Της Εσρά Αϊγκίν
Τουρκικοί αξιωματούχοι, μεταξύ των οποίων ο αντιπρόεδρος Yılmaz, πρώην υπουργοί του AKP και κυβερνητικοί αξιωματούχοι, πραγματοποίησαν τις τελευταίες εβδομάδες επανειλημμένες επισκέψεις στο βόρειο τμήμα της Κύπρου για να υποστηρίξουν την επανεκλογή του νυν ηγέτη των Τουρκοκυπρίων Ερσίν Τατάρ. Κατά τη διάρκεια των επισκέψεων, οι Τούρκοι αξιωματούχοι ευθυγραμμίστηκαν πλήρως τις σκληροπυρηνικές προεκλογικές υποσχέσεις του Τατάρ. Ο ηγέτης της αξιωματικής αντιπολίτευσης της Τουρκίας, Οζγκούρ Οζέλ, ισχυρίστηκε πρόσφατα ότι υπήρξε παρέμβαση της Τουρκίας στις επικείμενες εκλογές της Κυριακής 19 Οκτωβρίου για την ανάδειξη του ηγέτη των Τουρκοκυπρίων στο βόρειο τμήμα της Κύπρου. Το Κυπριακό Δίκτυο Ερευνητικής Δημοσιογραφίας (CIReN) εξέτασε τους ισχυρισμούς περί παρέμβασης υπέρ του νυν ηγέτη των Τουρκοκυπρίων, Ερσίν Τατάρ, διεξήγαγε έλεγχο των γεγονότων και εκδίδει την ετυμηγορία του.
Ο ισχυρισμός
Ο Οζγκιούρ Οζέλ, ηγέτης του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης στην Τουρκία, του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), δημοσίευσε στις 9 Οκτωβρίου 2025 μήνυμα στον λογαριασμό του στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, στο οποίο αναφερόταν σε παρεμβάσεις στις εκλογές για την ηγεσία της τουρκοκυπριακής κοινότητας που θα διεξαχθούν την Κυριακή 19 Οκτωβρίου και ζητούσε σεβασμό στη βούληση του τουρκοκυπριακού λαού. «Το κόμμα μας καλεί όλα τα άτομα και τους θεσμούς της χώρας μας να σεβαστούν την ελεύθερη βούληση της τουρκοκυπριακής κοινότητας και να φροντίσουν ώστε αυτή η ελεύθερη βούληση να πραγματωθεί», δήλωσε ο Οζέλ. «Η ΤΔΒΚ και οι πολίτες της διαθέτουν την ωριμότητα να εκλέξουν τον δικό τους Πρόεδρο στο πλαίσιο των δημοκρατικών κανόνων. Όσοι στην Τουρκία ή εκτός αυτής, αγνοούν αυτό το γεγονός και επιδιώκουν να παρεμβαίνουν στις εκλογές θα προκαλέσουν τη μεγαλύτερη ζημιά στην αξιοπρέπεια της ΤΔΒΚ και των Τουρκοκυπρίων», κατέληξε.
Τα γεγονότα
Η τουρκοκυπριακή κοινότητα προσέρχεται στις κάλπες την Κυριακή 19 Οκτωβρίου για να εκλέξει τον ηγέτη της. Αν και συνολικά υπάρχουν οκτώ υποψήφιοι στις εκλογές, ο αγώνας διεξάγεται κυρίως μεταξύ του νυν σκληροπυρηνικού Ερσίν Τατάρ και του μετριοπαθούς Τουφάν Ερχιουρμάν. Ο Τατάρ, ο οποίος κατέρχεται ως ανεξάρτητος υποψήφιος με την υποστήριξη του δεξιού συνασπισμού εξουσίας, έχει βασίσει την προεκλογική του εκστρατεία σε σχέση με το Κυπριακό στην αναγνώριση του αποσχισθέντος τουρκοκυπριακού κράτους και σε μια λύση δύο κρατών. Η πολιτική του για την Κύπρο είναι πλήρως ευθυγραμμισμένη με την ηγεσία του Τουρκικού Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP). Δηλώνει ότι οι προσπάθειες για μια ομοσπονδία έχουν τελειώσει και υποστηρίζει ότι η παρουσία της Τουρκίας στην Κύπρο είναι ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια των Τουρκοκυπρίων. Ο Ερχιουρμάν, ο οποίος υποστηρίζεται από μια συμμαχία κυρίως αριστερών κομμάτων, έχει μια μετριοπαθή στάση όσον αφορά την ομοσπονδιακή λύση του κυπριακού προβλήματος και μια πιο ισορροπημένη προσέγγιση στις σχέσεις της τ/κ κοινότητας με την Τουρκία. Δίνει έμφαση στον διάλογο τόσο με την Τουρκία όσο και με την ελληνοκυπριακή κοινότητα.
Επισκέψεις
Το CIReN έκανε έρευνα σε κρατικά πρακτορεία ειδήσεων, επίσημους ιστότοπους και προσωπικούς λογαριασμούς κοινωνικών Μέσων, εντοπίζοντας τον τελευταίο μήνα, επισκέψεις και δηλώσεις τουλάχιστον δώδεκα βουλευτών και αξιωματούχων από την κυβερνητική συμμαχία του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) και του Εθνικιστικού Κινήματος (MHP) της Τουρκίας, οι οποίοι υποστήριξαν τον Τατάρ από την έναρξη της προεκλογικής εκστρατείας. Μεταξύ των πιο προβεβλημένων ήταν ο Τούρκος αντιπρόεδρος Τσεβντέτ Γιλμάζ, που διετέλεσε επίσης αρχηγός του Γενικού Επιτελείου της Τουρκίας και υπουργός Εθνικής Άμυνας, ο νυν πρόεδρος της Επιτροπής Εθνικής Άμυνας της Μεγάλης Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, Χουλουσί Ακάρ, καθώς και ο τέως Πρωθυπουργός της Τουρκίας και πρώην πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης, Μπιναλί Γιλντιρίμ. Το κεντρικό μήνυμα που έστειλε σε όλες τις ομιλίες του ο αντιπρόεδρος Γιλμάζ- ο οποίος εμφανίστηκε πολλές φορές σε διάφορες εκδηλώσεις μαζί με τον Τατάρ κατά τη διάρκεια του Οκτωβρίου- ήταν τα «δύο κράτη» και οι εγγυήσεις της Τουρκίας, δύο βασικά στοιχεία της εκστρατείας του Τατάρ. Την Κυριακή 12 Οκτωβρίου, κατά τη διάρκεια μιας πολιτιστικής εκδήλωσης με ακροατήριο Τούρκων εποίκων που εγκαταστάθηκαν στο βόρειο τμήμα της Κύπρου, ο Γιλμάζ δήλωσε: «Υποστηρίζουμε τη λύση των δύο κρατών. Δεν πιστεύουμε ότι είναι σωστό να αναβιώσουμε μεθόδους που έχουν δοκιμαστεί χωρίς επιτυχία για 50 χρόνια. Το ζήτημα της ομοσπονδίας έχει κλείσει. Είναι καιρός να πούμε την αλήθεια. Η Τουρκική Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου είναι μια πραγματικότητα και κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει αυτή την πραγματικότητα». Ο Γιλμάζ υπενθύμισε στους παρευρισκόμενους ότι αυτή η πολιτική υποστηρίζεται αποφασιστικά από τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο πρώην αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Ακάρ, εκτός από την επίσκεψή του στον Τατάρ, παρευρέθηκε σε μια σειρά εκδηλώσεων της προεκλογικής εκστρατείας του. Σε μια συγκέντρωση σε ένα χωριό δήλωσε: «Δεν φτάσαμε εύκολα σε αυτό το σημείο. Δεν υπάρχει γυρισμός από αυτό... Είναι αδύνατο να οικοδομήσουμε μια συνεργασία με αυτή τη νοοτροπία. Θα εγκαταλείψουμε τις ιδέες της ομοσπονδίας και της συνομοσπονδίας. Από εδώ και στο εξής θα κάνουμε ό,τι είναι απαραίτητο. Είθε η Τουρκική Δημοκρατία της Κύπρου να ευλογηθεί». Στις 8 Οκτωβρίου, ο πρώην Πρωθυπουργός Γιλντιρίμ, ο οποίος βρισκόταν στην Κύπρο, δημοσίευσε στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης: «Οι Κύπριοι αδελφοί μας θα εκλέξουν Πρόεδρο στις 19 Οκτωβρίου 2025. Οι αδελφοί και οι αδελφές μου πρέπει να θυμούνται ότι η σταθερότητα και η ασφάλεια θα διασφαλιστούν με τη συνέχιση της τρέχουσας διοίκησης. Υπό την ηγεσία του προέδρου της ΤΔΒΚ κ. Ερσίν Τατάρ, η ΤΔΒΚ βρίσκεται σε ασφαλή χέρια!»
Μήνυμα Ερντογάν
Ίσως το πιο άμεσο μήνυμα από τον Τούρκο Πρόεδρο Ερντογάν μεταφέρθηκε μέσω του πρώην ποδοσφαιριστή της Άρσεναλ και της Ρεάλ Μαδρίτης και μέλους της γερμανικής Εθνικής ομάδας που κέρδισε το Παγκόσμιο Κύπελλο, Μεζούτ Οζίλ. Ο Γερμανός πρώην ποδοσφαιριστής με τουρκικές ρίζες είναι πλέον μέλος του κεντρικού συμβουλίου αποφάσεων και της εκτελεστικής επιτροπής του AKP. Ο Οζίλ, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στον Τατάρ στις 30 Σεπτεμβρίου, εξέφρασε την ισχυρή υποστήριξή του στην πολιτική του Τατάρ για λύση δύο κρατών. Η πραγματική έκπληξη, ωστόσο, ήρθε κατά τη διάρκεια μιας εκδήλωσης στην οποία παρευρέθηκε με τους Τουρκοκύπριους νέους στη Λευκωσία. Κατά τη διάρκεια της συγκέντρωσης, ο Πρόεδρος Ερντογάν κάλεσε τηλεφωνικώς τον Οζίλ και χαιρέτισε τους νέους μέσω ανοικτής ακρόασης. (Οι νέοι) «πρέπει να κάνουν ό,τι μπορούν για να κερδίσουν τις εκλογές στην Κύπρο», είπε ο Ερντογάν τηλεφωνικά στον Οζίλ. Η όλη συζήτηση μεταδόθηκε ζωντανά από δεκάδες Μέσα Ενημέρωσης που κάλυπταν την εκδήλωση. Ο Ερχάν Αρικλί, «υπουργός» της δεξιάς τ/κ συμμαχίας που υποστηρίζει τον Τατάρ, παραδέχτηκε σε ζωντανή τηλεοπτική εκπομπή ότι ο πρώην υπουργός Εσωτερικών της Τουρκίας και νυν βουλευτής του Χατάι (Αλεξανδρέττας), Σουλεϊμάν Σοϊλού, συνοδευόμενος από μια ομάδα βουλευτών του ΑΚΡ και του ΜΗΡ, πραγματοποιεί επισκέψεις ειδικά στα χωριά που αποτελούν προπύργια ατόμων που εγκαταστάθηκαν στην Κύπρο από το Χατάι. Ο Ουμίτ Οζντάγκ, επικεφαλής του φανατικού εθνικιστικού Κόμματος Ζαφέρ (Νίκη) στην Τουρκία, επισκέφθηκε την Κύπρο και συμμετείχε σε τηλεοπτική εκπομπή, όπου δήλωσε: «Είμαστε εδώ για να υποστηρίξουμε δύο ξεχωριστά κράτη. Ούτε ομοσπονδία ούτε τίποτα άλλο. Υπάρχει μόνο μία λύση και αυτή είναι δύο ξεχωριστά ανεξάρτητα κράτη».
Αντιδράσεις
Οι επισκέψεις και δηλώσεις των Τούρκων αξιωματούχων προκάλεσαν δυσφορία σε ορισμένους κύκλους στο βόρειο τμήμα της Κύπρου. Ισχυρισμοί για παρεμβάσεις έχουν διατυπωθεί από Τουρκοκύπριους πολιτικούς, μεταξύ των οποίων ο επικεφαλής του Τουρκοκυπριακού Λαϊκού Κόμματος Κουντρέτ Οζέρσαϊ, ο Σερντάρ Ντενκτάς, επικεφαλής του νεοσύστατου Κόμματος Κοινωνικής Δικαιοσύνης και Αγώνα TAM και γιος του Ραούφ Ντενκτάς, ο δήμαρχος του τουρκοκυπριακού τομέα Λευκωσίας Μεχμέτ Χαρμάντσι και οι γνωστοί ακτιβιστές Οκάν Νταγλί και Σέλμα Εϊλέμ. Ο επικεφαλής του Τουρκοκυπριακού Κόμματος του Λαού, Οζέρσαϊ, δήλωσε πρόσφατα σε τηλεοπτική εκπομπή: «Μπορεί να έχουν αλλάξει τα πρόσωπα και οι προσωπικότητες, αλλά αυτή τη στιγμή λαμβάνει χώρα μια παρόμοια παρέμβαση, η οποία, κατά τη γνώμη μου, δεν διαφέρει από τις προηγούμενες εκλογές».
Ο Σερντάρ Ντενκτάς, αναφερόμενος στους Τούρκους αξιωματούχους που επισκέπτονται τον βορρά, είπε: «Μην το κάνετε αυτό. Δεν είναι καλό. Είμαστε βαθιά αφοσιωμένοι στην Τουρκία... Αλλά καθώς το κάνουν αυτό, καθώς παρεμβαίνουν στη βούλησή μας, παρασύρουν ανθρώπους που είμαστε βαθιά αφοσιωμένοι στην Ανατολία όπως εγώ, σε μια σύγκρουση με την Άγκυρα. Το αποτέλεσμα δεν θα είναι καλό». Ο δήμαρχος του τουρκικού δήμου Λευκωσίας, Χαρμαντσί, δήλωσε για την επίσκεψη του Οζίλ ότι αποτελεί «παρέμβαση στην εκλογική διαδικασία». «Θα δούμε πολλές τέτοιες παρεμβάσεις τις επόμενες 20 ημέρες. Θα είναι αποτελεσματικές; Οι πολίτες θα αποφασίσουν», συμπλήρωσε. Αντέδρασαν επίσης και εξέχοντα μέλη της κοινωνίας των πολιτών. Η Σέλμα Εϊλέμ, πρόεδρος της Ένωσης Τουρκοκυπρίων Εκπαιδευτικών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (KTOEÖS), δήλωσε: «Οι παρεμβάσεις που οργανώθηκαν από το καθεστώς του AKP πριν από τις προεδρικές εκλογές, σε συνεργασία με τους τοπικούς συνεργάτες του, έχουν φτάσει στο αποκορύφωμά τους. Οι παρεμβάσεις, που πραγματοποιούνταν κρυφά για χρόνια, δεν είναι πλέον συγκεκαλυμμένες». Ο ακτιβιστής Οκάν Ντάγκλι έγραψε στον λογαριασμό του στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης: «Καθώς πλησιάζουν οι εκλογές, η αναμενόμενη παρέμβαση έχει ξεκινήσει και πάλι από την ίδια πηγή, χρησιμοποιώντας τις ίδιες μεθόδους. Το AKP, το οποίο έχει καταργήσει εδώ και καιρό τη δημοκρατία στην Τουρκία, είναι εδώ με όλα τα βαριά του ονόματα. Αντιμετωπίζουμε μια νοοτροπία που δεν μπορεί να ανεχτεί ούτε τα ψίχουλα της δημοκρατίας που μας έχουν απομείνει».
Η ετυμηγορία
Ο ισχυρισμός ότι η Τουρκία παρεμβαίνει στις εκλογές της 19ης Οκτωβρίου για την ανάδειξη του ηγέτη των Τουρκοκυπρίων είναι αληθής. Το CIReN έχει διαπιστώσει ότι τουλάχιστον δώδεκα Τούρκοι αξιωματούχοι επισκέπτονται το νησί, συνοδεύουν τον νυν ηγέτη Τατάρ και απευθύνονται σε συγκεντρώσεις ψηφοφόρων. Τα μηνύματα που έστειλαν ήταν απόλυτα σύμφωνα με τις προεκλογικές υποσχέσεις του Τατάρ: από τη λύση «δύο κρατών» στην Κύπρο έως τον ενταφιασμό της ομοσπονδίας και τη διατήρηση της Τουρκίας ως εγγυητή για τους Τουρκοκύπριους για πάντα. Δεν υπάρχει περιθώριο για αμφιβολία ότι οι αξιωματούχοι της τουρκικής κυβέρνησης υποστήριξαν ανοιχτά τον Τατάρ στις επερχόμενες εκλογές.
*Το CIREN υλοποιεί το πρόγραμμα «Αντιμετώπιση των ψευδών ειδήσεων και της προπαγάνδας σε νησιωτικά κράτη» με την υποστήριξη του European Media and Information Fund (EMIF). Την αποκλειστική ευθύνη για οποιοδήποτε περιεχόμενό του φέρουν οι συντάκτες του προγράμματος και αυτό ενδέχεται να μην αντανακλά κατ’ ανάγκην τις θέσεις του EMIF και των εταίρων του ταμείου, του ιδρύματος Calouste Gulbenkian και του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου.
