Η Τουρκία επιχειρεί να «μπλοκάρει» κάθε έργο στην Ανατολική Μεσόγειο, απαιτώντας να δώσει εκείνη την έγκριση για οποιαδήποτε δραστηριότητα.
Η Τουρκία, εκδίδοντας anti-navtex, απέτρεψε το πλοίο «Fugro Gauss», με σημαία Γιβραλτάρ, να προχωρήσει στην πόντιση καλωδίου οπτικών ινών που στοχεύει να συνδέσει την Σαουδική Αραβία με την Ευρώπη μέσω Ελλάδας και Κύπρου.
Δεν είναι όμως η πρώτη φορά. Τον Σεπτέμβριο του 2021, είχε ακολουθήσει την ίδια στρατηγική με τον East Med, με το «Nautical Geo» να επιστρέφει στο λιμάνι της Λάρνακας μετά την παρενόχληση του από τουρκικά σκάφη. Παρόμοιο μοτίβο ακολούθησε και τον Ιούλιο του 2024 στη Κάσο όπου η Άγκυρα εμπόδισε τις έρευνες πόντισης καλωδίου για τη διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου χαρακτηρίζοντας όλη τη περιοχή ως «τουρκική υφαλοκρηπίδα».
Η απόφαση της Τουρκίας να παρεμποδίσει τις έρευνες του πλοίου Fugro Gauss για το έργο East To Med Data Corridor (EMC), το υποθαλάσσιο και χερσαίο καλώδιο οπτικών ινών που συνδέει την Ασία με την Ευρώπη μέσω Μέσης Ανατολής, Κύπρου, Ελλάδας και Γαλλίας, αποτελεί στρατηγική κίνηση με σαφείς αποδέκτες στην Ανατολική Μεσόγειο , εκτιμά η δικηγόρος και διεθνολόγος Δρ. Ασπασία Αλιγιζάκη. Η Τουρκία επιχειρεί όπως υποστηρίζει στο CNN Greece να στείλει μήνυμα προς την Ελλάδα ότι δεν θα επιτρέψει έργα που ενισχύουν τη θέση της ως ψηφιακού και ενεργειακού κόμβου, όπως φαίνεται από τη συμμετοχή ελληνικών φορέων σαν τη ΔΕΗ στην αξιοποίηση υποδομών του έργου.
Η Κύπρος, με τη Navtex που εξέδωσε για τις έρευνες, αντιμετωπίζεται ως εμπόδιο από την Άγκυρα που κλιμακώνει την πίεση που ξεκίνησε με παρεμβάσεις σε ενεργειακές έρευνες ήδη από το 2014, όταν το σεισμογραφικό Barbaros Hayreddin Paşa εισήλθε στην κυπριακή ΑΟΖ συνοδευόμενο από τουρκικά πολεμικά (και το 2018, με τον αποκλεισμό του γεωτρύπανου Saipem 12000 της ENI από τουρκικά πολεμικά πλοία στο Οικόπεδο 3, και το 2019 με την επανάληψη σεισμικών ερευνών από το Barbaros σε αδειοδοτημένα τεμάχια της Κυπριακής Δημοκρατίας) αγνοώντας πάντα το διεθνές δίκαιο. Η Σαουδική Αραβία, χρηματοδότης του EMC μέσω του consortium MENA HUB, ενδεχομένως αντιλαμβάνεται την κίνηση ως απόηχο της αντιπαλότητας της με την Τουρκία, που φάνηκε στην κρίση του Κατάρ το 2017. Μέσα σε αυτό το κάδρο, προσθέτει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, με τη Γαλλία ως τελικό προορισμό του καλωδίου, καλείται να αντιμετωπίσει τις τουρκικές αξιώσεις, καθώς το EMC ενισχύει την ψηφιακή της αυτονομία. Διεθνείς επενδυτές και οι ΗΠΑ, που υποστηρίζουν τέτοια έργα, προειδοποιούνται από την Τουρκία ότι είναι έτοιμη να επιβάλει τη δική της ατζέντα και δεν δέχεται να μείνει εκτός των ενεργειακών και ψηφιακών υποδομών που σχεδιάζονται στην Ανατολική Μεσόγειο , συμπληρώνει. Η θάλασσα ενώνει, μα η ισχύς διαιρεί, και η Τουρκία, παραβιάζοντας τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), που κατοχυρώνει την ελευθερία τοποθέτησης καλωδίων (Άρθρο 79) και τα δικαιώματα ΑΟΖ (Άρθρο 121), επιχειρεί σύμφωνα με τη Δρ. Ασπασία Αλιγιζάκη να επιβάλλει τη βούλησή της, να ναρκοθετήσει υποδομές που ενισχύουν δυνάμεις τις οποίες θεωρεί ανταγωνιστικές και να καταστεί σημαντικός περιφερειακός παίχτης.
Οι απαιτήσεις της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο
Η απαίτηση της Τουρκίας να ελέγχει έργα στην κυπριακή ΑΟΖ, την ελληνική υφαλοκρηπίδα και την οριοθετημένη ΑΟΖ με Ιταλία και Αίγυπτο κλιμακώνει την ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, καθιστώντας κάθε διάλογο πρόκληση. Αγνοώντας την UNCLOS, που κατοχυρώνει αποκλειστικά δικαιώματα εκμετάλλευσης πόρων και υποδομών (Άρθρα 55, 77), η Τουρκία σύμφωνα με τη διεθνολόγο προβάλλει παράνομες αξιώσεις μέσω του τουρκολιβυκού συμφώνου του 2019, που αντίκειται στις αρχές οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ (Άρθρα 74,83). Αυτή η τακτική, που θυμίζει προηγούμενες τουρκικές αναθεωρητικές και παράνομες ενέργειες όπως τις έρευνες του Oruç Reis το 2020, μετατρέπει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις σε πεδίο σύγκρουσης, εκεί όπου η πρόοδος της Ελλάδας και της Κύπρου θεωρείται από την Τουρκία ως απειλή για τα συμφέροντα της.
«Η Τουρκία επιδιώκει να εμποδίσει την ανάδειξη της Ελλάδας και της Κύπρου σε ενεργειακούς και ψηφιακούς κόμβους (καθώς γνωρίζει ότι κάτι τέτοιο θα τις ενισχύσει και γεωπολιτικά) πιέζοντας παράλληλα για λύση του Κυπριακού υπέρ της και αποτρέποντας την απομόνωσή της από συμμαχίες όπως το East Med Gas Forum», υπογραμμίζει η Δρ. Ασπασία Αλιγιζάκη.
Παράλληλα, προσθέτει πώς όπου το δίκαιο σιωπά, η ισχύς φωνάζει. Για αυτό η Ελλάδα παραμένει και πρέπει να παραμείνει αταλάντευτη στη νομιμότητα των δικαιωμάτων της αυξάνοντας όσο το δυνατόν περισσότερο την αποτρεπτική της ισχύ.
Που αποσκοπεί η Άγκυρα
Με την παρεμπόδιση έργων όπως το EMC και την πίεση που συνέβαλε στο πάγωμα των ερευνών για την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου-Κρήτης (Great Sea Interconnector), η Τουρκία επιτυγχάνει βραχυπρόθεσμα, όπως υποστηρίζει τη δημιουργία καθυστερήσεων, που «πιέζουν» Ελλάδα και Κύπρο να επανεξετάσουν τη στρατηγική τους απέναντι στην Τουρκία που επιχειρεί να ενισχύσει τη διαπραγματευτική θέση της και να παρουσιαστεί ως απαραίτητος περιφερειακός παίκτης. Επιπλέον, η κυβέρνηση Ερντογάν αξιοποιεί αυτές τις ενέργειες για να ενισχύσει το εθνικιστικό αίσθημα εσωτερικά, όπως το 1996, παρουσιάζοντας την Τουρκία ως υπερασπιστή των συμφερόντων της. Ωστόσο, όπως υποστηρίζει αυτά τα κέρδη μπορούν να αποδειχθούν πρόσκαιρα. Κατά την ίδια η στάση της Άγκυρας, που παραβιάζει την UNCLOS, ενισχύει αντίπαλες συμμαχίες, όπως την τριμερή Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ, και αποθαρρύνει επενδυτές, που βλέπουν την Τουρκία ως αναξιόπιστη.
«Η ΕΕ, με τις κυρώσεις του 2020, και οι ΗΠΑ, που υποστηρίζουν την Ελλάδα ως σταθερό εταίρο μπορούν να ενισχύσουν τη θέση μας», υπογραμμίζει.
Η ισχύς κερδίζει μεν μάχες, μα η νομιμότητα όταν συνδυάζεται με την ισχύ (μέσω της «κοινότητας» συμφερόντων) κερδίζει πολέμους, και η Τουρκία εκτιμά πώς κινδυνεύει να απομονωθεί μακροπρόθεσμα. Η Άγκυρα προσπαθώντας να αναδειχθεί ως απαραίτητος περιφερειακός παίχτης, να γίνει απαραίτητη στις μεγάλες δυνάμεις και να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων δίπλα τους παρεμποδίζει την δραστηριότητα μεγάλων επιχειρήσεων τους προκαλώντας τους καθυστερήσεις και ζημίες. Και αυτό πρέπει να τονιστεί. Φυσικά η Ελλάδα οφείλει όπως τονίζει να ενισχύσει και να επιδείξει με κάθε τρόπο την κοινότητα των συμφερόντων της με αυτά των μεγάλων δυνάμεων. Και κυρίως να υπενθυμίζει αενάως σε αυτές την εχθρική συμπεριφορά της Τουρκίας προς τα συμφέροντα τους στο πλαίσιο του γνωστού δόγματος «ο εχθρός του εχθρού φίλος».
Οι αντιδράσεις για τον Ελληνικό Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό
Η αντίδραση της Τουρκίας, της Λιβύης και σε μικρότερο βαθμό της Αιγύπτου στον ελληνικό θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό, που περιλαμβάνει τη δυνητική επέκταση της ΑΟΖ στα 200 ναυτικά μίλια, απαιτεί από την Ελλάδα αποφασιστική και πολυδιάστατη στρατηγική, εξηγεί στο CNN Greece η διεθνολόγος.
Η Τουρκία, με το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο και την άρνησή της να αποδεχθεί την UNCLOS, αμφισβητεί τα δικαιώματα των ελληνικών νησιών, όπως η Κρήτη και η Ρόδος (Άρθρο 121), επαναλαμβάνοντας τακτικές από το 1996 και το 2020.
«Η Ελλάδα πρέπει να καταγγείλει αυτές τις παραβιάσεις στον ΟΗΕ και να αξιοποιήσει την ΕΕ, που υποστηρίζει την ΑΟΖ μας, όπως το 2020. Πρέπει να επιμείνει στην επιβολή νέων κυρώσεων, πιο επαχθών, που θα πλήττουν οικονομικά την γείτονα θυμίζοντας ότι όλα αυτά τα έργα που η γείτονα παρεμποδίζει είναι απαραίτητα για την ενεργειακή και άρα συνολική ασφάλεια όλων των Ευρωπαίων», συμπληρώνει.
Η Λιβύη, με την πολιτική της αστάθεια, θα μπορούσε να προσφέρει ευκαιρίες σύμφωνα με τη Δρ Αλιγιζάκη, καθώς η ανατολική κυβέρνηση δεν έχει μέχρι σήμερα επικυρώσει το μνημόνιο. Η Αθήνα, όπως υποστηρίζει πρέπει να συνεχίσει την προσέγγιση της Τρίπολης, όπως το 2022, και να πιέσει για διμερή οριοθέτηση ΑΟΖ βάσει της μέσης γραμμής όπου εφαρμόζεται σύμφωνα με το δίκαιο της θάλασσας (Άρθρο 74,83). Από την άλλη πλευρά, η Αίγυπτος, με τη συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ του 2020, είναι στρατηγικός εταίρος, και η Ελλάδα πρέπει να διατηρήσει στενή συνεργασία. Η ενίσχυση της τριμερούς με Κύπρο και Ισραήλ, η συμμετοχή στο East Med Gas Forum και η στρατιωτική θωράκιση μέσω συνεργασιών, όπως με τη Γαλλία το 2021, ενισχύουν την αποτρεπτική μας ισχύ, υπογραμμίζει. Συνεπώς, εξηγεί ότι η ενίσχυση της ελληνικής ναυτικής παρουσίας σε όλες τις περιοχές τις οποίες η Τουρκία επιχειρεί να «ναρκοθετήσει» είναι επίσης επιβεβλημένη.
«Με αποφασιστικότητα, διεθνή νομιμοποίηση και «ευφυή» ισχύ που θα συνδυάζει την στρατιωτική αποτροπή, την προηγμένη κυβερνοασφάλεια και τη διπλωματία η Ελλάδα θα μπορεί να υπερασπίζεται τα δικαιώματά της και να εδραιώνεται ως πυλώνας σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο», καταλήγει.
Πηγή: cnn.gr
