H σημαντική έκθεση της Κύπρου σε κινδύνους, όπως παρατεταμένες ξηρασίες, πυρκαγιές και έντονα καιρικά φαινόμενα, σε συνδυασμό με τα σχετικά χαμηλά ποσοστά ασφαλιστικής κάλυψης, εντείνουν τον κίνδυνο ανεπαρκούς αποκατάστασης των ζημιών μετά από καταστροφικά γεγονότα, επισημαίνει η Κεντρική Τράπεζα.
Όπως αναφέρεται στην πρόσφατη έκθεση χρηματοοικονομικής σταθερότητας για το 2024, το έλλειμμα ασφαλιστικής κάλυψης (insurance gap) έναντι φυσικών καταστροφών αποτελεί έναν ακόμη σημαντικό παράγοντα ευπάθειας, ιδιαίτερα σε ένα περιβάλλον αυξανόμενων ακραίων καιρικών φαινομένων λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Σύμφωνα με την Κεντρική Τράπεζα, ο Τυποποιημένος Δείκτης Βροχόπτωσης (SPI) για την Κύπρο καταγράφει σταθερά αρνητικές τιμές, υποδηλώνοντας παρατεταμένη ξηρασία, ενώ οι εισροές νερού στα φράγματα έχουν μειωθεί σημαντικά την τελευταία τριετία.
Παράλληλα, τα τελευταία στοιχεία καταγράφουν εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα αθροιστικής βροχόπτωσης για το υδρολογικό έτος 2024, με τη μέση τιμή να υπολείπεται σημαντικά του ιστορικού μέσου όρου της περιόδου 1970–2010 σε όλες τις υδρολογικές περιοχές. Η άνοδος της θερμοκρασίας εντείνει την πίεση στους υδατικούς πόρους, επιβαρύνοντας τη γεωργία καθώς και βασικούς τομείς της οικονομίας, όπως ο τουρισμός και η αγορά ακινήτων.
Οι φυσικοί κίνδυνοι, όπως πλημμύρες και πυρκαγιές, τονίζεται, μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές ζημιές σε περιουσιακά στοιχεία, επηρεάζοντας την αξία των εγγυήσεων και την ικανότητα αποπληρωμής δανείων. Η αυξανόμενη έκθεση σε κλιματικούς κινδύνους, όπως η ξηρασία και οι υψηλές θερμοκρασίες, καθιστά αναγκαία την ενσωμάτωση αυτών των κινδύνων στις στρατηγικές διαχείρισης κινδύνων, τόσο των τραπεζικών όσο και των μη τραπεζικών χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων, υποδεικνύει η Κεντρική Τράπεζα.
H σύνδεση μεταξύ κλιματικών κινδύνων και χρηματοοικονομικής σταθερότητας αποκτά σταδιακά μεγαλύτερη σημασία, τονίζεται, ιδίως ενόψει της αυξημένης έκθεσης της χώρας σε φυσικούς κινδύνους, όπως οι ξηρασίες, η άνοδος της θερμοκρασίας και το υδατικό στρες.
Ετοιμότητα ΣΑΕΚ
Ο Σύνδεσμος Ασφαλιστικών Εταιρειών Κύπρου, με ανάρτησή του στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, εξέφρασε την ετοιμότητά του να στηρίξει την προσπάθεια άμεσης αποκατάστασης των ασφαλισμένων περιουσιών.
Σε δηλώσεις του (Economy Today) ο γ.δ. του ΣΑΕΚ, Ανδρέας Αθανασιάδης, διαβεβαίωσε πως μόλις υπάρξουν απαιτήσεις από επηρεαζόμενους, η ασφαλιστική βιομηχανία θα ανταποκριθεί σε σύντομο χρόνο. Παράλληλα, όσον αφορά την ανάγκη να καταστεί υποχρεωτική η ασφαλιστική κάλυψη κατοικιών από πυρκαγιές ή και άλλες φυσικές καταστροφές, σημείωσε ότι πρόθεση του ΣΑΕΚ είναι να θέσει στην Πολιτεία το θέμα και να αρχίσει ένας διάλογος ως προς το τι κάνουμε για μια καλύτερη διαχείριση του τρόπου με τον οποίο προστατεύουμε τις περιουσίες μας γενικότερα.
Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του Συνδέσμου Ασφαλιστικών Εταιρειών, τα ασφάλιστρα του κλάδου πυρός (γενικού κλάδου, μη συμπεριλαμβανομένων ασφαλίστρων ατυχημάτων και υγείας από εταιρείες ζωής) παρουσίασαν αύξηση 3,9% το 2024 στα €144,7 εκατ. από €139,4 εκατ. το 2023. Το 2023 η ετήσια αύξηση έφτασε το 13,5%.
Επιπτώσεις στους ισολογισμούς τραπεζών
Η επίδραση των ακραίων καιρικών φαινομένων αποτυπώνεται και στα αποτελέσματα των τραπεζών. Η Τράπεζα Κύπρου, για παράδειγμα, ανακοίνωσε μείωση 14% στο καθαρό αποτέλεσμα από ασφαλιστικές εργασίες το 2024, λόγω της αρνητικής εμπειρίας απαιτήσεων στον γενικό κλάδο ασφάλισης που προέκυψε από τα έντονα καιρικά φαινόμενα που συνέβησαν κατά το 2024 καθώς και από την επαναβαθμονόμηση των ασφαλιστικών μοντέλων του κλάδου ζωής. Το πρώτο τρίμηνο του 2025, το καθαρό αποτέλεσμα από ασφαλιστικές εργασίες αυξήθηκε κατά 19% λόγω της αύξησης των εργασιών στον κλάδο ζωής και στη θετική εμπειρία απαιτήσεων στον γενικό κλάδο ασφάλισης λόγω των έντονων καιρικών φαινομένων που συνέβησαν κατά το τρίμηνο 2024.
«Η περιορισμένη ασφαλιστική προστασία δύναται να δυσχεράνει την οικονομική ανάκαμψη νοικοκυριών και επιχειρήσεων, να υπονομεύσει την πιστοληπτική τους ικανότητα και να επιφέρει έμμεσες επιπτώσεις στους ισολογισμούς των πιστωτικών ιδρυμάτων. Η αντιμετώπιση του ζητήματος απαιτεί όχι μόνο την ενσωμάτωση του σχετικού κινδύνου στα εποπτικά και μακροπροληπτικά εργαλεία πολιτικής, αλλά και την ενίσχυση της ασφαλιστικής παιδείας και της πρόσβασης σε κατάλληλα ασφαλιστικά προϊόντα», σημειώνεται. Στο πλαίσιο αυτό, η ΚΤΚ, ως προεδρεύουσα Αρχή της Κυπριακής Επιτροπής Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού και Παιδείας, προωθεί, μεταξύ άλλων στρατηγικών στόχων, την ενίσχυση της κατανόησης και της γνώσης των πολιτών γύρω από ασφαλιστικά θέματα και προϊόντα.
Ιδιαίτερα όσον αφορά τον τραπεζικό τομέα, ενισχύεται η ανάγκη για ενσωμάτωση των κινδύνων αυτών στη διαχείριση κινδύνων των πιστωτικών ιδρυμάτων και τη μακροπροληπτική εποπτεία, με την ΚΤΚ να συμμετέχει ενεργά σε ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες με στόχο την ανάπτυξη κατάλληλων εργαλείων ανάλυσης των σχετικών κινδύνων και πολιτικής για διασφάλιση της ανθεκτικότητας του συστήματος.
