Ορισμένοι κύκλοι στην τουρκοκυπριακή αντιπολίτευση ήδη προεξοφλούν, μια βδομάδα πριν από την εκλογική διαδικασία στα κατεχόμενα, νίκη του προέδρου του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος, Τουφάν Ερχιουρμάν. Οι περισσότεροι μάλιστα θεωρούν ότι η εκλογή θα κριθεί από την πρώτη Κυριακή από τη στιγμή κατά την οποία οι υπόλοιποι υποψήφιοι, πέραν των δύο βασικών, δεν φαίνεται να μπορούν να μαζέψουν ποσοστά πάνω από 3-4% συνολικά.
Είναι αυτή η εκτίμηση μια υπερβολή ή έχει δημιουργηθεί από την ανάλυση ορισμένων παραμέτρων σε σχέση με την αντίδραση της κοινότητας απέναντι σε έναν ηγέτη ο οποίος λειτούργησε με άξονα σειρά εμμονών του αλλά και μια προσπάθεια πλήρους ενσωμάτωσης της κοινότητας στο δικό του αφήγημα όχι μόνο στο Κυπριακό αλλά και ευρύτερα, στη διαμόρφωση και ενίσχυση των συνθηκών πλήρους υποταγής των Τουρκοκυπρίων σε λογικές ξένες προς την κουλτούρα και τις παραδόσεις τους;
Μια νέα συνθήκη
Οι Τουρκοκύπριοι καλούνται στις κάλπες την ερχόμενη Κυριακή για να εκλέξουν τον νέο τους ηγέτη, σε μια αναμέτρηση που δεν θυμίζει τις προηγούμενες. Μόνο το τελευταίο επεισόδιο να σημειωθεί που αφορά μια πρωτοφανή αντιπαράθεση μελών της οικογένειας του Ραούφ Ντενκτάς, στην προκειμένη περίπτωση της θυγατέρας, Εντέρ Ντενκτάς Βανγκιούλ, αλλά και του Σερντάρ Ντενκτάς, αναδεικνύει ένα πρωτογενές φαινόμενο σε ένα πλαίσιο πρωτόγνωρων αντεγκλήσεων στην τουρκοκυπριακή κοινότητα ενόψει της εκλογικής διαδικασίας.
Στο αποκορύφωμα της προεκλογικής ο Ερσίν Τατάρ δέχεται σφοδρή κριτική, όχι μόνο από τους ιδεολογικούς και πολιτικούς αντιπάλους -κάτι φυσιολογικό- στη μάχη που δίνει με τον Τουφάν Ερχιουρμάν, αλλά και από μέλη της οικογένειας του ιστορικού ηγέτη των Τουρκοκυπρίων, Ραούφ Ντενκτάς.
«Δεν είναι αυτός ο δρόμος»
Τον χορό των τελευταίων επιθέσεων μελών της οικογένειας Ντενκτάς άνοιξε η κόρη του πρώην Τ/Κ ηγέτη, Εντέρ Ντενκτάς Βανγκιούλ, η οποία κατηγόρησε μεσοβδόμαδα τόσο τον Τατάρ όσο και τη λεγόμενη κυβέρνηση ότι «δεν ακολουθούν την πολιτική κληρονομιά του πατέρα της και ότι ο δρόμος του Ντενκτάς δεν ήταν αυτός ο δρόμος!», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά.
Η οικογένεια Ντεντκτάς έδειξε τις προθέσεις της απέναντι στον σημερινό ηγέτη των Τουρκοκυπρίων εξαρχής της προεκλογικής και της πλήρους ταύτισης του Σερντάρ Ντενκτάς που στηρίζει την υποψηφιότητα Ερχιουρμάν. Η Βανγκιούλ-Ντενκτάς εξέφρασε την ενόχλησή της για την, όπως υποστήριξε, πολιτική «εργαλειοποίηση» του ονόματος του πατέρα της, αναφέροντας απευθυνόμενη στον Τατάρ ότι «ούτε μπορείτε να γνωρίζετε τον πατέρα μας καλύτερα από εμάς ούτε να τον αγαπάτε ή να τον καταλαβαίνετε περισσότερο. Εμείς είμαστε αυτοί που τον ζήσαμε».
Είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον το γεγονός ότι η θυγατέρα του Ραούφ Ντενκτάς έθεσε ζητήματα όπως η αλλαγή της δημογραφικής δομής, πολιτικές παροχής «υπηκοότητας», η ανέγερση του «προεδρικού» συγκροτήματος (Külliye) την ώρα που αγνοούνται τα προβλήματα των Τ/Κ, καθώς και η πρόσφατη χρήση του όρου «τουρκικό κράτος της Κύπρου», χωρίς, όπως είπε, να ερωτηθεί η τ/κ πλευρά ή η «βουλή».
«Ποια διπλωματία;»
Ο Σερντάρ Ντενκτάς ασκεί μια πολύ πιο πολιτική κριτική στον Ερσίν Τατάρ, Ειρωνεύεται τις αναφορές του Τουρκοκύπριου ηγέτη για τους ισχυρισμούς ότι «ασκεί επιθετική διπλωματία» υποστηρίζοντας ότι αυτή η αποστροφή είναι μια χείριστη προπαγάνδα στο εσωτερικό μέτωπο. «Όταν άκουσα "επιθετική διπλωματία" νόμισα πως μετά από πέντε χρόνια θα ξεκινούσε κάποια εξωστρεφής κίνηση. Τελικά, επρόκειτο για διπλωματία με τον λαό μας. Μα γίνεται διπλωματία με τον ίδιο σου τον λαό; Ούτε με την Τουρκία γίνεται διπλωματία -με την Τουρκία γίνεται διαβούλευση. Διπλωματία σημαίνει να εξηγήσεις τον εαυτό σου σε ξένες χώρες. Αυτό όμως δεν το βλέπουμε εδώ».
Βεβαίως πολλοί στις κατεχόμενες περιοχές εκφράζουν τις αμφιβολίες τους κατά πόσο σήμερα εντός της κοινότητας είναι ιδιαίτερα επιδραστική μια οποιαδήποτε στάση της οικογένειας Ντεντκτάς στο προεκλογικό παιχνίδι αλλά το σημειώνουν σχηματικά ως μια τάση ορισμένων νέων δεδομένων, ενδεικτικών και ικανών να κάνουν τη διαφορά.
Η τουρκοκυπριακή δεξιά για πρώτη φορά βιώνει μια τέτοια εσωτερική αντιπαλότητα. Ταυτόχρονα το πεδίο επιτείνεται και από το γεγονός ότι η παρούσα εκλογική διαδικασία φέρνει μεν ορισμένους παράγοντες εξ Τουρκίας να επιχειρούν να παρέμβουν, με στόχο έστω και την υστάτη να επηρεάσουν το αποτέλεσμα της ερχόμενης Κυριακής.
Παρεμβάσεις με το γάντι
Ωστόσο οι περισσότερες απόψεις συγκλίνουν στο γεγονός ότι, αυτή τη φορά, η παρουσία της Άγκυρας δεν είναι τόσο ηχηρή όσο το 2020, όταν η έντονη εμπλοκή του τουρκικού κράτους και του κόμματος Ερντογάν υπήρξε καθοριστική για την ήττα του Μουσταφά Ακιντζί και την άνοδο του Ερσίν Τατάρ. Τότε, η Άγκυρα έπαιξε ανοιχτά ρόλο επιβολής, με παρεμβάσεις, οικονομικές πιέσεις και πολιτική στήριξη προς τον εκλεκτό της, ενώ επηρέασε πλήρως ένα κρίσιμο 5% περίπου εντός των Τούρκων εποίκων. Σήμερα ωστόσο αυτό το λιγότερο προβεβλημένο αλλά καθοριστικό στοιχείο για την έκβαση της μάχης της ερχόμενης εβδομάδας φαίνεται να αλλάζει κατεύθυνση και περιεχόμενο. Σε αντίθεση με το παρελθόν, όπου οι έποικοι θεωρούνταν εκλογικό «εργαλείο» στα χέρια της Άγκυρας, σήμερα διαφαίνεται μια νέα τάση. Η κοινωνική ενσωμάτωση των εποίκων κυρίως δεύτερης και τρίτης γενιάς, πέρασαν ήδη πέντε δεκαετίες, κινείται με άξονα την ένταξή τους σε μια προοπτική συμμετοχής σε ένα σύγχρονο και κοσμικό κράτος. Με βάση τις συζητήσεις στα κατεχόμενα αλλά και τις ενδείξεις, Κούρδοι, αλεβίτες και άλλες τουρκογενείς εθνοτικές ομάδες δείχνουν ολοένα και πιο ξεκάθαρα τη δυσφορία τους απέναντι στον ισλαμικό αυταρχισμό του τουρκικού κράτους, όπως αυτός επιχειρείται να καλύψει την τουρκοκυπριακή κοινότητα, η οποία με τη σειρά της αποτελεί ένα συμπαγές Σώμα στις προσπάθειες να προστατευτεί η κοσμικότητα της κοινωνίας στα κατεχόμενα. Αυτό εξηγεί το γεγονός ότι οι πολιτικές ταυτότητες είναι πιο ρευστές, που ίσως ενισχύσουν την αυτόνομη στάση των εποίκων απέναντι στις έστω μικρές απόπειρες ορισμένων να αλλάξουν τη ροή του εκλογικού Σώματος. Το μεγάλο ερώτημα είναι κατά πόσο αυτή η νέα κατάσταση πραγμάτων θα συμβάλει και στη διαμόρφωση ενός νέου πολιτικού σκηνικού.
Δεν υπάρχουν βεβαιότητες
Με βάση τα όσο διαμείβονται εντός της τουρκοκυπριακής κοινότητας, είναι εκτίμηση πως είναι επίφοβη η όποια εκτίμηση αναφορικά με το αποτέλεσμα της διαδικασίας της ερχόμενης Κυριακής. Υπάρχουν ακόμη εν εξελίξει πολλοί παράγοντες που μπορούν να αλλάξουν την εικόνα, όπως τουλάχιστον τη δίνουν οι δημοσκοπήσεις στην τουρκοκυπριακή κοινότητα. Όλες οι μετρήσεις αποτυπώνουν σαφές προβάδισμα στον Τουφάν Ερχιουρμάν. Ο λόγος του, επικεντρωμένος στο Κυπριακό, την οικονομική ανάκαμψη και κυρίως τη διατήρηση του κοσμικού χαρακτήρα της τουρκοκυπριακής κοινότητας, φαίνεται να κερδίζει έδαφος σε ένα εκλογικό Σώμα που το «αφήγημα των δυο κρατών» ακόμη το επεξεργάζεται, ίσως το φοβάται ως τελεσίδικη πραγματικότητα ελπίζοντας για κάτι διαφορετικό. Ταυτοχρόνως σημειώνεται ότι ο Ερχιουρμάν με σαφήνεια συμπεριφέρθηκε σε αυτή την εκστρατεία έξυπνα σε σχέση με την Τουρκία και την κυβέρνηση Ερντογάν επιχειρώντας να κρατήσει το εύρος της επικοινωνίας με την Άγκυρα. Τόσο σε σχέση με το Κυπριακό όσο και σε σχέση με τα εσωτερικά ζητήματα της κοινότητας.
Το αφήγημα θα δώσει νίκη;
Ο Ερσίν Τατάρ εξακολουθεί, από την άλλη, να στηρίζει την πολιτική δύο κρατών, σε πλήρη ευθυγράμμιση με τις στρατηγικές επιδιώξεις της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Η ρητορική του, όμως, βρίσκει απήχηση κυρίως σε συγκεκριμένα τμήματα της δεξιάς και της άκρας δεξιάς -όπως το Κόμμα Αναγέννησης, που αντλεί στήριξη από κύκλους των πρώτης γενιάς εποίκων και του τουρκικού εθνικισμού. Ο Τουρκοκύπριος ηγέτης, για να μεγαλώσει το εύρος στήριξής της πολιτικής του, επιχειρηματολόγησε το τελευταίο διάστημα στη «συμπεριφορά» της ελληνοκυπριακής πλευράς, όπως υποστηρίζει, σε ευαίσθητα ζητήματα όπως είναι η τεράστια ταλαιπωρία που υφίστανται οι Τουρκοκύπριοι στα οδοφράγματα, ενώ εκμεταλλεύεται το ζήτημα με τον σφετερισμό τω ελληνοκυπριακών περιουσιών που ανέδειξε ο Νίκος Χριστοδουλίδης. Όλα αυτά τα στοιχεία είναι άγνωστο πώς θα λειτουργήσουν σε σχέση με την διαμόρφωση της κρίσιμης μάζας η οποία θα καθορίσει το αποτέλεσμα της διαδικασίας για την ανάδειξη του νέου ηγέτη των Τουρκοκυπρίων.
