Το πολυαναμενόμενο δείπνο- άτυπη τριμερής στη Νέα Υόρκη πέρασε ήδη στην Ιστορία. Για να ακολουθήσει η ανάλυση του αποτελέσματος και, όπως συμβαίνει κάθε φορά, οι αναγνώσεις είναι πολλές. Είτε μισοάδειο δει κανείς το ποτήρι είτε μεσογεμάτο, κοινός παρονομαστής είναι το βήμα μπροστά που έγινε. Μόνο που το καλάθι είναι μικρό και οι προσδοκίες χαμηλές. Γιατί, όπως λέει και στη συνέντευξη που ακολουθεί η Άννα Κουκκίδη-Προκοπίου, πρόεδρος δεξαμενής σκέψης Πολιτεία, τέως υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, το σημαντικό δεν είναι μόνο η έναρξη μιας σειράς άτυπων συζητήσεων που θα διαιωνίζει τον διάλογο και θα ροκανίζει τον χρόνο, αλλά αυτές οι άτυπες συναντήσεις θα πρέπει να οδηγήσουν στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης και εντέλει σε λύση..
Η κρίση στη Μέση Ανατολή είναι ξανά στο επίκεντρο της προσοχής της διεθνούς κοινότητας. Με τέτοια φλέγοντα ζητήματα, μπορεί το Κυπριακό να αποσπάσει την προσοχή που απαιτείται;
Παρά την κρίση στη Μέση Ανατολή, όπως σωστά επισημαίνετε, αλλά και τον πόλεμο που συνεχίζεται στην Ουκρανία, ο ΓΓ του ΟΗΕ συγκάλεσε την άτυπη τριμερή και ασχολήθηκε με το Κυπριακό. Αυτό αποτελεί οπωσδήποτε θετικό σημάδι.
Πηγή ανασφάλειας
Πριν τη Νέα Υόρκη, οι εκτιμήσεις ήταν πως γίνεται ένα βήμα, μετά το μακροχρόνιο αδιέξοδο στο Κυπριακό. Ήταν όντως ένα βήμα προς τα μπρος η άτυπη τριμερής;
Αναμφισβήτητα ένα βήμα προς τα μπρος, μετά από μια μακροχρόνια παύση της επαφής και της συζήτησης μεταξύ των δύο πλευρών. Παρόλα ταύτα, το σημαντικό δεν είναι μόνο η έναρξη μιας σειράς άτυπων συζητήσεων που θα διαιωνίζει τον διάλογο και θα ροκανίζει τον χρόνο, προσφέροντας κάποιο είδος άλλοθι εν απουσίας λύσης του Κυπριακού. Οι άτυπες συναντήσεις θα πρέπει να οδηγήσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και εντέλει στη λύση του Κυπριακού. Ζούμε σε μια καθόλα επικίνδυνη εποχή όπου η κατάλυση του διεθνούς δικαίου και η χρήση αλόγιστης βίας ανά το παγκόσμιο φαίνεται να αποδίδουν, χωρίς αποτρεπτικές συνέπειες, προς ικανοποίηση πολιτικών και άλλων επιδιώξεων. Το Κυπριακό ως ανοιχτή πληγή, σε συνδυασμό με τις κινήσεις της Τουρκίας σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο, αποτελεί πηγή ανασφάλειας για όλους μας. Και ως τέτοιο πρέπει πρωτίστως να το δούμε, χωρίς, βεβαίως, να μειώνουμε με οποιονδήποτε τρόπο τις άλλες του πτυχές.
ΜΟΕ και λύση
Ποια πρέπει να είναι τα επόμενα βήματα μετά τη Νέα Υόρκη; Τα ΜΟΕ και η διάνοιξη οδοφραγμάτων θα είναι εσαεί ο οδοδείκτης;
Προσωπικά με προβληματίζει ότι, μετά από τόσα χρόνια, αυτό που αποτυπώθηκε στο ανακοινωθέν σε επίπεδο Γενικού Γραμματέα ήταν η διάνοιξη οδοφραγμάτων. Μπορεί να αποτελεί μια κάπως αναίμακτη λύση ως Μέτρο Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, αλλά παραμένω επιφυλακτική γιατί δεν έχει αποτυπωθεί γραπτώς πουθενά η ουσία και το πλαίσιο λύσης του κυπριακού προβλήματος.
Ευρωτουρκικός και ελληνοτουρκικός διάλογος
Πόσο ειλικρινείς είναι οι δύο πλευρές στις προθέσεις τους για επανέναρξη του διαλόγου;
Αυτό θα κριθεί εκ του αποτελέσματος. Αυτό που κρατώ είναι ότι η Τουρκία, παρά τις δημόσιες τοποθετήσεις του κ. Τατάρ και της τουρκικής κυβέρνησης, ενδιαφέρεται, για τους δικούς της σίγουρα λόγους, να κρατήσει ακόμη ανοικτό το Κυπριακό και τη συζήτηση που το αφορά. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει ακόμη ελπίδα ο ευρωτουρκικός αλλά και ο ελληνοτουρκικός διάλογος (με τα οφέλη που η Άγκυρα ελπίζει ότι θα αποκομίσει από αυτές τις διαδικασίες) να μπορεί να λειτουργήσει σαν κάποιος μοχλός πίεσης αλλά και συνάμα σαν «καρότο», δημιουργώντας ίσως κάποιες καλύτερες προϋποθέσεις για το Κυπριακό.
Η Ολγκίν και η αποστολή της
Δεν παρήγαγε έργο η Μαρία Άνχελα Ολγκίν, αφού απέτυχε η αποστολή της, είναι το συμπέρασμα από τη Νέα Υόρκη; Γιατί δεν πέτυχε η προσωπική απεσταλμένη του ΓΓ; Τι έκανε λάθος ή το λάθος ήταν αλλού;
Η δική μου εντύπωση για την κ. Ολγκίν ήταν και παραμένει θετική. Πιστεύω ότι ως έμπειρη πολιτικός επένδυσε χρόνο, ενέργεια και πολιτικό κεφάλαιο στο να αποτυπώσει τις θέσεις της κάθε πλευράς, συμπεριλαμβάνοντας πολλούς άλλους δρώντες πέραν των δύο ηγετών και των τριών εγγυητριών δυνάμεων στη συζήτηση και δίνοντας αντίστοιχες εισηγήσεις. Παρέμεινε σταθερή στην αποστολή και στους όρους εντολής της. Το χρονικό πλαίσιο στο οποίο διοργανώθηκε η πρόσφατη τριμερής άτυπη συνάντηση ήταν ενδεικτικό του χρονικού πλαισίου ως προς την ανανέωση ή μη της εντολής της. Είναι λυπηρό ότι η τουρκική πλευρά αρνήθηκε να το πράξει, υποβιβάζοντας ξανά τη διαδικασία σε επίπεδο τεχνοκρατών του ΟΗΕ.
Το αφήγημα της ε/κ πλευράς και ο ΓΓ
Στις εκθέσεις του, ο ΓΓ του ΟΗΕ δεν διατυπώνει το αφήγημα που θέλει να παρουσιάζει η ε/κ πλευρά στο Κυπριακό. Ο Αντόνιο Γκουτέρες δεν χαρίζεται σε καμιά από τις δύο πλευρές…
Είναι σημαντικό ζήτημα προς προβληματισμό της ελληνοκυπριακής ηγεσίας. Είτε πρόκειται για διαφωνία του ΓΓ σε θέματα ουσίας είτε πρόκειται για δική μας επικοινωνιακή αδυναμία να πείσουμε για την ειλικρίνεια και την αξιοπιστία μας. Πιστεύω ότι πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για όλα τα ενδεχόμενα, αφού κάποια ερωτηματικά αφέθηκαν να αιωρούνται κι από την επιστολή της κ. Ολγκίν προς τους δύο ηγέτες, όπου μίλησε για «λύσεις» που στο παρελθόν απέτυχαν. Για τη δική μας πλευρά προηγούμενα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας για την Κύπρο αποτελούν θέσφατο. Θα είναι λυπηρό κι επικίνδυνο εάν δεν αποτελούν το ίδιο για τον ίδιο τον Γενικό Γραμματέα, ο οποίος ουσιαστικά είναι ο εντολοδόχος του Συμβουλίου Ασφαλείας και όχι το αντίστροφο.
Βιώσιμη λύση
Πώς η κοινωνία των πολιτών, και στις δύο κοινότητες του νησιού, μπορεί να συμβάλει στην υπόθεση της λύσης και της επανένωσης;
Λύσεις που συμφωνούνται σε επίπεδο ηγεσίας χωρίς τη συμμετοχή των πολιτών είναι καταδικασμένες σε αποτυχία και αποδεικνύονται λύσεις χωρίς βιωσιμότητα. Δεν είναι μόνο ζήτημα διαφάνειας, δημοκρατίας και ενεργού πολιτότητας, αλλά και ζήτημα νομιμοποίησης μιας συμφωνίας στο μυαλό των πολιτών. Εάν μια λύση δεν θεωρηθεί ιδιοκτησία των πολιτών, γνωρίζουμε, από πολλές έρευνες που έχουν γίνει τις τελευταίες δεκαετίες, ότι έχει λιγότερες πιθανότητες βιωσιμότητας. Από τη δεκαετία του ’60 και μετά, γνωρίζουμε ότι 50% των συμφωνιών ειρήνευσης καταρρέουν μέσα στα πρώτα 5 χρόνια. Αυτές που επιβιώνουν χαρακτηρίζονται από συμμετοχικότητα και συμπερίληψη της κοινωνίας των πολιτών και γενικότερα όλων των ενδιαφερόμενων μερών. Στο τέλος της ημέρας είναι οι πολίτες που θα κληθούν να ζήσουν με το απότοκο μιας συμφωνίας για το Κυπριακό, για αυτό και δεν πρέπει να είναι αποξενωμένοι από τη διαδικασία που θα οδηγήσει σε αυτήν. Θυμίζω τα λόγια του Γλαύκου Κληρίδη για την Κυπριακή Δημοκρατία – δημιουργήσαμε το 1960 ένα κράτος για του οποίου τη σημαία κανένας δεν ήταν πρόθυμος να πεθάνει. Ας μας προβληματίσει αυτό.
Παραμένω ενεργός πολίτης
Πώς είναι οι μέρες σας μακριά από το υπουργείο; Πέρασαν μήνες, ήδη, έχετε βρει τα πατήματά σας…
Παραμένω, όπως ήμουν πάντοτε, ενεργός πολίτης. Είτε ως η νέα πρόεδρος του κέντρου μελετών και δεξαμενής σκέψης Πολιτεία είτε ως μέλος της κοινωνίας των πολιτών, συνεχίζω την ενασχόλησή μου με τα κοινά και τη συμβολή μου στον δημόσιο διάλογο.
ΞΕΧΩΡΙΣΤΟ
Θουκυδίδειος παγίδα
Πώς, πιστεύετε, θα εξελιχθεί η κατάσταση στη γειτονιά μας;
Δυστυχώς, τα πράγματα μάλλον θα γίνουν χειρότερα πριν γίνουν καλύτερα. Μέχρι να επιτευχθεί ένα νέο ισοζύγιο δυνάμεων στη Μέση Ανατολή και μέχρι να δημιουργηθεί μια νέα πολιτική εξίσωση, η αιματηρή πραγματικότητα που ζούμε σήμερα δεν θα σταματήσει. Υπάρχει αστάθεια σε περιφερειακό επίπεδο και το ζητούμενο είναι να μην εξαπλωθεί η κρίση στη γειτονιά μας σε μια γενικευμένη σύρραξη στην οποία θα συρθούν οι σύμμαχοι της κάθε πλευράς. Μπήκαμε, όπως θα λέγαμε στις διεθνείς σχέσεις, σε μια θουκυδίδειο παγίδα, ένα σπιράλ δράσης και αντίδρασης, όπου, κάθε φορά που χτυπά ένας από τους δρώντες τον αντίπαλό του, το ρίσκο και η ανασφάλεια που θα προκαλέσει το αμέσως επόμενο χτύπημα πολλαπλασιάζονται.
