Με την αποδέσμευση της μιας εκ των δύο εγγυητικών της κινεζικής κοινοπραξίας, που είχε αναλάβει την κατασκευή του τερματικού φυσικού αερίου στο Βασιλικό, άνοιξε ο δρόμος για την παραλαβή της πλωτής μονάδας FSRU (πλοίο) «Προμηθέας», η οποία βρίσκεται εδώ και μήνες αγκυροβολημένη σε λιμάνι της Κίνας. Πιο συγκεκριμένα, οι κυπριακές Αρχές και η κινεζική κοινοπραξία κατέληξαν σε κατ’ αρχήν συμφωνία για παράδοση του FSRU «Προμηθέας», που θα υλοποιηθεί σε διάστημα 60 ημερών.
Ο όρος «εγγυητική» αφορά το χρηματικό ποσό που δίνει ως εγγύηση μια εταιρεία η οποία κερδίζει μια προσφορά, ότι θα φέρει εις πέρας το έργο. Στην προκειμένη, πρόκειται ουσιαστικά για χρήματα της κινεζικής κοινοπραξίας τα οποία δεσμεύονται στην τράπεζα προκειμένου να μπορεί η Κυπριακή Δημοκρατία να τα εκταμιεύσει σε περίπτωση που η εταιρεία δεν ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της.
Οι δύο εγγυητικές του έργου αγγίζουν συνολικά το ποσό των περίπου 70 εκατομμυρίων ευρώ. Η εγγυητική που αφορά το πλοίο ανέρχεται, σύμφωνα με τους ειδικούς, στα 35-40 εκατ. ευρώ. Το Υπουργείο Ενέργειας επέτρεψε την αποδέσμευση της εγγυητικής που αφορά μόνο τον «Προμηθέα» και όχι τις εγγυητικές για το υπόλοιπο χερσαίο έργο, δεδομένου ότι η υπόθεση του τερματικού βρίσκεται ενώπιον του Διαιτητικού Δικαστηρίου στο Λονδίνο.
Εντός δύο μηνών
Μιλώντας ενώπιον της κοινοβουλευτικής επιτροπής Ενέργειας, ο υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου, εξήγησε ότι η συμφωνία έγινε έναντι «μιας οικονομικής διευθέτησης» αφού, όπως πρόσθεσε, μειώνονται κάποιου είδους εγγυητικές. Ξεκαθάρισε, ωστόσο, ότι από κυπριακής πλευράς δεν δόθηκαν επιπλέον χρήματα για την αποδέσμευση της πλωτής μονάδας, αλλά ανταλλάχθηκαν εγγυητικές για το συγκεκριμένο έργο. Το κομμάτι της εγγυητικής για προβλήτα και χερσαίο παραμένει» (δεσμευμένο).
Σύμφωνα με τον Γιώργο Παπαναστασίου, στο διάστημα των 60 ημερών για παραλαβή του πλοίου, πρέπει να γίνουν ορισμένες ενέργειες και από τις δύο πλευρές, όπως κάποιες πιστοποιήσεις έτσι ώστε να μπορεί αποπλεύσει το πλοίο από την Κίνα. Ο λόγος για τον οποίο δίδεται ο χρόνος των 60 ημερών είναι για να βρεθεί το προσωπικό με το οποίο θα αποπλεύσει το πλοίο από την Κίνα προς Κύπρο. Κατά τη διάρκεια αυτών των 60 ημερών, είπε ο υπουργός, θα εξασφαλιστούν οι πιστοποιήσεις που απαιτούνται για να αποπλεύσει το πλοίο. Διευκρίνισε ότι ο «Προμηθέας» θα λάβει στην Κύπρο τις πιστοποιήσεις για τη χρήση του ως πλωτή μονάδα αποϋγροποίησης.
Σύμβουλος για υποδομές
Κωδικοποιώντας τα επόμενα βήματα, όσον αφορά την προβλήτα και τις χερσαίες υποδομές, ο Γιώργος Παπαναστασίου είπε πως η ΕΤΥΦΑ βγήκε σε προσφορές για εξεύρεση συμβούλου που εξειδικεύεται σε ολοκλήρωση ημιτελών υποδομών, προσθέτοντας ότι ο σύμβουλος θα επιλεγεί στις επόμενες δύο βδομάδες. Ακολούθως, ο σύμβουλος θα βοηθήσει την ΕΤΥΦΑ για την ετοιμασία των εγγράφων για την προκήρυξη προσφορών για την ολοκλήρωση του τερματικού στο Βασιλικό.
Σε σχέση με τον χερσαίο χώρο στο τερματικό του Βασιλικού, ο υπουργός Ενέργειας Γ. Παπαναστασίου είπε πως σε δύο εβδομάδες θα επιλεχθεί ο σύμβουλος (project manager), ο οποίος θα βοηθήσει με τις προσφορές. Υπέδειξε, παράλληλα, πως σε συνεργασία με το Γενικό Λογιστήριο εξετάζονται τρόποι για να μην ακολουθηθεί η συνήθης διαδικασία των προσφορών, η οποία είναι χρονοβόρα. Από πλευράς του, ο μηχανικός του έργου (owner’s engineer – Hill International) έδωσε λεπτομέρειες σε σχέση με το έργο.
Όπως είπε, η προβλήτα είναι ημιτελής, καθώς έχει κατασκευαστεί ένα μικρό κομμάτι. Σημείωσε, επίσης, πως δεν άρχισαν οι μηχανολογικές κατασκευές, προσθέτοντας πως «έγιναν συγκολλήσεις του τμήματος που αποτελεί την αποθήκη αερίου για αποφυγή ενδεχομένου κατάρρευσης».
Τέλος του 2025
Πάντως, αρμόδια πηγή από την ΕΤΥΦΑ είπε στον «Π» ότι η έλευση φυσικού αερίου αναμένεται στην Κύπρο περί τα τέλη του 2025. Ωστόσο, για να αρχίσει η ηλεκτροπαραγωγή, θα πρέπει να μετατραπούν οι μηχανές της ΑΗΚ από ντίζελ σε μηχανές φυσικού αερίου και να γίνουν οι σχετικές δοκιμές. Σε αυτή τη φάση υπάρχουν δύο μηχανές της ΑΗΚ έτοιμες να λειτουργήσουν με φυσικό αέριο, ωστόσο θα πρέπει να γίνουν οι σχετικοί έλεγχοι και δοκιμές.
Αρχές 2026
Ως εκ τούτου, φυσικό αέριο για σκοπούς ηλεκτροπαραγωγής δεν αναμένεται πριν από τις αρχές του 2026 και υπό την προϋπόθεση ότι η ΕΤΥΦΑ θα ολοκληρώσει τις υπόλοιπες χερσαίες υποδομές του τερματικού στο Βασιλικό. «Αν όλα κυλήσουν ομαλά θα έχουμε παραγωγή ηλεκτρισμού από φυσικό αέριο στην Κύπρο το 2026», είπε η ίδια πηγή.
«Πολύ καλή εξέλιξη»
Σχολιάζοντας την κατ' αρχήν συμφωνία για την παραλαβή της πλωτής μονάδας, ο ειδικός σε θέματα Ενέργειας δρ Χαράλαμπος Έλληνας έκανε λόγο για μια «πολύ καλή εξέλιξη», αφού ξεκλειδώνει η διαδικασία προς την κατεύθυνση της εισαγωγής φυσικού αερίου για σκοπούς ηλεκτροπαραγωγής.
Μιλώντας στο ραδιόφωνο του «Π» και την εκπομπή «Δεύτερη Ματιά», ο Χαράλαμπος Έλληνας εξήγησε ότι η Κύπρος επέτρεψε την αποδέσμευση της εγγυητικής της εταιρείας, που αφορά μόνο τον «Προμηθέα», ύψους περίπου 35-40 εκατ. ευρώ.
«Είναι σημαντικό το γεγονός ότι με το να αποδεσμεύσουμε μια από τις εγγυήσεις παίρνουμε πίσω το πλοίο αξίας 200 εκατ. ευρώ, το οποίο ήδη πληρώσαμε, για να προχωρήσει η διαδικασία εισαγωγής ΦΑ», σημείωσε ο ειδικός, προσθέτοντας ότι και η εισαγωγή φυσικού αερίου μπορεί να μειώσει την τιμή του ηλεκτρισμού μέχρι και 40%.
Εξηγώντας τη θέση του, ο Χαράλαμπος Έλληνας ανέφερε ότι «αφενός μειώνονται τα πρόστιμα για τους ρύπους, που τώρα πληρώνουμε λόγω καύσης μαζούτ, και, αφετέρου, η τιμή φυσικού αερίου στις διεθνείς αγορές, που τώρα είναι χαμηλή, θα πέσει ακόμη περισσότερο μετά το 2025 με την ολοκλήρωση πολλών έργων παραγωγής φυσικού αερίου παγκοσμίως». Συνεπώς, αυξάνεται η παραγωγή φυσικού αερίου παγκοσμίως και μειώνεται η τιμή, είπε ο ειδικός εκφράζοντας την εκτίμηση ότι οι εξελίξεις σε σχέση με την παραλαβή του «Προμηθέα» συμβαίνουν ακριβώς τη στιγμή που πρέπει, στο σωστό timing.
Χρηματοδότηση ΕΕ
Πάντως, σε σχέση με το ζήτημα της ευρωπαϊκής χρηματοδότηση του έργου, ύψους 101 εκατ. ευρώ, την οποία ζήτησε πίσω η ΕΕ, ο υπουργός Ενέργειας παρέπεμψε σε δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών, σύμφωνα με τις οποίες οι τράπεζες που δανειοδότησαν το έργο, ήτοι η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, δεν θα απαιτήσουν την επιστροφή των χρημάτων για το έργο, εφόσον τους δοθεί πλάνο υλοποίησης.
«Έχουν γίνει πολλές προσπάθειες και εξηγήθηκε στους συγκεκριμένους φορείς ότι το έργο μπορεί να προχωρήσει», είπε ο Γιώργος Παπαναστασίου, προσθέτοντας ότι η επιδότηση των €101 εκατ. από την ΕΕ παραμένει σε εκκρεμότητα, κάτι που εξαρτάται από την έρευνα που διεξάγει η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία.
