τον 59χρονο Χοσέ Αντόνιο Καστ, υποψήφιο με το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα.
Ο Καστ είναι δικηγόρος και προέρχεται από γερμανική οικογένεια. Ο πατέρας του ανήκε στη Χιτλερική Νεολαία και υπηρέτησε ως στρατιώτης στη Βέρμαχτ. Μετά τον πόλεμο, κατέφυγε στη Χιλή. Ένας από τους αδελφούς του Καστ ήταν υπουργός του δικτάτορα Αουγκούστο Πινοσέτ.
Η Ζανέτ Χάρα είναι νομικός και μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος, πρώην υπουργός Εργασίας.
Εντάχθηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα ως έφηβη. Παραμένει μέλος μέχρι σήμερα, αν και θεωρείται ότι ανήκει στην σοσιαλδημοκρατική πτέρυγα.
Η Χάρα δεν είναι υποψήφια του Κομμουνιστικού Κόμματος, αλλά κέρδισε τις προκριματικές εκλογές του κυβερνώντος κεντροαριστερού συνασπισμού. Οι υποστηρικτές της εκτιμούν το χάρισμά της και τον συμφιλιωτικό της τόνο. Οι Χιλιανοί γνωρίζουν την 51χρονη ως την πρώην Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης. Σε αυτόν τον ρόλο, εφάρμοσε μείωση της εργάσιμης εβδομάδας από 45 σε 40 ώρες και ξεκίνησε μια μεταρρύθμιση του ιδιωτικού συνταξιοδοτικού συστήματος.
Στο προεκλογικό της πρόγραμμα, υπόσχεται να αυξήσει περαιτέρω τον κατώτατο μισθό – στο ισοδύναμο των 700 ευρώ.
Ανακοίνωσε επίσης ότι, ως πρόεδρος, σκοπεύει να αυστηροποιήσει τους ελέγχους κατά της παράνομης μετανάστευσης και να καταπολεμήσει την αυξανόμενη εγκληματικότητα. «Η δημόσια ασφάλεια θα είναι ένα βασικό ζήτημα από την πρώτη κιόλας μέρα», δήλωσε προεκλογικά η Χάρα.
Προτεραιότητα η ασφάλεια
Οι προτεραιότητες για τους Χιλιανούς, όπως δείχνουν συνεχώς οι δημοσκοπήσεις, είναι η εγκληματικότητα, οι επιθέσεις και οι ληστείες. Τα ποσοστά ανθρωποκτονιών έχουν διπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία, αν και παραμένουν χαμηλά σε σύγκριση με τις περισσότερες χώρες της περιοχής. Η Χιλή φοβάται. Μόνο το 39% των κατοίκων της αισθάνεται ασφαλές να περπατάει τη νύχτα, για παράδειγμα, κατατάσσοντάς την 138η, ακριβώς πίσω από τη Ζιμπάμπουε, σε έρευνα που διεξήχθη σε 144 περιοχές από την αμερικανική εταιρεία Gallup.
Τα κεντρικά θέματα αυτής της προεδρικής εκστρατείας, επομένως, ήταν η τάξη και η ασφάλεια, η οικονομική ανάπτυξη και ο έλεγχος της παράτυπης μετανάστευσης – ζητήματα στα οποία η ακροδεξιά αντιμετωπίζει πιο εύκολα από την αριστερά.
Αυτές οι εκλογές διεξάγονται σε ένα πλαίσιο όπου το 24% των Χιλιανών ταυτίζονται με την ακροδεξιά , το υψηλότερο ποσοστό που έχει καταγραφεί ποτέ, σύμφωνα με έρευνα του Κέντρου Δημόσιων Σπουδών (CEP), ενώ το 36% ταυτίζεται με το κέντρο και το 20% με την αριστερά. Ένα άλλο ποσοστό που έχει φτάσει στο αποκορύφωμά του είναι η υποστήριξη της ιδέας ότι, υπό ορισμένες συνθήκες, ένα αυταρχικό καθεστώς μπορεί να είναι προτιμότερο (23%).
«Ο Μεσσίας της Χιλιανής Δεξιάς»
Ο αντίπαλος της Ζανέτ Χάρα , Χοσέ Αντόνιο Καστ είναι για τρίτη φορά υποψήφιος για την προεδρία. Αυτή τη φορά, ο ακροδεξιός πολιτικός είναι αποφασισμένος να κερδίσει τις εκλογές. Ηγείται του κόμματός του με ένα μείγμα «προσωπικής συμπάθειας» και «αυστηρού ελέγχου», όπως γράφει η δημοσιογράφος Χαβιέρα Γκονζάλες. «Καστ, ο Μεσσίας της Χιλιανής Δεξιάς» είναι ο τίτλος μιας βιογραφίας» που συνυπέγραψε η Χιλιανή δημοσιογράφος.
Η προεκλογική εκστρατεία του Καστ εστιάστηκε σε ένα σχέδιο για τον δραστικό περιορισμό της μετανάστευσης. Όλοι οι παράνομοι μετανάστες θα απελαύνονταν. «Αν δεν φύγουν οικειοθελώς, θα έρθουμε να τους πιάσουμε», απείλησε.
Πάντα άψογα ντυμένος, δεν κρύβει τον θαυμασμό του για τον δικτάτορα Πινοσέτ που δίωξε, βασάνισε και σκότωσε δεκάδες χιλιάδες μέλη της αντιπολίτευσης.
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, ωστόσο, ο Καστ απέφυγε τις πολεμικές δηλώσεις υπέρ του Πινοσέτ.
Πρόσφατα απέφυγε επίσης να εκφράσει την υποστήριξή του στον φιλελεύθερο πρόεδρο της Αργεντινής Μιλέι και στον πρώην πρόεδρο της Βραζιλίας Μπολσονάρο, ο οποίος καταδικάστηκε για απόπειρα πραξικοπήματος.
Ο Καστ θέλει να διευκολύνει την αστυνομία στη χρήση πυροβόλων όπλων.
Πιο «ακραίος» ο τρίτος υποψήφιος
Την συμμετοχή του στο Β’ γύρο διεκδικεί πάντως και ο Γιοχάνες Κάιζερ,οι θέσεις του οποίου ευθυγραμμίζονται με εκείνες του προέδρου της Αργεντινής, Χαβιέρ Μιλέι.
Ο Γιοχάνες Κάιζερ έχει επίσης γερμανικές ρίζες, αν και σύμφωνα με τον ίδιο, ο παππούς του κατέφυγε στη Χιλή για να ξεφύγει από τους Ναζί. Ο 49χρονος φιλελεύθερος θεωρείται σημαντικά πιο ακροδεξιός από τον Καστ. Στο κανάλι του στο YouTube, αμφισβήτησε το δικαίωμα ψήφου των γυναικών και χλεύασε τα θύματα του Πινοσέτ. Ο Κάιζερ έχει πλούσια γενειάδα και συχνά φοράει μανικετόκουμπα με τον Γερμανικό Σιδηρού Σταυρό.
Είναι πρόεδρος του Εθνικού Ελευθεριακού Κόμματος, το οποίο ίδρυσε το 2024. Το κόμμα του Προωθεί υπερφιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές και υιοθετεί μια ηθικά συντηρητική στάση. Σκοπεύει να καταργήσει τα υπουργεία Παιδείας, Γυναικών και Περιβάλλοντος και να πιέσει για την αποχώρηση της Χιλής από τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα. Σε αυτό, ευθυγραμμίζεται με τον φιλελεύθερο πρόεδρο της Αργεντινής, Χαβιέρ Μιλέι.
Έχει επίσης ανακοινώσει σχέδια για την απέλαση όλων των μεταναστών χωρίς άδεια παραμονής. Όσους έχουν ποινικό μητρώο σκοπεύει να φυλακίσει σε μια διαβόητη γιγαντιαία φυλακή στο Ελ Σαλβαδόρ. Και σχεδιάζει να αναπτύξει τον στρατό σε περιοχές όπου η αστυνομία δεν μπορεί να διεισδύσει λόγω «ένοπλης αντίστασης από τρομοκρατικές ομάδες ή εγκληματίες».
Βλέψεις για την προεδρία έχει και η υποψήφια των Συντηρητικών, Έβελιν Ματέι, επίσης γερμανικής καταγωγής.
Η Ματέι ασχολείται με την πολιτική εδώ και σχεδόν 40 χρόνια. Παρά την αναγνωρισιμότητά της σε όλη τη Χιλή, η Ματέι κατέλαβε πρόσφατα την τέταρτη θέση στις δημοσκοπήσεις.Υπερασπίζεται την ανατροπή του τότε δημοκρατικά εκλεγμένου αριστερού προέδρου, Σαλβαδόρ Αλιέντε, το 1973, καθώς ο πατέρας της ήταν μέλος της στρατιωτικής χούντας του Πινοσέτ. Η οικογένεια της Ματέι έφτασε στη Χιλή τον 19ο αιώνα.
Ο πατέρας της ήταν επίσης αρχηγός της αεροπορίας του Πινοσέτ.Θεωρείται σημαντικά πιο μετριοπαθής από τον Καστ και τον Κάιζερ..
Το ακραίο πολιτικό τοπίο
Αυτό είναι το πολιτικό τοπίο στη χώρα των Άνδεων μετά από τέσσερα χρόνια μιας αριστερής κυβέρνησης, με επικεφαλής τον νεαρό πρόεδρο Μπόριτς, που ανήλθε στην εξουσία μετά την κοινωνική εξέγερση του 2019, εν μέσω υψηλών προσδοκιών και με έναν ριζοσπαστικό λόγο που υποσχόταν σαρωτικούς μετασχηματισμούς.
Με το πέρασμα του χρόνου και το βάρος των περιστάσεων, ωστόσο, η κυβέρνηση Μπόριτς αναγκάστηκε να τροποποιήσει τις φιλοδοξίες της μετά από μεγάλες ήττες – οι Χιλιανοί απέρριψαν ένα προτεινόμενο νέο Σύνταγμα το 2022 που υποστήριξε η αριστερά.
Ο απερχόμενος, νεαρός πρόεδρος που είχε πει ότι «ο νεοφιλελευθερισμός γεννήθηκε εδώ και πεθαίνει εδώ» κατέληξε, αντίθετα, να δώσει ζωή σε μια ακόμη κυβέρνηση αφοσιωμένη στην υπεράσπιση του status quo, με τον ίδιο αντιλαϊκό χαρακτήρα και την ίδια καταπιεστική φύση κρυμμένη πίσω από μια γλώσσα σεβασμού της τάξης και του κράτους δικαίου.
Αντιμέτωπος με την αυξανόμενη δημόσια ανησυχία για την αύξηση της εγκληματικότητας σε μια χώρα που κάποτε ήταν από τις ασφαλέστερες στη Λατινική Αμερική, ο Μπόριτς ενέκρινε τον νέο Αντιτρομοκρατικό Νόμο, ο οποίος αποσκοπούσε στην περαιτέρω ποινικοποίηση της κοινωνικής διαμαρτυρίας και στην εντατικοποίηση της καταστολής.
Ο συγγραφέας Πατρίσιο Φερνάντεζ εξηγεί την αλλαγή που έχει υποστεί η Χιλή μεταξύ του 2021, όταν εξελέγη ο Μπόριτς, και του 2025: «Τα κύρια θέματα του δημόσιου διαλόγου ήταν τα κοινωνικά δικαιώματα (συντάξεις, εκπαίδευση, υγεία, στέγαση), οι περιβαλλοντικές απαιτήσεις, τα δικαιώματα των γυναικών, των μειονοτήτων, των αυτόχθονων πληθυσμών και άλλες πολιτισμικές ποικιλομορφίες. Τίποτα από αυτά δεν έχει απομείνει.
Σήμερα, η συζήτηση επικεντρώνεται στην ασφάλεια και την οικονομική ανάπτυξη». Συγγραφέας του βιβλίου «On the March: Notes on the Social Uprising in Chile» (2020), ο Φερνάντεζ προσθέτει: «Ο θυμός και ο φόβος είναι οι κύριοι πρωταγωνιστές αυτών των εκλογών. Όχι τα συλλογικά έργα. Και η απογοήτευση».
Η Χιλή εκτιμά λιγότερο τη δημοκρατία
«Η Χιλή του Μπόριτς εγκαινιάζει μια χώρα ακραίων καταστάσεων», γράφει η ισπανική El Pais. « Ποτέ πριν τα τελευταία 35 χρόνια οι πολιτικές δυνάμεις που εκτιμούν τη δικτατορία του Αουγκούστο Πινοσέτ δεν είχαν τόσο ισχυρή πιθανότητα να φτάσουν στη Λα Μονέδα (το προεδρικό μέγαρο)».
Μπορεί η Ζανέτ Χάρα να κερδίσει τον πρώτο γύρο των εκλογών -τουλάχιστον αυτό δείχνουν οι δημοσκοπήσεις— αλλά ως κομμουνίστρια και υποψήφια του προοδευτικού συνασπισμού «Ενότητα για τη Χιλή», θα χρειαστεί ένα θαύμα για να κερδίσει την προεδρία: αν αντιμετωπίσει τον Χοσέ Αντόνιο Καστ του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος στον επαναληπτικό γύρο, όπως φαίνεται, ολόκληρη η ακροδεξιά -που εκπροσωπείται επίσης από την Έβελιν Ματέι και τον Γιοχάνες Κάιζερ- θα ενωθεί εναντίον της. Κάπου 52 χρόνια μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα κατά του Αλιέντε και την επιβολή της δικτατορίας του Πινοσέτ , η νέα Χιλή εκτιμά λιγότερο τη δημοκρατία.
Πηγή: naftemporiki.gr
