Στην Κύπρο είχαμε πάντα την τάση να εφευρίσκουμε διάφορα «έξυπνα» ονόματα για να χαρακτηρίσουμε κάθε οικονομική δραστηριότητά μας που εμπεριείχε αμφιλεγόμενη ηθική διάσταση. Ειδικά όταν η τελευταία ενδεχομένως να διατάρασσε την παράσταση που είχαμε για την κοινωνία μας, τις αξίες και τα υψηλά ιδανικά που ισχυριζόμαστε ότι τη χαρακτηρίζουν.
Ποιος, αλήθεια, δεν θυμάται την εποχή που «βαφτίζαμε» τα μπουρδέλα σαν «καμπαρέ» και τις επαγγελματίες του είδους ως «καλλιτέχνιδες» που εκούσια, αλλά κυρίως ακούσια, εκδίδονταν εκεί; Τότε, μάλιστα, το κράτος είχε δημιουργήσει και ειδική κατηγορία θεώρησης εισόδου και άδειας εργασίας για να εξυπηρετήσει τους επιχειρηματίες του συγκεκριμένου «κλάδου», αλλά και την πελατεία τους! Όλοι ξέραμε τι γινόταν, αλλά ο ψευδεπίγραφος πουριτανισμός μας και η γνωστή επαρχιώτικη υποκρισία μας, μας υποχρέωναν να κάνουμε τα στραβά μάτια, μέχρι που το κατάντημά μας δεν μπορούσε άλλο να συγκαλύπτεται λόγω του διεθνούς διασυρμού που προκαλούσαν τα απανωτά σκάνδαλα και οι κατάφωρες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Περίπου την ίδια περίοδο, ένας άλλος κλάδος, εκείνος της ναυτιλίας ανταγωνιζόταν σε οπορτουνισμό τον αντίστοιχο κλάδο χωρών όπως, π.χ. της Λιβερίας. Η Κύπρος τότε προσέλκυσε πελατεία στο νηολόγιο της λόγω ενός προβεβλημένου «ανταγωνιστικού φορολογικού πλαισίου» που μετέτρεψε την πολύπαθη σημαία μας σε σημαία «ευκαιρίας» που κυμάτιζε στις πρώτες θέσεις των σχετικών «μαύρων λιστών» των σημαντικών χωρών του πλανήτη. Σιγά-σιγά, και αφού μας πίεσαν όσο δεν πήγαινε άλλο οι ΗΠΑ και η ΕΕ, στην οποία φιλοδοξούσαμε να ενταχθούμε, υποχρεωθήκαμε και αφήσαμε πίσω μας εκείνο το σκιώδες παρελθόν.
Άλλο ένα αντίστοιχης υποκρισίας και κατάντιας αμφιλεγόμενο οικονομικό εγχείρημα ήταν εκείνο των δήθεν διοικητικών υπηρεσιών που προσφέραμε, σχεδόν αποκλειστικά, σε κάθε λογής ολιγάρχες, δικτάτορες, μαυραγορίτες και απατεώνες. Εκεί, πλέον, τη «δουλειά» δεν την έκαναν κάτι περίεργοι τύποι της «νύχτας» όπως τότε με την εμπορία ανθρώπων ή κάποιοι εφοπλιστές της κακιάς ώρας, αλλά επαγγελματίες των πλέον προβεβλημένων επιχειρήσεων του κλάδου των επαγγελματικών υπηρεσιών.
Την «ανταγωνιστική φορολογική πρακτική», όπως ευφάνταστα αποκαλούσαμε την παροχή υπηρεσιών σε προβληματικούς πελάτες, με τις γνωστές συνέπειές της στην οικονομία μας, διαδέχθηκε η προσέλκυση «επενδυτών», όπως τους βαφτίσαμε τότε. «Επενδυτών» που, στην πραγματικότητα δεν αναζητούσαν να επενδύσουν σε ουρανοξύστες στην Κύπρο, αλλά αναζητούσαν εναγωνίως να αγοράσουν ευρωπαϊκό διαβατήριο. Το κάναμε ώστε να δελεάσουμε κάμποσους πολίτες τρίτων χωρών, ανάμεσά τους, δυστυχώς, και αρκετούς απατεώνες όπως αποδείχθηκε μετά από σχετικές έρευνες, για να μας χρηματοδοτήσουν, αφού κανένας νουνεχής τραπεζίτης δεν επρόκειτο να μας χρηματοδοτήσει λόγω της κατάντιας μας, συνεπεία του προηγηθέντος ξεπλύματος στο οποίο είχαμε επιδοθεί.
Νομίζω την έχετε πιάσει την εικόνα. Το σωματεμπόριο και τη σημαία ευκαιρίας τα διαδέχθηκαν, με ενδιάμεσο σταθμό τις σακούλες του Μιλόσεβιτς, οι κάθε λογής ξένοι «επιχειρηματίες» που ήταν όμως ολιγάρχες, κάποιοι εκ των οποίων αποδείχθηκαν, εσχάτως, και φοροφυγάδες αυτής ακόμα και της ίδιας της «ανταγωνιστικής φορολογικής επικράτειάς» μας. Εκείνους τους διαδέχθηκαν αρκετοί άλλοι τυχοδιώκτες και απατεώνες στους οποίους πουλήσαμε διαβατήρια. Και το ερώτημα που τίθεται τώρα, είναι: Τους τελευταίους ποιοι τους διαδέχθηκαν στην αέναη προσπάθεια προσέλκυσης ξένων επενδυτών στην Κύπρο;
Η επίσημη απάντηση στο πιο πάνω ερώτημα είναι «κανείς». Η επίσημη θέση μας είναι ότι η Κύπρος γύρισε σελίδα και δεν κάνει πλέον ό,τι έκανε, διαδοχικά και κατά συρροή στο παρελθόν, όταν προσπαθούσε να φέρει ξένες επενδύσεις. Επίσημα λέμε ότι η Κύπρος είναι προορισμός επενδύσεων υψηλής τεχνολογίας, υψηλής προστιθέμενης αξίας και γοήτρου.
Οι τομείς, πλέον, που διανθίζουν την αφηγηματική μας για το brand Cyprus, αποκαλούνται «Fintech» και «gaming», και, γενικώς και αορίστως, ως ICT που, στην πραγματικότητα, συμπεριλαμβάνουν κυρίως πλατφόρμες χρηματοοικονομικών δραστηριοτήτων υψηλής μόχλευσης όπως οι Forex και οι μεσολαβητές πληρωμών υψηλού κινδύνου (High Risk Payment Processors). Αυτοί, μαζί με την τριτοβάθμια εκπαίδευση, που με εξαίρεση τα κρατικά πανεπιστήμια της Κύπρου, και σύντομα της Ελλάδας, προσελκύει, σχεδόν αποκλειστικά, ιδιωτικά κερδοσκοπικά πανεπιστήμια, χαρακτηρίζουν τη νέα κυπριακή οικονομία της γνώσης. Μαζί τους στέκονται και τα ταμεία εναλλακτικών επενδύσεων που έχουν στην ιδιοκτησία τους τα χρέη μας, τα ακίνητά μας και τα μεγαλύτερα εντός ΓεΣΥ, και άρα κρατικοδίαιτα, ιδιωτικά νοσοκομεία μας. Αυτή είναι η νεοφανής ξενοκίνητη πλευρά της οικονομίας μας. Και αυτό είναι τουλάχιστον προβληματικό.
Είναι προβληματικό επειδή όταν τσουβαλιάζουμε τις Forex και τις HRPPs με τις πραγματικές εταιρείες υψηλής τεχνολογίας τότε προσβάλουμε τις τελευταίες. Είναι προβληματικό επειδή τα μεγάλα πανεπιστήμια της Ευρώπης, της Αμερικής και αλλού είναι μη κερδοσκοπικά, ανεξάρτητα αν είναι δημόσια ή ιδιωτικά. Και δεν καταδέχονται να συνταυτίζονται οι σπουδές που προσφέρουν με εκείνες όσων είναι κερδοσκοπικά. Αντίστοιχα, τα μεγάλα κρατικά και ιδιωτικά επενδυτικά ταμεία και οι στρατηγικοί επενδυτές δεν θέλουν να τοποθετούνται στην ίδια κατηγορία με τις εναλλακτικές επενδύσεις βραχύβιου οριζόντια.
Προσέξτε! Δεν ισχυρίζομαι ότι τα πιο πάνω είναι κακά, παράνομα ή κατακριτέα ή ότι αποτελούν συνέχεια του αμαρτωλού οικονομικού μας παρελθόντος. Απλώς δεν είναι αυτά που λέμε ότι είναι.
Όπως το Λας Βέγκας δεν ισχυρίζεται ότι οι στριπτιζέζ στα καζίνα του είναι μπαλαρίνες στο Μπολσοι (sic) έτσι και εμείς πρέπει να σταματήσουμε να παραπλανούμε και να προσποιούμαστε ότι είμαστε κάτι που δεν είμαστε. Επειδή όταν το κάνουμε, να ξέρετε ότι γελοιοποιούμαστε στα μάτια όσων, εδώ και στο εξωτερικό, γνωρίζουν την πραγματικότητα γύρω από τις συγκεκριμένες επιχειρηματικές δραστηριότητες. Κυρίως, όμως, κινδυνεύουμε από νέα σκάνδαλα και διεθνείς διασυρμούς όταν δεν αποδεχόμαστε και δεν αντιμετωπίζουμε, θεσμικά και κανονιστικά και όπως άλλως πρέπει, τους γνωστούς κίνδυνους που εμπεριέχουν οι συγκεκριμένες δραστηριότητες. Οπότε, είτε θα παραδεχτούμε ότι είμαστε αυτό που είμαστε, ή πραγματικά θα γίνουμε αυτό που λέμε ότι είμαστε, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, επειδή… ο Μανωλιός δεν μπορεί να ξαναβάλει τα ρούχα του αλλιώς…
