Η έλευση του χρόνου στην αναγκαιότητα να παρθούν κρίσιμες πολιτικές αποφάσεις δεν φαίνεται να λειτουργεί υπέρ του Προέδρου της Δημοκρατίας. Τα σημάδια αυτής της πραγματικότητας έχουν διαφανεί μερικούς μήνες μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον Νίκο Χριστοδουλίδη. Μετά την εξάντληση της μισής του θητείας, φαίνεται ότι αυτός ο Πρόεδρος χάνει σταδιακά το μεγάλο πλεονέκτημα που απολάμβανε όταν βρέθηκε, κατά τρόπο πειστικό, στα προεδρικά δώματα.
Είναι παγκοίνως αποδεκτό ότι αυτό το πλεονέκτημα αφορούσε την ισχυρή στήριξή του από μια μεγάλη πολυσυλλεκτική ομάδα πολιτικών που επιδίωξαν την υπέρβαση στα θέματα διαφθοράς, την απαλλαγή από την εξουθενωτική πίεση της κομματοκρατίας, αν και ο ίδιος ήταν μέλος αυτού το καθεστώτος αξιών. Παρουσιάστηκε ως φορέας μιας νέας ηθικής στην πολιτική της ενότητας και του διαλόγου.
Γρήγορα και οδυνηρά
Αυτή η γενική εικόνα του Προέδρου της Δημοκρατίας, η οποία είναι λίγο πολύ γνωστή και εμπεδωμένη από την κοινωνία, καταρρέει μεταξύ των υποστηρικτών του, γρήγορα και οδυνηρά. Εν ολίγοις, όλο το σύστημα που στήριξε τον Νίκο Χριστοδουλίδη από τα κόμματα του λεγόμενου κέντρου τα οποία κυριολεκτικώς βρίσκονται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, ανεξάρτητοι ψηφοφόροι, μια αξιοπρόσεκτη μερίδα της νέας γενιάς και κυρίως ένα μεγάλο κομμάτι της λεγόμενης κομματοκρατίας, που κυριάρχησε τα τελευταία χρόνια, φαίνεται να παλινδρομεί και να αισθάνεται απογοήτευση.
Η υποχώρηση της εμπιστοσύνης αποτυπώνεται στις μετρήσεις της κοινής γνώμης. Οι οποίες βεβαίως δεν είναι μονοσήμαντες, δεν αφορούν μόνο τη μια πλευρά. Για σχεδόν όλο το κομματικό κατεστημένο φαντάζουν προβληματικές. Ωστόσο, μέσα από τη στάση της κοινωνίας διαφαίνεται ότι το σύστημα το οποίο στήριξε Χριστοδουλίδη αρχίζει να καταρρέει και αναποφεύκτως συμπαρασύρει και ανατρέπει, επί του παρόντος, τις φιλοδοξίες του Προέδρου στη διεκδίκηση μιας ακόμη θητείας.
Σημείο αναφοράς
Το όλο πολιτικό και κοινωνικό πλαίσιο που έχει δημιουργήσει η καταστροφή της ορεινής Λεμεσού αποτελεί σημείο αναφοράς για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, για τους συνεργάτες του και για όσους αισθάνονται ότι έχουν την ηθική υποχρέωση να τον στηρίξουν.
Γιατί ωστόσο διαπιστώνονται σοβαρά ρήγματα στο όλο σύστημα που στάθηκε δίπλα στον Νίκο Χριστοδουλίδη, έναν πολιτικό «τον οποίον αν δεν είχαμε έπρεπε να τον είχαμε εφεύρει», κατά τον ηγέτη του μεγαλύτερου εκ των κομμάτων που στήριξαν πριν από δυόμισι χρόνια τον σημερινό Πρόεδρο;
Η διαχείριση της μεγάλης πυρκαγιάς, η πρώτη στην ουσία μεγάλη πρόκληση που είχε να αντιμετωπίσει επί του πεδίου ο Νίκος Χριστοδουλίδης, προκαλεί τα αντανακλαστικά του ως ηγέτη και δοκιμάζει τις δυνάμεις του σε αναγκαίες ρηξικέλευθες αποφάσεις οι οποίες να μπορούν να επιδράσουν καταλυτικά στην αναδιαμόρφωση του πεδίου ενάσκησης των καθηκόντων του.
Ναι μεν αλλά…
Η επί του παρόντος αντανακλαστική του αντίδραση στην καταστροφή, η απόφασή του να διαχειριστεί κατά τρόπο άμεσο την ανάγκη στήριξης των ανθρώπων ως προτεραιότητα, φαντάζει δίκαιη και σωστή. Αυτό είναι δεδομένο. Από την άλλη, θεωρείται πως η αναγκαιότητα στήριξης των πληγέντων άμεσα και καθοριστικά δεν αποτελεί υπεκφυγή για να κρύψει τις πολιτικές ευθύνες που πάντα καταλογίζονται σε τέτοιες περιπτώσεις στους πολιτικούς προϊσταμένους. Δεν αρκούν οι εκθέσεις των εμπλεκόμενων φορέων για να δώσουν την εικόνα της πυρκαγιάς. Χρειάζονται πολιτικές αποφάσεις, ενίοτε και οδυνηρές, για να συμπληρωθεί το παζλ στη δράση ενός ηγέτη.
Αυτή η προεδρική στάση ωστόσο δεν εμπεριέχει καμία έκπληξη ως πολιτική πρακτική του Νίκου Χριστοδουλίδη. Φροντίζει να περιορίσει ή να μετριάσει το πολιτικό κόστος προτρέχοντας να ρυθμίσει το αντίστοιχο οικονομικό αυτής της καταστροφής. Θεωρείται δε για τον ίδιο φυσιολογική στάση αφού επί του παρόντος δεν θα ήθελε να δημιουργήσει εσωτερική αναστάτωση για αλλαγή προσώπων στη διακυβέρνηση κάτω από το βάρος των πιέσεων που προκαλούν οι συζητήσεις στη δημόσια σφαίρα.
Οι συζητήσεις ωστόσο που προκαλούνται με αφορμή την καταστροφική πυρκαγιά σε σχέση με την προεδρική πρακτική εκ των πραγμάτων οδηγούν σε ορισμένες βασικές αιτίες της σχεδόν κατάρρευσης της όποιας στήριξης του Προέδρου από δυνάμεις που του έδωσαν την ευκαιρία να κυβερνήσει. Με βάση το όλο σκηνικό που έχει στήσει ο Νίκος Χριστοδουλίδης, «η νέα πολιτική» με την οποία κέρδισε την εξουσία είχε έντονα χαρακτηριστικά ενός ακραίου επικοινωνιακού περιτυλίγματος αλλά στην πορεία διαφάνηκε ότι ήταν στηριγμένη αυτή η πολιτική και σε παλιές συνταγές.
Η αποτυχία
Ο κίνδυνος το επόμενο διάστημα να καταρρεύσει το σύστημα στήριξης Χριστοδουλίδη είναι αποτέλεσμα:
- Της αποτυχίας του Προέδρου να εμπεδώσει την οργή της κοινωνίας παρά τις διακηρύξεις για αλλαγή, εξαιτίας της καταφυγής σε πρακτικές στις οποίες ο ίδιος παρουσιάστηκε πολέμιος. Όπως η προσέλκυση των ημετέρων, η συνέχιση πελατειακών νοοτροπιών και όλα εκείνα τα στοιχεία που χαρακτήριζαν τις προηγούμενες διακυβερνήσεις.
- Η προσπάθειά του να κρατήσει τα κόμματα που τον στήριξαν σε ελεγχόμενη συμμετοχή τους στην εξουσία ήταν ένα στοίχημα το οποίο απέτυχε γιατί ένα κυβερνητικό αφήγημα, όταν υπάρχει, δεν στηρίζεται μόνο σε πρόσωπα αλλά και σε δομές.
- Μια συγκεκριμένη έστω και νωρίς κόπωση που επικρατεί στην κοινωνία με μια επαναλαμβανόμενη απογοήτευση αφού ένα μεγάλο μέρος του κοινωνικού συνόλου επένδυσε, χωρίς να διαπιστώσει στοιχεία αλλαγής, σε έναν μη κομματικό Πρόεδρο.
- Η υποχώρηση της πολιτικής ουσίας υπέρ της κυριαρχίας της επικοινωνίας. Ο «Π» σημείωνε από την προεκλογική περίοδο για τις προεδρικές αυτή την παράμετρο υποστηρίζοντας πως η «ιδιότυπη αιχμαλωσία του Προέδρου» τον περιορίζει από του να λαμβάνει γρήγορες και τολμηρές αποφάσεις. Η επένδυση στην εικόνα και στις κινήσεις εντυπωσιασμού έχει αξία μόνο όταν συνοδεύεται με αποφάσεις ουσιαστικές και πραγματοποιήσιμες σε σχέση με όλες τις δράσεις της εξουσίας.
Είναι σαφές πως με βάση τα σημερινά δεδομένα, τα οποία επιτείνονται από την τελευταία τραγωδία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει περιορισμένο χρόνο –όχι περισσότερο από έναν μήνα -στην διάθεσή του για να δημιουργήσει τις συνθήκες ώστε να κρατήσει ή να επανακτήσει τον βασικό άξονα στήριξής του ώς το τέλος της θητείας του. Οι όποιες πολιτικές κινήσεις θα πρέπει να είναι απτές, πειστικές, δημιουργικές. Να πείσει εν ολίγοις την κοινωνία ή την πλειοψηφία αυτών που τον έχουν εμπιστευθεί ότι η δική του διακυβέρνηση συνεχίζει ακόμη να διαθέτει την ηθική υπεροχή σε σχέση με τις προηγούμενες.
