Τα τρία σενάρια για την ύφεση το 2020 στην Ελλάδα

Η πανδημία του κορονοϊού που πλήττει σχεδόν το σύνολο των ανεπτυγμένων κρατών του πλανήτη δεν θα μπορούσε παρά να απειλεί και την ελληνική οικονομία. Το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο δημοσιοποίησε την Εαρινή Έκθεσή του για την πορεία του ΑΕΠ της χώρας. Όπως ήταν αναμενόμενο, τα τρία σενάρια που αναλύονται στην έκθεση προβλέπουν ύφεση για την ελληνική οικονομία.

Συγκεκριμένα, το πρώτο – θετικότερο εκ των τριών – σενάριο αναφέρει ότι το ΑΕΠ θα συρρικνωθεί κατά 5,1% φέτος. Το δεύτερο προβλέπει μειώση του ΑΕΠ κατά 7,3% ενώ το χειρότερο εκ των τριών κάνει λόγο για ύφεση που θα φτάσει στο 9,8% για το 2020.

Όσον αφορά στους κινδύνους που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία, η Έκθεση του Ελληνικού Δημοσιονομικού Συμβουλίου υπογραμμίζει ότι ο πρώτος αφορά σε ενδεχόμενη νέα έξαρση της υγειονομικής κρίσης, ο δεύτερος στην αποτελεσματικότητα των μέτρων στήριξης και τις επιπτώσεις στους μισθούς ενώ ο τρίτος σχετίζεται με την ταχύτητα στη λήψη αποφάσεων από τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αναλυτικότερα, σύμφωνα με την Έκθεση, η ελληνική οικονομία φαίνεται ότι θα πληγεί με ιδιαίτερη σφοδρότητα λόγω:

- Της μεγάλης, σχετικά, εξάρτησής της από τουρισμό και μεταφορές
- Της διάρθρωσής της, η οποία χαρακτηρίζεται από μικρού μεγέθους επιχειρήσεις με μικρά περιθώρια αντίδρασης σε καταστάσεις περιστολής της οικονομικής δραστηριότητας
- Της υψηλής, σχετικά, προστιθέμενης αξίας κλάδων όπως «διαχείρισης ακίνητης περιουσίας», «χονδρικό, λιανικό εμπόριο, υπηρεσίες εστίασης», «τέχνες διασκέδαση και ψυχαγωγία» κ.α. οι οποίοι πλήττονται άμεσα και ισχυρά λόγω του κανόνα των αυξημένων κοινωνικών αποστάσεων

Ειδικότερα, τη μεγαλύτερη αρνητική επίπτωση εκτιμάται ότι θα την επιφέρει η πτώση της ιδιωτικής κατανάλωσης, λόγω της υψηλής συμμετοχής της στη διαμόρφωση του ΑΕΠ.

Η περιστολή της οικονομικής δραστηριότητας και οι παρεπόμενες απώλειες σε εισοδήματα όπως και αυτή καθαυτή , η ανασφάλεια την οποία προκαλεί η φύση της κρίσης στους καταναλωτές είναι επόμενο να πλήξουν ιδιαίτερα την ιδιωτική κατανάλωση.

Για να αντιληφθούμε τι σημαίνει αυτό, αρκεί να θυμηθούμε ότι ο δείκτης PMI, ο οποίος στη Ελλάδα παρουσιάζει υψηλή συσχέτιση με την ιδιωτική κατανάλωση, κατέγραψε τον Μάρτιο και τον Απρίλιο μείωση κατά 22,3% και 47,9% σε ετήσια βάση.

Στα δύο από τα τρία σενάρια, οι επενδύσεις εκτιμάται ότι θα μειωθούν αλλά όχι θεαματικά, ενώ στο τρίτο σενάριο, η πρόβλεψη αφορούν σε μεγάλη πτώση.

Η ανεργία, σύμφωνα με την Έκθεση, θα αυξηθεί φέτος στο πρώτο σενάριο κατά 3,2%, στο δεύτερο κατά 4,4% ενώ στο τρίτο και χειρότερο κατά 5,8% σε σχέση με το 2019.

Σύμφωνα με το Δημοσιονομικό Συμβούλιο, «ο βασικότερος κίνδυνος για την οικονομία εντός του 2020 αποτελεί η πιθανότητα να επανακάμψει η υγειονομική κρίση με έξαρση του αριθμού των κρουσμάτων και συνέπεια να επιβληθούν διοικητικά νέοι άμεσοι περιορισμοί της οικονομικής δραστηριότητας, είτε ευρεία συρρίκνωσή της από "αυθόρμητες" επιλογές των πολιτών λόγω της έντασης μιας πιθανώς γενικευμένης ανασφάλειας. Σε αυτή την περίπτωση η προβλεπόμενη ύφεση θα επιβαρυνθεί ακόμη περισσότερο και τα νέα δημοσιονομικά μέτρα στήριξης που θα πρέπει να ληφθούν θα επιβαρύνουν περαιτέρω τον κρατικό προϋπολογισμό».

Όσο για τα μέτρα και την αποτελεσματικότητα που έχουν για την ανάσχεση της ύφεσης, αναφέρεται πως «κομβικής σημασίας είναι η έγκαιρη και αποτελεσματική εφαρμογή τους, ιδίως όσον αφορά στις εγγυήσεις ύψους 2 δισ. ευρώ που θα δοθούν μέσω του Ταμείου Εγγυοδοσίας της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας».

Εξάλλου, σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, οι εγγυήσεις αυτές αναμένεται να κινητοποιήσουν συνολικούς πόρους 7 δισ. ευρώ, πρόβλεψη που ενδεχομένως να αποδειχθεί υπεραισιόδοξη.

Αξίζει να αναφέρουμε ακόμη ότι οι πιστώσεις που θα κατευθυνθούν προς τα εγγυημένα δάνεια πιθανόν να μην αποτελέσουν νέους πρόσθετους χρηματοδοτικούς πόρους που θα αυξάνουν τη συνολική χρηματοδότηση της οικονομίας, αλλά απλή ανακατεύθυνση υφιστάμενων κεφαλαίων που θα είχαν διατεθεί ούτως ή άλλως στην αγορά από τα πιστωτικά ιδρύματα, αλλά σε άλλους δανειολήπτες.

Αυτό σημαίνει ότι σε αυτή την περίπτωση, εκτιμάται ως εξαιρετικά πιθανό η κρατική παρέμβαση να αποκτήσει και μια στρεβλωτική διάσταση, στο μέτρο που μπορεί να μετατοπίσει χρηματοδοτήσεις προς λιγότερο αποδοτικά επενδυτικά σχέδια.

Και, φυσικά, κάτι τέτοιο θα μπορούσε να οδηγήσει σε επιδείνωση της ποιότητας του δανειακού χαρτοφυλακίου των τραπεζών και ενδεχομένως σε δημιουργία μιας νέας γενιάς μη εξυπηρετούμενων δανείων, «με πιθανές αυξημένες καταπτώσεις και κατ’ ακολουθία πρόσθετο δημοσιονομικό κόστος».

Δεν πρέπει να λησμονούμε επίσης ότι ένας κίνδυνος που «δύναται να επιβραδύνει τη μελλοντική ανάκαμψη της οικονομίας» αφορά «στη μη παροδική μείωση των αμοιβών της εργασίας, και κατά συνέπεια την αδυναμία της ιδιωτικής κατανάλωσης να επανέλθει άμεσα στα προ της κρίσης επίπεδα» με δεδομένο ότι όλοι οι δημοσιονομικοί στόχοι για το 2020 έχουν ανασταλεί.

Ωστόσο, αναφέρει η Έκθεση, δεν είναι γνωστό τι θα συμφωνηθεί για τα επόμενα χρόνια με τους Ευρωπαίους εταίρους, επί του θέματος.

«Η πιθανότητα επαναφοράς περιοριστικών δημοσιονομικών μέτρων τα επόμενα χρόνια θα θέσει σε κίνδυνο την ανάκαμψη. Οι αποφάσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα είναι καθοριστικής σημασίας ως προς την διαμόρφωση των προοπτικών της ευρωπαϊκής οικονομίας και των οικονομιών των κρατών-μελών. Η δυσκολία να επιτευχθεί πολιτική συμφωνία στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τόσο για το είδος των παρεμβάσεων όσο και για την έκταση αυτών, ενισχύουν την αβεβαιότητα ως προς την ικανότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να υιοθετήσει τα μέτρα που απαιτούνται για την αντιμετώπιση της ύφεσης» προσθέτει το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο.