Παρόλο που η προσοχή και το ενδιαφέρον μας επικεντρώνεται αυτή την περίοδο στο Κυπριακό και το ελπιδοφόρο μήνυμα της εκλογής Ερχιουρμάν η οποία τρύπωσε ξανά την ελπίδα στην καρδιά μας για λύση του Κυπριακού με μια ομοσπονδιακή Κύπρο, οι δηλώσεις της εκπαιδευτικής συντεχνίας ΜΕ για μεγάλο πρόβλημα παραβατικότητας στα σχολεία μας το οποίο σίγουρα σχετίζεται με ναρκωτικά, μπούλινγκ, βία, βανδαλισμούς και τόσα άλλα που μαστίζουν τη σχολική κοινωνία μας ώθησε να επανέλθουμε σε αυτό το πρόβλημα αφού σχετίζεται με τη νέα γενιά, την ελπίδα μας για το μέλλον της πατρίδας επειδή φαίνεται ότι είμαστε πολύ κοντά να περάσουμε την κόκκινη γραμμή. Επανερχόμαστε με μια μικρή μελέτη η οποία πιστεύω θα βοηθήσει τα μάλα να προλάβουμε πολλά από τα ως άνω παραστρατήματα των μαθητών και να είμαστε αρωγοί στην πορεία τους για το φως. Και ας μην ξεχνάμε ότι ο έφηβος μαθητής περνάει μια κρίσιμη περίοδο της ζωής του με πολλές δυσκολίες και κινδύνους να καραδοκούν.
Το θέμα που αφορά προβλήματα των εφήβων μας πάντα παραμένει ενδιαφέρον λόγω της προκλητικά ελκυστικής φύσης του και σπουδαιότητάς του που συνοψίζεται επιγραμματικά στα λόγια του μεγάλου Πλάτωνα: «Όσον η νέα γενιά είναι και συνεχίζει να είναι καλώς διαπαιδαγωγημένη, το πολιτειακό καράβι μας θα είναι καλοτάξιδο. Διαφορετικά θα ήταν καλύτερα να μην μιλήσουμε για τις συνέπειες».
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι έφηβοί μας χρειάζονται περισσότερη φροντίδα να αποφεύγουν παγίδες όταν είμαστε ενήμεροι για την ψυχολογία τους και τις σημαντικές αλλαγές που επιδρούν καταλυτικά στη συμπεριφορά τους. Η γνώση της εφηβικής νοοτροπίας και συμπεριφοράς είναι σημαντική όχι μόνο για μας τους εκπαιδευτικούς και γονείς, αλλά και γενικά για όλους που έχουν επαφή με τους νέους μας, τους οποίους πολλές φορές αδικούμε με το χαρακτηριστικό «εχάλασεν η νεολαία μας». Δεν μπαίνουμε όμως στον κόπο να αναρωτηθούμε ποια είναι η δική μας στάση απέναντί τους και, το σπουδαιότερο, τι παράδειγμα για μίμηση προσφέρουμε σ’ αυτούς.
Βεβαίως το παράδειγμα που τους προσφέρουμε ως κυπριακή κοινωνία είναι προς αποφυγήν. Μερικοί πιστεύουν ότι η εφηβική ηλικία είναι η πιο κρίσιμη περίοδος στη ζωή του ατόμου με πάμπολλους κινδύνους να εγκυμονούν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Μια άλλη σχολή σκέψης διαφοροποιείται από την πιο πάνω άποψη λέγοντας ότι όλες οι περίοδοι της ζωής του ανθρώπου, παιδική ηλικία, μέση ηλικία, προχωρημένη ηλικία, έχουν τις δυσκολίες τους που δεν είναι λιγότερες από την εφηβική ηλικία. Σίγουρα δεν πρέπει να δραματοποιούμε το ιδιότυπο της εφηβικής ηλικίας παρόλο που πρέπει να παραδεχτούμε ότι οι συνθήκες δεν είναι και οι καλύτερες για τον έφηβο ο οποίος ζει στον μοντέρνο κόσμο της νέας χιλιετίας. Επομένως η γνώση εκ μέρους των καθηγητών, γονιών και γενικά των ενηλίκων των δυσκολιών που αντιμετωπίζει ο έφηβος σήμερα είναι βασική προϋπόθεση για την προσφορά ανεκτίμητης βοήθειας στον έφηβο μαθητή.
Η εφηβεία «πέφτει» μεταξύ των ηλικιών 13-18, περίοδο κατά την οποία ο έφηβος φτάνει το υπέρτατο σημείο της φυσικής και διανοητικής του ανάπτυξης. Η έναρξη αυτής της περιόδου χαρακτηρίζεται από σημαντικές αλλαγές για τους έφηβους οι οποίοι αναπτύσσουν μια ευαισθησία για το σώμα τους που οδηγεί σε περισσή ενασχόληση με αυτό αφενός μεν για λόγους υγιεινής και αφετέρου αισθητικής. Οι έφηβοι, ειδικά τα αγόρια είθισται να συμμετέχουν σε δραστηριότητες φυσικής υγιεινής ή να προσπαθούν να διακριθούν σε άλλες κατευθύνσεις που σίγουρα αυτό τους βοηθά στις προσωπικές τους σχέσεις με τους συνομήλικούς τους. Η ενθάρρυνση του νέου για συμμετοχή σε παιχνίδια και άλλου είδους δραστηριότητες αποτελεί έναν αποτελεσματικό τρόπο που βοηθά τον έφηβο να ικανοποιήσει πολλές από τις κοινωνικές του ανάγκες και το σπουδαιότερο να διατηρήσει τη διανοητική και σωματική του υγεία. Η ευφυΐα συνεχίζει να αναπτύσσεται μέχρι την ηλικία των 25 ετών που αυτό σημαίνει ότι με κατάλληλη άσκηση και αγωγή ο έφηβος καθίσταται ικανός να αναπτύξει τις διανοητικές του ικανότητες που θα τον βοηθήσουν να εκμεταλλευτεί όλο το δυναμικό που διαθέτει.
Στο Β΄ μέρος θα συνεχίσουμε με τις σχέσεις του εφήβου με τον περίγυρό του.
*ΒΑ, ΜΑ, PhD πρώην επιθεωρητή Μέσης Εκπαίδευσης και πρώτου λειτουργού Εκπαίδευσης, Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού
