Με αφορμή τη μηδενική πρόοδο στην πενταμερή την εβδομάδα που μας πέρασε, αλλά και τις δηλώσεις του εκπροσώπου του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών για το όραμα του Τουρκοκύπριου ηγέτη Ερσίν Ταταρ για λύση δύο κρατών δεν μπορούσα να αντισταθώ στις «τραγικές» ειρωνείες. Συγχωρέστε με! Δεν άντεξα!
Σκέφτομαι λοιπόν, ότι υπάρχουν ιδέες που γεννιούνται από στρατηγική και υπάρχουν και ιδέες που γεννιούνται κατόπιν μέθης (κυριολεκτικής) αλλά και της μέθης των «χρυσών» διαβατηρίων. Το πρόβλημα όμως είναι ότι αν δεν πατενταριστούν εγκαίρως αυτές οι ιδέες, αποκτούν... άλλους γονείς. Η περίπτωση του πρώην Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκου Αναστασιάδη, και της επίμαχης αναφοράς του στο Κραν Μοντανά το 2017 για λύση «δύο κρατών», φαίνεται να ανήκει στη δεύτερη κατηγορία. Μια ιδέα που, σύμφωνα με τον ίδιο, «ουδέποτε κατατέθηκε επισήμως», αλλά που δεν άφησε διπλωμάτη, αλλά ούτε και Αρχιεπίσκοπο που δεν τη μοιράστηκε, πλέον κυκλοφορεί σε πλήρη ανάπτυξη και θέρμη, με υπογραφή... Τατάρ.
Για την ιστορία, ίσως ο κ. Αναστασιάδης να όφειλε να είχε ζητήσει κατοχύρωση ευρεσιτεχνίας. Ξέρετε, όπως το κάνουμε με τις παραδοσιακές συνταγές μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση - π.χ. φλαούνες Πισσουρίου, κρασί Κουμανταρίας κ.λπ. Θα μπορούσε, τουλάχιστον, να είχε βάλει ένα «Made in Crans Montana» για να γνωρίζουμε όλοι από πού ξεκίνησε η ιδέα.
Όμως όχι. Η αναφορά έμεινε, σχετικά, μετέωρη, σαν ατάκα σε πολιτικό πηγαδάκι που «παρερμηνεύτηκε», για να αξιοποιείται από τον Τατάρ με περηφάνια και ιδεολογικό φορτίο, ως θεμέλιο πολιτικής: «Τα δύο κράτη είναι το όραμά μας». Να πούμε «να μας ζήσει» ή είναι αργά;
Και σαν να μην έφτανε η «ιδεολογική υιοθεσία» της πρότασης του Νίκου Αναστασιάδη εδώ και χρόνια από την Τουρκία, στη Νέα Υόρκη επαναλαμβάνεται το ίδιο σκηνικό (deja vu). Με «πλαίσια εμπιστοσύνης». Με πολύ διπλωματία και ακόμη περισσότερη διγλωσσία. Τέσσερα νέα σημεία διέλευσης ήταν υπό διαπραγμάτευση. Τελικά; Καμία συμφωνία. Ξανά. Πιασμένο από τα χείλη του Aντόνιο Γκουτέρες, το «constructive» ακούγεται περισσότερο ως δήλωση διπλωματικής ευγένειας παρά ως ατζέντα εξέλιξης. Η πιο ακριβής περίληψη της συνάντησης; «Θα τα ξαναπούμε». Ή, στη διπλωματική τους διάλεκτο: «το κλίμα ήταν εποικοδομητικό». Αν πηγαίναμε με τα λόγια αυτά στους υδραυλικούς του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων θα μας έλεγαν: «Ναι, αλλά το νερό ακόμα χάνεται». Προς τα πού όμως; Σε τι; Πότε και πώς θα το διαχειριστούμε;
Δεν καταφέρνουμε να αποφασίσουμε για τον τρόπο ανοίγματος 4 οδοφραγμάτων και τους δρόμους διελεύσεων. Αποτυγχάνουμε στη υλοποίηση ενεργειακού πάρκου στην πράσινη γραμμή γιατί ο δε Τατάρ αξιώνει το φορτίο να πηγαίνει από τον βορρά στον νότο και ο δε Χριστοδουλίδης από τον νότο στον βορρά. Κατά τ' άλλα όποτε είχαμε black out ηλεκτρικού ρεύματος, το φως το «αληθινό» προερχόταν από τα κατεχόμενα χωρίς δεύτερη σκέψη και ούτε μας ένοιαζε! Όταν η επίλυση τόσων απλών θεμάτων με παρονομαστή το συμφέρον του τόπου και των πολιτών, είναι τόσο δύσκολη πώς θα φτάσουμε στην επίλυση του Κυπριακού; Η επανέναρξη συνομιλιών έγινε άπιαστος στόχος αλλά και η πιο βολική καραμέλα για τον Χριστοδουλίδη εξαιτίας της αδυναμίας που έχει να παίρνει οποιαδήποτε απόφαση. Απ' ό,τι φάνηκε, το νέο αφήγημα του Προέδρου είναι τα ευρωτουρκικά και ήδη το Προεδρικό μεταδίδει σενάρια επιστημονικής φαντασίας για τη συνάντηση μεταξύ Φιντάν και Χριστοδουλίδη. Φαντάζομαι έχουμε ακόμα πολλά επεισόδια να δούμε σε αυτό το θέμα όταν αναλάβουμε την προεδρία του Συμβουλίου της Ευρώπης το πρώτο εξάμηνο του 2026.
Μέχρι τότε όμως, ας ελπίσουμε ότι δεν θα ξεστομίσουμε καμιά ιδέα αντίστοιχου τύπου όπως τη «λύση δύο κρατών». Αλλά σε περίπτωση που τους ξεφύγει μέσα στη στρατηγική μιας ιδεοθύελλας καμιά μεγαλειώδης ιδέα, να προσέξουν τουλάχιστον να την κατοχυρώσουν. Όχι τίποτε άλλο, αλλά για να ξέρουμε ποιος να στείλει τα πνευματικά δικαιώματα όταν η Ιστορία θα ξαναγραφτεί.
