«Εργαζόμαστε για την προώθηση της ειρηνικής επανένωσης της Κύπρου και την ενίσχυση των δεσμών και της συνεργασίας ανάμεσα σε Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους, προωθώντας τον διάλογο, την κατανόηση και τη συμβίωση» δηλώνει στον «Π» η Χρυστάλλα Αγαθοκλέους, πρόεδρος του Πολιτιστικού Ιδρύματος 1948. Η κ. Αγαθοκλέους μιλά για το 6ο Beer & Book Day, τους σκοπούς του Πολιτιστικού Ιδρύματος 1948, τις σχέσεις του ιδρύματος με την πολιτική και τη διασύνδεση με το Αθλητικό Λαϊκό Σωματείο Ομόνοια 29ης Μαΐου και τη Θύρα 9.
Τι είναι αυτό που σας ενέπνευσε να προχωρήσετε στην ίδρυση του Πολιτιστικού Ιδρύματος 1948;
Το Πολιτιστικό Ίδρυμα 1948 είναι ένας προοδευτικός πολιτιστικός και κοινωνικός φορέας που ιδρύθηκε το 2021. Θεωρήσαμε σκόπιμη τη δημιουργία του ως ένα μέσο που θα δώσει διέξοδο, φωνή και τρόπο δράσης σε κόσμο που μοιράζεται τους δικούς μας προβληματισμούς και εμπνέεται από κοινές με μας αρχές και ιδέες, ενώ παράλληλα είναι κοντά και στηρίζει το εγχείρημα της Ομόνοιας 29ης Μάιου. Αποτελεί ουσιαστικά μια προσπάθεια να δώσουμε τη δική μας πρόταση στην κυπριακή κοινωνία σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από πληθώρα αρνητικών φαινομένων όπως ο ρατσισμός, ο εθνικισμός, η απορρύθμιση της εργασίας και η φτωχοποίηση των νέων.
Ποιοι το απαρτίζουν;
Το Πολιτιστικό Ίδρυμα 1948 αποτελείται από μια πολυφωνική συλλογικότητα, που συγκροτείται από ένα μείγμα νεαρών ανθρώπων, αντρών και γυναικών, που μοιράζονται κοινούς προβληματισμούς και αγωνίες για την κοινωνία αλλά και το όραμα της προοπτικής ενός δικαιότερου κόσμου. Είμαστε άτομα με ένα ευρύ και διαφορετικό εκπαιδευτικό υπόβαθρο, άνθρωποι εργαζόμενοι και φοιτητές, άνθρωποι με ενεργή κοινωνική, πολιτική και πολιτιστική ζωή και δράση. Η οργανωτική και θεσμική λειτουργία του Ιδρύματος στηρίζεται σε συλλογικές διαδικασίες, χωρίς ιεραρχικές δομές εξουσίας. Πρόκειται για μια πραγματική πρωτοβουλία «από τα κάτω». Παρόλα αυτά, έχει συγκροτηθεί ένα Διοικητικό Συμβούλιο για την οργάνωση και τον συντονισμό των δράσεων μας.
Το Ίδρυμα έχει στενή σχέση με το Αθλητικό Λαϊκό Σωματείο Ομόνοια 29ης Μαΐου και τη Θύρα 9, αποτελώντας μέρος ενός ευρύτερου κινήματος πολιτιστικής και κοινωνικής οργάνωσης με προοδευτικό χαρακτήρα ενισχύοντας τη σύνδεση πολιτισμού, αθλητισμού και κοινωνικών αγώνων.
Πολιτική
Παρατηρούμε μια έντονη πολιτικοποίηση στις δράσεις και τοποθετήσεις του Πολιτιστικού Ιδρύματος. Ποια είναι η σχέση σας με την πολιτική;
Οι αξίες του Πολιτιστικού Ιδρύματος 1948 αντικατοπτρίζουν μια βαθιά ριζωμένη πίστη στην κοινωνική δικαιοσύνη, την ιστορική μνήμη, τη δημοκρατία και την ταξική συνείδηση. Πρόκειται για ένα ίδρυμα που δεν στέκεται απλώς ως πολιτιστικός φορέας, αλλά λειτουργεί ως φορέας πολιτικής και κοινωνικής παρέμβασης. Το Ίδρυμα λειτουργεί με γνώμονα την κοινωνική αλληλεγγύη και προάγει τη συλλογική δράση ενώ πιστεύει στην ισότητα, στη συνεργασία και στην ενδυνάμωση των κοινωνικών κινημάτων της εργατικής τάξης. Υποστηρίζει τους καταπιεσμένους εντός και εκτός Κύπρου όπως αποδεικνύει και η ξεκάθαρη στάση μας υπέρ του δίκαιου αγώνα του λαού της Παλαιστίνης. Καταδικάζει κάθε μορφή ρατσισμού και διακρίσεων και αντιμάχεται τον φασισμό αναδεικνύοντας την εγγενή σχέση του με τον καπιταλισμό. Το Πολιτιστικό Ίδρυμα 1948 εργάζεται για την προώθηση της ειρηνικής επανένωσης της Κύπρου και την ενίσχυση των δεσμών και της συνεργασίας ανάμεσα σε Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους, προωθώντας τον διάλογο, την κατανόηση και τη συμβίωση. Παράλληλα, το Ίδρυμα προάγει την κριτική σκέψη μέσα από εκπαιδευτικές δράσεις, δημόσιες συζητήσεις και εκδόσεις.
Το έτος 1948
Από που αντλείτε τις ιστορικές αναφορές σας;
Όπως φανερώνει και το όνομά του, το Ίδρυμα αναφέρεται συμβολικά στο έτος 1948, μια καθοριστική χρονιά για τους ταξικούς αγώνες και τη λαϊκή κινητοποίηση στην Κύπρο. Η δεκαετία του 1940, και πιο συγκεκριμένα του 1948 ήταν χρονιά-σταθμός για τους αγώνες των Κυπρίων εργατών. Το Ίδρυμα αντλώντας από αυτή τη χρονιά σύμβολο προβάλλει τη σημασία της ταξικής πάλης και την ανάγκη υπεράσπισης της εργατικής τάξης. Παράλληλα, το 1948 είναι και το έτος γέννησης της ποδοσφαιρικής μας μάνας, του Αθλητικού Σωματείου Ομόνοιας Λευκωσίας, μια γέννα που φέρει πάνω της τα στίγματα του εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα και τις διώξεις των κομμουνιστών. Μια από τις βασικές αξίες του Ιδρύματος είναι η διατήρηση της ιστορικής μνήμης και ως εκ τούτου στοχεύει με τις δράσεις του να φέρει στο φως ξεχασμένες ή αποκλεισμένες αφηγήσεις του κυπριακού παρελθόντος, προκειμένου να ενισχύσει τη συλλογική κατανόηση και αυτογνωσία της εργατικής τάξης και των αγώνων της.
Υπάρχει περίπτωση το εγχείρημα σας να μετεξελιχθεί σε κομματικό φορέα;
Παρότι αναγνωρίζουμε το πολιτικό κενό που υπάρχει στην εκπροσώπηση της εργατικής τάξης της Κύπρου με ένα πολιτικό σχηματισμό που εναντιώνεται στις λογικές της καπιταλιστικής διαχείρισης, δεν πρόκειται το Ίδρυμα μας να μετεξελιχθεί σε κόμμα. Η δική μας δράση κινείται στα πλαίσια που προανέφερα.
Beer & Book Day
Μέσα από το Beer & Book Day που διοργανώνεται τι μηνύματα θέλετε να δώσετε;
Το 6ο Beer & Book Day έλαβε χώρα στην πλατεία Φανερωμένης στις 17 Μαΐου 2025. Συνδυάζει την μπύρα και την προώθηση του βιβλίου και της γνώσης. Είναι μια ευκαιρία για μικρούς και μεγάλους να έρθουν σε επαφή με βιβλία και διάφορες συζητήσεις σε ένα χώρο που αποτελεί συναπάντημα διασκέδασης και πολιτισμού. Να τονίσουμε ότι η εκδήλωση δεν έχει χορηγούς και διοργανώνεται εξολοκλήρου από εθελοντές. Η φετινή εκδήλωση συμπεριλάμβανε παρουσίαση του βιβλίου “Los buenos Antifascistas” που αφορούσε τη συμμετοχή Κυπρίων και Ελλήνων αγωνιστών στον εμφύλιο πόλεμο στην Ισπανία στο πλευρό των δημοκρατικών δυνάμεων, έκθεση βιβλίου, ρεμπέτικο και dj set.
Θέατρο, διαλέξεις και έρευνα
Μιλήστε μας για τις δράσεις του Ιδρύματος.
Η δραστηριοποίηση του Ιδρύματος είναι πολύμορφη και σε διάφορα πεδία: πολιτιστικά εργαστήρια, και παραστάσεις (θέατρο, μουσική, χορός), μορφωτικές δράσεις (διαλέξεις, σεμινάρια, ομάδες μελέτης), συνέδρια, ημερίδες, έρευνες, εκδόσεις, αφιερώματα, συζητήσεις, ξεναγήσεις, κτλ. Η λίστα δεν είναι εξαντλητική καθώς το Πολιτιστικό Ίδρυμα 1948 εργάζεται ποικιλοτρόπως για την καλλιέργεια δημοκρατικής σκέψης και κοινωνικής συνείδησης γύρω από τα ανθρώπινα, πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα. Η θεματολογία των δράσεων ποικίλει και καλύπτει θέματα όπως ιστορία, πολιτική, κοινωνία, οικονομία, φύλο, περιβάλλον, νεολαία, ΜΜΕ, αθλητισμός και διεθνείς εξελίξεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Ίδρυμα συμμετέχει και σε ερευνητικά προγράμματα ενώ έχει και το δικό του ερευνητικό τμήμα.
Το Περιοδικό 1948
Το Ίδρυμα σας εκδίδει και το δικό του περιοδικό;
Ναι, από το 2023 καθιερώσαμε την ετήσια έκδοση ενός ημιακαδημαϊκού περιοδικού, το Περιοδικό 1948, με επίκαιρα πολιτικά, κοινωνικά και πολιτιστικά θέματα. Μέσω του ημιακαδημαϊκού χαρακτήρα του προσπαθούμε να συνδυάσουμε έρευνα ακαδημαϊκού επιπέδου σε μια μορφή πιο προσιτή στο ευρύ κοινό, καθώς πρώτιστος στόχος μας είναι το Περιοδικό 1948 να απευθύνεται στον απλό άνθρωπο της Κύπρου, τον φίλαθλο, τον εργαζόμενο, τον νέο, τον συνταξιούχο. Στα πρώτα δύο τεύχη φιλοξενήσαμε άρθρα από ακαδημαϊκούς από Κύπρο και Ελλάδα αλλά και από νέους επιστήμονες και ακτιβιστές, τόσο Ελληνοκύπριους όσο και Τουρκοκύπριους. Το πρώτο τεύχος ήταν αφιερωμένο στην ανάλυση της ακροδεξιάς ενώ το δεύτερο τεύχος είχε δύο αναλυτικές ενότητες, η πρώτη ήταν αφιερωμένη στη σχέση του ποδοσφαίρου με την πολιτική ενώ η δεύτερη στο κυπριακό, το παλαιστινιακό και την ειρήνη ως πολιτικό πρόταγμα. Φέτος, λίγο μετά το καλοκαίρι θα κυκλοφορήσει και το τρίτο τεύχος του Περιοδικού 1948 που ευελπιστούμε να καταστεί θεσμός και σημείο αναφοράς για την κοινωνικοπολιτική συζήτηση στην Κύπρο.
