Για τις «εκλογές» στα κατεχόμενα, τη νέα πραγματικότητα στο Κυπριακό και το κόμμα της «Άμεσης Δημοκρατίας» που ιδρύει, μίλησε στον «Π» ο ανεξάρτητος ευρωβουλευτής και πρόεδρος του κόμματος της «Άμεσης Δημοκρατίας», Φειδίας Παναγιώτου, τον οποίο ο «Π» συνάντησε στο περιθώριο της τελευταίας συνόδου του Ευρωκοινοβουλίου στο Στρασβούργο. Δηλώνει ότι δεν εμπιστεύεται τον Πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη γενικότερα, αλλά στον χειρισμό του Κυπριακού «δεν είναι και τόσο χάλια», ενώ εξηγεί πως με τη δημιουργία του νέου του κόμματος επιχειρεί να αλλάξει «το κατεστημένο» και να φέρει τους πολίτες πιο κοντά στη λήψη των αποφάσεων.
Πώς είδατε τις «προεδρικές εκλογές» στα κατεχόμενα, το αποτέλεσμα και την επικράτηση του Ερχιουρμάν;
Είμαι πολύ χαρούμενος. Νομίζω τώρα υπάρχει μια καλύτερη πιθανότητα να λυθεί το Κυπριακό. Η αλήθεια είναι πως μου έλεγαν πολλοί ότι με εργαλειοποίησε ο Τατάρ μέσω του podcast για να βγει «πρόεδρος». Αλλά φαίνεται πως δεν με εργαλειοποίησε και πολύ καλά. Ίσως του έκανα και ζημιά με το podcast, γιατί είπε, και εξήγησε πολλά πράγματα για τον εαυτό του. Και αυτό ήταν το concept, αυτή ήταν η φιλοσοφία μου. Όταν κάποιος λέει τρέλες και τα πράγματα που λέει δεν ευσταθούν, δεν πρέπει να του κλείνεις το στόμα, πρέπει να του δώσεις το μικρόφωνο και να του πεις «μίλα». Και φαίνεται πως είχα δίκιο στη διάγνωσή μου. Άρα θεωρώ πως είναι μια θετική εξέλιξη για το Κυπριακό. Μέσω του κόμματος της «Άμεσης Δημοκρατίας», που ιδρύσαμε μπορούμε να παίξουμε κι εμείς έναν καλύτερο ρόλο στη λύση του Κυπριακού. Τόσα χρόνια προσπαθούμε με τον ίδιο τρόπο και είδαμε τα αποτελέσματα... Νομίζω χρειάζεται μια διαφορετική προσέγγιση.
Όντως το Κυπριακό είναι μια σύνθετη ιστορία που από το '74 βρίσκεται σε εξέλιξη. Πώς θεωρείτε ότι αυτό μπορεί να πάρει μια διαφορετική μορφή;
Υπάρχουν δύο κεφάλαια: Το πρώτο είναι οι συμφωνίες, ποιες θα είναι και αν θα είναι βιώσιμη η λύση που θα προκύψει. Και το δεύτερο, είναι η άποψη της κοινής γνώμης. Πολλοί από τους Κύπριους δεν θέλουν τη λύση της ΔΔΟ, μια λύση που τα κόμματα, όμως, θεωρούν ως τη λύση. Πρέπει να παλέψουμε να βρούμε μια λύση βιώσιμη που θα είναι καλή και για τις δύο κοινότητες, αλλά και να πείσουμε τον κόσμο.
Άρα θεωρείτε, προφανώς, ότι πρέπει να εμπλακούν πιο πολύ οι ίδιοι οι πολίτες σε αυτό;
Έχω κάνει πολλά podcast... Με τον Οζντίλ Ναμί και τον Ανδρέα Μαυρογιάννη, για παράδειγμα, συζητήσαμε ποια ήταν τα πράγματα που συμφωνήθηκαν στο Κραν Μοντανά, ποια είναι η βάση, τα ψηφίσματα κ.λπ. Ο κόσμος πρέπει να αρχίσει να μαθαίνει για το Κυπριακό, να εξοικειώνεται καλύτερα. Να γίνει πρώτα η διαπραγμάτευση, και μετά είναι η επόμενη μάχη με τον κόσμο.
«Δεν είναι κακός»...
Εντοπίσατε ότι υπάρχει άγνοια, ειδικά στις νεότερες γενιές;
Ναι, ξεκάθαρα. Αν ρωτήσεις τον κόσμο τι σημαίνει «διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία» με βάση τα ψηφίσματα του ΟΗΕ, ελάχιστοι μπορούν να σου εξηγήσουν ακριβώς ποια θα είναι η λύση και τι θα αντιπροσωπεύει. Άρα χρειάζεται εκπαίδευση. Νομίζω ότι θα ξεκινήσει μια συζήτηση. Απλώς, ξέρετε, το θεωρώ αστείο κάποιες φορές. Αναγνωρίζουμε τον ψευδοπρόεδρο ως συνομιλητή για το Κυπριακό. Πολλές φορές η Τουρκία παρεμβαίνει για να επιβάλει τον εκλεκτό της. Και τώρα, ίσως είναι η τελευταία φορά που βλέπουμε πλειοψηφία Τουρκοκυπρίων να ψηφίζει στις εκλογές. Άρα, στο μέλλον, με τους έποικους, πρέπει να συνεχίσουμε να αναγνωρίζουμε ότι είναι ο κατοχικός ηγέτης που θα συμμετέχει στις συνομιλίες για το Κυπριακό; Πριν αλλοιωθεί εντελώς το «εκλογικό σώμα», έχουμε ένα μικρό παράθυρο για να λύσουμε το Κυπριακό. Η αλήθεια είναι πως στον Χριστοδουλίδη δεν έχω εμπιστοσύνη σε πολλά πράγματα, στα περισσότερα. Αλλά στην εξωτερική πολιτική και τη διπλωματία, επειδή είναι η δουλειά του, που έκανε τα τελευταία πέντε χρόνια ως υπουργός Εξωτερικών, νομίζω ότι δεν θα είναι κακός.
Τον εμπιστεύεστε δηλαδή για το Κυπριακό;
Δεν τον εμπιστεύομαι, δεν θα τον έβαζα εγώ να το κάνει, αλλά δεν είναι και χάλια. Νομίζω θα τα πάει καλά. Είναι ο Πρόεδρός μας και νομίζω ότι πρέπει να τον υποστηρίξουμε κατά τις συνομιλίες.
«Να αλλάξουμε το κατεστημένο»
Όσον αφορά το κόμμα της «Άμεσης Δημοκρατίας», τι καινούργιο φέρνει;
Κατ' αρχάς, ο λόγος που το ιδρύσαμε, το οποίο και εγγράψαμε στην ΚΔ, είναι ότι βλέπουμε πως το κράτος, οι βουλευτές κ.λπ. δεν αντιπροσωπεύουν πολλούς πολίτες, δεν αντιπροσωπεύουν εμένα προσωπικά. Γι' αυτό βλέπουμε και την απαξίωση, τον κόσμο να μην πηγαίνει να ψηφίσει, να μην ασχολείται με τα κοινά. Η «Άμεση Δημοκρατία» είναι μια προσπάθεια να αλλάξουμε το κατεστημένο. Όπως είπε και ο Αϊνστάιν: «Αν συνεχίζεις να κάνεις τα ίδια πράγματα μην περιμένεις διαφορετικά αποτελέσματα, αυτός είναι ο ορισμός της ανοησίας». Άρα τώρα προσπαθούμε να κάνουμε κάτι διαφορετικό: Την άμεση δημοκρατία. Ένα μεγάλο μέρος των αποφάσεων να το παίρνει ο κόσμος. Όχι εγώ ως κομματάρχης να διαλέγω βουλευτές, να λέω «αυτός θα μπει, αυτός όχι, αυτός είναι ο γιος της κουμπάρας μου, σίγουρα να μπει». Ο σκοπός είναι να βγουν από τους πολίτες. Προς το παρόν έχουμε 45 υποψήφιους και στοχεύουμε να φτάσουμε στους πεντακόσιους. Καλώ τον κόσμο να δηλώσει υποψηφιότητα και ίσως να καταφέρει να κάνει ό,τι κάνω κι εγώ, ένας άνθρωπος χωρίς τόση εμπειρία, αλλά με θέληση να αλλάξει τα πράγματα.
Ξεπερασμένες Δεξιά-Αριστερά
Θα κατατάσσατε το κόμμα σας στα δεξιά ή αριστερά του πολιτικού φάσματος ή έχετε άλλη αντίληψη;
Τίποτα από αυτά. Είναι όλα ξεπερασμένα. Εμείς είμαστε «από πάνω». Μπορούμε να ψηφίζουμε κάποια πράγματα με την Αριστερά, κάποια με τη Δεξιά, κάποια με το Κέντρο, εξαρτάται ποιο είναι το ψήφισμα. Έτσι κάνω και στο Ευρωκοινοβούλιο: Είμαι ανεξάρτητος, δεν έχω πολιτική ομάδα να μου λέει τι να ψηφίζω. Το concept είναι μέσω της άμεσης δημοκρατίας ο κόσμος να μας πει ποιες είναι οι πολιτικές του θέσεις, να θέσει προτεραιότητες και να χτίσουμε μαζί την πολιτική του κόμματος.
Υπάρχει κάποιο μοντέλο σε άλλη χώρα που σας εμπνέει;
Υπάρχουν παραδείγματα στην Εσθονία και στην Ελβετία με τα δημοψηφίσματα και την άμεση δημοκρατία. Εμείς προσπαθούμε να συνδυάσουμε αυτά τα συστήματα για να κάνουμε κάτι καινούργιο. Για πρώτη φορά στην Κύπρο να είμαστε πρωτοπόροι. Κι αν πετύχει το εγχείρημα, ίσως, λέω ίσως, μπορεί να γίνει «copy-paste» και σε άλλες χώρες. Αν βγούμε με 25% και είμαστε πρώτο κόμμα στην Κύπρο; Ίσως φαντάζει παράξενο, αλλά μόνος μου πήρα 20% στις ευρωεκλογές. Κομμάτι των στόχων είναι και η Ευρώπη. Γιατί η Κύπρος παίρνει τις περισσότερες εντολές από την ΕΕ, δεν μπορείς να αλλάξεις την Κύπρο αν δεν αλλάξεις την Ευρώπη. Προσπαθούμε να φέρουμε νέες αλλά ρεαλιστικές ιδέες. Είναι ένα όμορφο όραμα, γιατί πρέπει να έχεις ένα όραμα, κάτι που να σε κάνει να θες να προχωρήσεις. Επειδή έχουμε τόσα καθημερινά προβλήματα, πρέπει να βλέπεις κάτι στο μέλλον που να σε κάνει να ενθουσιάζεσαι. Και νομίζω αυτό είναι ένα όμορφο όραμα.
Αυτό το μοντέλο, όπου ο πολίτης με το πάτημα ενός κουμπιού συμμετέχει από τον καναπέ του στην πολιτική, είναι πραγματικά δημοκρατικό ή περιορίζει την ουσιαστική συμμετοχή του στην πολιτική;
Πώς τον περιορίζει; Στα άλλα κόμματα ψηφίζεις μια φορά κάθε πέντε χρόνια. Εμείς θέλουμε να μπορεί να ψηφίζει συχνά, να συμμετέχει στην επιλογή των βουλευτών, στις αποφάσεις για τα ψηφίσματα στη Βουλή, στην πολιτική του κόμματος κ.λπ. Άρα δεν του μειώνουμε τη δύναμη, του την αυξάνουμε.
«Το κράτος μας δεν λειτουργεί»
Τις τελευταίες μέρες είδαμε μια δολοφονία, και όχι μόνο. Το αίσθημα ασφάλειας του κόσμου έχει πληγεί. Έχετε κάποια σκέψη πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί αυτό;
Πρόσφατα ήμουν σε γνωστό αρτοποιείο και είδα έξω από το κατάστημα να γίνεται διακίνηση ναρκωτικών. Έκανα αναφορά στην Αστυνομία. Θεωρώ ότι η Αστυνομία της Κύπρου δεν λειτουργεί σωστά. Το κράτος δεν λειτουργεί. Οι φυλακισμένοι έχουν τηλέφωνα και οργανώνουν εγκλήματα μέσα από τη φυλακή. Υπάρχουν πολλά θέματα, ειδικά με τη νύχτα. Ίσως φοβούνται για τη ζωή τους αυτοί που είναι στην εξουσία και δεν θέλουν να τα αγγίξουν, αλλά κάποια πράγματα πρέπει να σταματήσουμε να τα αγνοούμε και να τα κόψουμε από τη ρίζα τους.
Υπάρχει μια έρευνα που βγήκε πριν λίγες μέρες και δείχνει ότι οι Κύπριοι νέοι είναι από τους πιο δυστυχισμένους στην ΕΕ, κάτι που προφανώς προέρχεται από την οικονομική κατάσταση. Πώς την είδατε;
Η χαρά δεν εξαρτάται από το τι έχεις, αλλά από το πώς είσαι με τον εαυτό σου. Έχω ταξιδέψει χωρίς λεφτά, κοιμόμουν σε sleeping bag, ήμουν βρεγμένος στις 3.00 τη νύχτα, χειμώνα, και πάλι ήμουν χαρούμενος. Πολλές φορές οι εξωτερικοί παράγοντες δεν είναι το πρόβλημα, είναι πιο βαθύ, κοινωνικό. Φυσικά, αν έχεις παιδιά, οικογένεια, παίζουν ρόλο και τα οικονομικά. Απλώς θεωρώ ότι και το ψυχολογικό παίζει περισσότερο ρόλο. Ίσως προέρχεται από την οικογένεια, ίσως από τη νοοτροπία. Είμαστε «παραπονιάρηδες». Τα προβλήματα είναι μεγάλα, δεν το αρνούμαι, αλλά είναι και θέμα mindset. Ο πατέρας μου, ό,τι πρόβλημα κι αν έχει, είναι χαρούμενος. Είναι θέμα νοοτροπίας. Αν ρίχνουμε πάντα το φταίξιμο στους άλλους, στην κυβέρνηση, σταματάμε να αναλαμβάνουμε την προσωπική μας ευθύνη. Και πολλές φορές μπορούμε να κάνουμε περισσότερα για την ευτυχία μας οι ίδιοι, παρά να περιμένουμε το σύστημα να μας βοηθήσει.
