Του Κυριάκου Ιακωβίδη*
Ο Υπουργός Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, Αλέξης Βαφεάδης, ανακοίνωσε πρόσφατα ότι η προέκταση του αυτοκινητόδρομου Λευκωσίας Τροόδους θα κατασκευαστεί νότια των κοινοτήτων Ακακίου-Περιστερώνας-Αστρομερίτη. Ανέφερε επίσης ότι τυχόν αλλαγή της όδευσης θα καθυστερήσει την κατασκευή του για 10 χρόνια. Σύμφωνα με τα πρώτα σχέδια ο δρόμος θα περνούσε βόρεια των κοινοτήτων αυτών, μέσα στη νεκρή ζώνη, αλλά, άγνωστο γιατί, η όδευση άλλαξε στα κρυφά το 2010 και χωρίς να ενημερωθούν οι επηρεαζόμενες κοινότητες.
Σε απαντητική του επιστολή στις 14 Απριλίου 2025 στην αντιπρόεδρο του ΔΗΣΥ, Σάβια Ορφανίδου, η οποία υπέβαλε σχετική ερώτηση, ο κ. Βαφεάδης ανέφερε ότι «η υλοποίηση αυτού του σχεδιασμού (όδευση του δρόμου βόρεια των τριών κοινοτήτων) δεν είναι εφικτή λόγω της άρνησης των Ηνωμένων Εθνών να παρέχουν την αναγκαία προστασία για τη διεξαγωγή των απαιτούμενων μελετών. Παρά τις προσπάθειες του Υπουργείου Εξωτερικών το ζήτημα δεν επιλύθηκε καθιστώντας αδύνατη την προώθηση του έργου με αυτή την όδευση».
Αυτό είναι ένα μεγάλο ψέμα. Θέλω να πιστεύω ότι ο κ. Βαφεάδης δέν λέει ψέματα, αλλά ότι κάποιοι τον έχουν παραπληροφορήσει.
Γνωρίζουμε από πηγή που ήταν πολύ κοντά στον αρχικό σχεδιασμό του δρόμου και της όδευσής του βόρεια των τριών κοινοτήτων ότι σε όλες τις συναντήσεις του Τμήματος Δημοσίων Έργων που έγιναν με τα Ηνωμένα Έθνη, παρών ήταν εκ μέρους του Υπουργείου Εξωτερικών ο κ. Τάσος Τζιωνής και όλοι οι προβληματισμοί και όλες οι ανησυχίες που ηγέρθηκαν ικανοποιήθηκαν. Αποφασίστηκαν ακόμα και το ύψος του δρόμου, ώστε να μην θεωρείται αμυντικό έργο, πού θα γίνονταν οι διαβάσεις για τους γεωργούς, ενώ στο σχεδιασμό υπήρχε και πρόνοια για την ένωσή του με τον δρόμο Λευκωσίας-Μόρφου που κατασκεύασαν οι κατοχικές αρχές. Άρα οι δικαιολογίες είναι παραμύθια της Χαλιμάς.
Η απόφαση για αλλαγή της όδευσης έχει προκαλέσει μεγάλο αναβρασμό και αναστάτωση στις τρεις κοινότητες για διάφορους σοβαρούς λόγους. Παραθέτω τους κυριότερους:
α) Οι τρεις κοινότητες θα εγκλωβιστούν μεταξύ της Νεκρής Ζώνης και του αυτοκινητόδρομου. Ειδικά για το Ακάκι, που το γνωρίζω πολύ καλά, δεν θα υπάρχει προοπτική ανάπτυξης/επέκτασης της κοινότητας, αφού ο δρόμος σχεδιάστηκε να περνά κοντά στα τελευταία σπίτια του χωριού. Πού θα κτίσουν οι νέοι; Μέσα στη Νεκρή Ζώνη κοντά στον κατοχικό στρατό; Ή πρέπει να φύγουν και αυτοί;
β) Ψυχολογικά, η γραμμή άμυνας θα είναι ο αυτοκινητόδρομος. Η Εθνική Φρουρά και το ΥΠΑΜ θέλουν τον δρόμο βόρεια των κοινοτήτων.
γ) Η δικαιολογία ότι δεν δέχονται τα Ηνωμένα Έθνη, ή οι Τουρκοκύπριοι δεν στέκει και καταρρίπτεται από τα γεγονότα. Ένα μέρος του νέου δρόμου που έγινε από τον Αστρομερίτη προς την Ευρύχου περνά βαθιά μέσα στη Νεκρή Ζώνη, σε απόσταση αναπνοής από το κατεχόμενο χωριό Αγκολέμι, όπου οι σοφοί οι δικοί μας κατασκεύασαν την ψηλή κοιλαδογέφυρα για να περνούν με άνεση τα τουρκικά άρματα μάχης που σταθμεύουν εκεί.
δ) Καταστρέφονται πολλές μικρές επιχειρήσεις, που βρίσκονται κατά μήκος του υφιστάμενου δρόμου.
ε) Γίνεται διασπάθηση δημοσίου χρήματος. Θα στοιχίσει πέραν των 110 εκατομμυρίων ευρώ, συν ΦΠΑ ενώ θα χρειαστεί να απαλλοτριωθούν εκατοντάδες στρέμματα εύφορης γης και να αποζημειωθούν οι επηρεαζόμενοι γεωργοί. Ωστόσο, το κόστος εκτιμάται ότι θα είναι πολύ μεγαλύτερο, αφού στο Ακάκι θα γίνει μια ψηλή και τεράστια γέφυρα από τον δρόμο του Μενοίκου προς τον απέναντι λόφο μήκους σχεδόν ενός χιλιομέτρου. Μεγάλη γέφυρα θα γίνει και στην Περιστερώνα, πάνω από τον ποταμό Σερράχη. Και αν η κοιλαδογέφυρα πάνω από ένα ποταμάκι κοντά στον Κουτραφά, στοίχισε 30 εκατομμύρια, μπορεί να φανταστεί κάποιος πόσο θα στοιχίσουν δύο κοιλαδογέφυρες πάνω από τον ποταμό Σερράχη.
στ) Ο δρόμος είναι αχρείαστος αφού ο πληθυσμός της Δυτικής Λευκωσίας είναι πολύ μικρός, εξυπηρετείται από τον υφιστάμενο δρόμο και δεν υπάρχει καθόλου κυκλοφοριακή συμφόρηση τα πρωινά, όταν ο κόσμος πηγαίνει στις εργασίες τους στην πόλη. Εκτός και αν ο δρόμος θα γίνει για να κερδίζουν 7-10 λεπτά οι Λευκωσιάτες όταν πηγαίνουν στο Τρόοδος κάποιες Κυριακές και γιορτές.
ζ) Η κατασκευή νέων αυτοκινητοδρόμων προωθεί την χρήση του ιδιωτικού αυτοκινήτου και υπονομεύει την προσπάθεια για την χρησιμοποίηση Μέσων Μαζικής Μεταφοράς. Αυτός είναι ο στόχος του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων;
η) Όπως έχει σχεδιαστεί ο δρόμος, θα περνά μέσα από την κτηνοτροφική περιοχή στο Ακάκι, οπότε θα πρέπει να αποζημειωθούν και οι κτηνοτρόφοι για να μετακινήσουν τις φάρμες τους.
Ούτε ο δρόμος με τέσσερεις λωρίδες από τον Αστρομερίτη στην Ευρύχου χρειαζόταν, ούτε και αυτός από το Ακάκι στον Αστρομερίτη. Στην χειροτέρα των περιπτώσεων, θα έπρεπε να διαπλατυνθεί ο υφιστάμενος δρόμος Αστρομερίτη-Ευρύχου, αν και ούτε αυτό χρειαζόταν, παρά να ξοδευτούν 100 και πλέον εκατομμύρια ευρώ. Τώρα, το κράτος θα δαπανήσει συνολικά πέραν των 250 εκ. ευρώ για τα δύο τμήματα του δρόμου, συν τις αποζημειώσεις, για να κερδίσουν οι εκδρομείς 7-10 λεπτά.
* Πολιτικός Επιστήμονας / Δημοσιογράφος
