- Από τις πρώτες αποταμιεύσεις των Κυπρίων στις αρχές του 20ού αιώνα έως τα ψηφιακά ασφαλιστήρια και τη βιώσιμη ανάπτυξη
- Η ιστορία ενός θεσμού που έγινε συνώνυμο της σταθερότητας και της εμπιστοσύνης
Της Μαρίας Γεωργίου, Εξωτερική Συνεργάτης Επικοινωνίας
Μια ιστορία που ξεκινά με ένα κουτί
Στο χωριό, το ξύλινο μπαούλο ήταν κάποτε η τράπεζα του σπιτιού. Εκεί φυλάγονταν τα λίγα χρήματα που περίσσευαν από τη σοδειά ή το μεροκάματο, «για τις μαύρες ώρες». Η γιαγιά κρατούσε ένα κουτί, το «κουτί του γάμου» ή το «κουτί του παιδιού», όπου έβαζε λίρες για το μέλλον. Ο παππούς έκρυβε τα δικά του σε μια πετσέτα, σφιγμένα σ’ ένα γωνάρι του μπαουλιού ή κάτω από το στρώμα.
Η αποταμίευση δεν ήταν τότε οικονομική στρατηγική. Ήταν πράξη αγάπης και προνοητικότητας, μια σιωπηλή υπόσχεση ότι, ό,τι κι αν συμβεί, η οικογένεια θα σταθεί στα πόδια της. Αυτό το ένστικτο φροντίδας και πρόνοιας υπήρξε η πρώτη ύλη πάνω στην οποία, το 1925, χτίστηκε ο θεσμός της ασφάλισης στην Κύπρο.
Από τις πρώτες εταιρείες στη θεσμική οργάνωση
Το 1925 ιδρύθηκαν οι πρώτοι οργανωμένοι φορείς ασφάλισης, σηματοδοτώντας την απαρχή ενός θεσμού που θα εξελισσόταν σε πυλώνα της κυπριακής οικονομίας. Μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα, η ασφάλιση άρχισε να αγγίζει ολοένα και περισσότερους πολίτες. Οι πράκτορες ταξίδευαν από χωριό σε χωριό, με ποδήλατο ή λεωφορείο, πείθοντας τους ανθρώπους να «ασφαλίσουν το μέλλον τους», μια φράση που τότε ακουγόταν σχεδόν ποιητική.
Το 1967 θεσπίστηκε το πρώτο πλήρες νομοθετικό πλαίσιο εποπτείας του ασφαλιστικού τομέα. Ήταν η εποχή που η ασφάλιση ζωής και υγείας συνδέθηκε για πρώτη φορά με την έννοια της αποταμίευσης: ένα πρόγραμμα που προστάτευε, αλλά ταυτόχρονα εξασφάλιζε και ένα μικρό κεφάλαιο για το αύριο. Οι Κύπριοι πέρασαν από το κουτί στο ασφαλιστήριο, αλλά η ουσία έμεινε η ίδια, η ανάγκη για ασφάλεια και σιγουριά.
Η δοκιμασία του 1974 και η ανθεκτικότητα του θεσμού
Το 1974, η τουρκική εισβολή βύθισε τη χώρα σε μια πρωτοφανή κρίση. Μέσα στην αβεβαιότητα και τις απώλειες, η ασφάλιση απέδειξε την κοινωνική της αξία: εκατοντάδες οικογένειες και επιχειρήσεις στηρίχθηκαν στις αποζημιώσεις για να ξανασταθούν στα πόδια τους. Η βιομηχανία ανασυγκροτήθηκε, προσαρμόστηκε και, σταδιακά, άρχισε να αναπτύσσεται ξανά. Η ασφάλιση έπαψε να είναι προνόμιο και έγινε σύμβολο ανθεκτικότητας.
Η δεκαετία της εδραίωσης και της εξωστρέφειας
Το 1990, ο Σύνδεσμος Ασφαλιστικών Εταιρειών Κύπρου (ΣΑΕΚ) εντάχθηκε στη Comité Européen des Assurances (CEA), εδραιώνοντας τη διεθνή του παρουσία και εναρμονίζοντας τον κλάδο με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Η ασφάλιση πλέον δεν ήταν απλώς ένα οικονομικό εργαλείο∙ ήταν ένας θεσμός με κοινωνική αποστολή. Παράλληλα, τα προϊόντα αποταμιευτικού χαρακτήρα, συνταξιοδοτικά, παιδικά, επενδυτικά, έγιναν συνώνυμα της οικονομικής ασφάλειας για χιλιάδες οικογένειες.
Η είσοδος στη νέα χιλιετία
Το 2003, ο ΣΑΕΚ απέκτησε νέα μορφή, με πιο οργανωμένη εκπροσώπηση και διεύρυνση των δράσεων του. Ένα χρόνο αργότερα, το 2004, η Κύπρος εισήλθε στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ο ασφαλιστικός κλάδος πέρασε σε εποχή πλήρους εναρμόνισης, αυστηρής εποπτείας και ποιοτικής αναβάθμισης. Το 2008, νέες εταιρείες εισήλθαν στην αγορά, ενισχύοντας τον ανταγωνισμό και τη δυναμική του τομέα, ενώ το 2011 σημειώθηκε άνοδος στον αριθμό των συμβολαίων και των ασφαλιστικών προϊόντων.
Η ασφάλιση έγινε πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της οικονομικής ζωής του τόπου.
Από την κρίση στην αναγέννηση
Η κρίση του 2013 άλλαξε τα πάντα: η εμπιστοσύνη στους χρηματοοικονομικούς θεσμούς κλονίστηκε, όμως ο ασφαλιστικός κλάδος άντεξε. Απέδειξε ότι λειτουργεί ως πυλώνας σταθερότητας. Οι εταιρείες εστίασαν στην αξιοπιστία, στη διαφάνεια και στην εξυπηρέτηση, ενισχύοντας τη σχέση τους με τους πολίτες.
Την επόμενη δεκαετία, η τεχνολογία έγινε ο νέος σύμμαχος. Οι online ασφαλίσεις, τα ψηφιακά εργαλεία εξυπηρέτησης και η είσοδος της τεχνητής νοημοσύνης στη διαχείριση κινδύνου άλλαξαν ριζικά τον τρόπο που κατανοούμε την ασφάλιση. Το 2020, εν μέσω πανδημίας, ο θεσμός επιβεβαίωσε για ακόμη μία φορά την κοινωνική του αξία: η ασφάλιση έγινε συνώνυμο της ανθρωπιάς μέσα στην κρίση.
Ένας θεσμός που κοιτάζει μπροστά
Σήμερα, η ασφαλιστική βιομηχανία της Κύπρου λειτουργεί ως ώριμο, σύγχρονο οικοσύστημα που συμβάλλει καθοριστικά στην οικονομία και την κοινωνία. Οι εταιρείες επενδύουν στη βιωσιμότητα, την τεχνολογία και την εκπαίδευση. Η ασφάλιση δεν είναι πλέον μόνο αντιστάθμιση κινδύνου, είναι εργαλείο πρόληψης, ανάλυσης και ανάπτυξης.
Το 2026 θα σηματοδοτήσει έναν αιώνα ασφάλισης στην Κύπρο, έναν αιώνα που ξεκίνησε με λίρες σε ένα κουτί και συνεχίζεται σήμερα με δεδομένα, analytics και τεχνητή νοημοσύνη.
Κι όμως, η ουσία δεν άλλαξε: η ασφάλιση παραμένει μια υπόσχεση εμπιστοσύνης.
Η παρακαταθήκη ενός αιώνα
Η επετειακή έκδοση του ΠΟΛΙΤΗ, «100 Χρόνια Ασφαλιστική Βιομηχανία στην Κύπρο», είναι μια ωδή στη συνέχεια: παρουσιάζει τις εταιρείες, τους ανθρώπους και τα ορόσημα ενός κλάδου που στήριξε την κοινωνία και εξακολουθεί να εξελίσσεται.
Από την εποχή που οι Κύπριοι φύλαγαν τα χρήματα στα μπαούλα και κάτω από το στρώμα, μέχρι σήμερα που εμπιστεύονται τις ψηφιακές πλατφόρμες, η ανάγκη παραμένει η ίδια: «να γνωρίζουμε πως, ό,τι κι αν φέρει η ζωή, υπάρχει ένα χέρι που θα κρατήσει το δικό μας».
