Σε έναν κόσμο γεμάτο οδηγίες, απόψεις ειδικών και εγχειρίδια, είναι εύκολο να πιστέψουμε ότι είμαστε έτοιμοι να στηρίξουμε τη νέα γενιά. Όμως η πληροφορία από μόνη της δεν οδηγεί στην κατανόηση. Κι οι πιο δυνατές αλήθειες δεν προέρχονται από διδασκαλίες αλλά από τις ανθρώπινες ιστορίες. Το Tell Me Lies, μια δραματική σειρά της Disney που διαδραματίζεται στη μεταβατική περίοδο από το λύκειο στο πανεπιστήμιο, είναι μια τέτοια ιστορία. Και δεν απευθύνεται μόνο σε εφήβους.
Έπεσα πάνω του τυχαία και περίμενα το συνηθισμένο μείγμα από πάρτι, σχέσεις και χωρισμούς. Ως γονέας εφήβων, φοιτητών που πιστεύουν ότι επειδή έφυγαν απ το σπίτι είναι ήδη ενήλικες και κατάλαβα γρήγορα ότι πρόκειται για μια αφύπνιση. Μια καθόλου επεξεργασμένη ματιά στον κόσμο που εισέρχονται οι νέοι, συχνά χωρίς εργαλεία.
Η σειρά δεν ωραιοποιεί τις δυσκολίες. Βυθίζεται στα θολά νερά της συναισθηματικής χειραγώγησης, των ψυχικών δυσκολιών και των ασαφών ορίων στις σεξουαλικές σχέσεις. Εξερευνά την ανησυχητική πραγματικότητα του να ερωτεύεσαι πρόσωπα εξουσίας, όπως καθηγητές, σχέσεις που συχνά εκμεταλλεύονται την ευαλωτότητα και την ανισότητα. Αποκαλύπτει πώς η σημερινή σεξουαλική ζωή, επηρεασμένη από την ψηφιακή οικειότητα και την κουλτούρα των περιστασιακών σχέσεων, μπορεί να είναι σοκαριστική ως προς την ένταση και τη σύγχυση που προκαλεί. Και δείχνει πως ο εκφοβισμός και η πίεση δεν συμβαίνουν μόνο στους διαδρόμους των σχολείων, αλλά και στα υπνοδωμάτια, στις ομαδικές συνομιλίες και στις τοξικές σχέσεις.
Πραγματικά σενάρια δηλαδή που αντιμετωπίζουν πολλοί νέοι ηλικίας 17 έως 25 ετών, συχνά σιωπηλά και χωρίς υποστήριξη. Και σπάνια αντιμετωπίζονται με τη σοβαρότητα και την ευαισθησία που απαιτούν.
Αυτό που κάνει το Tell Me Lies τόσο δυνατό είναι η άρνησή του να διδάξει. Σε μια εποχή που οι νέοι βομβαρδίζονται με μηνύματα για το ποιοι πρέπει να είναι και πώς να συμπεριφέρονται, η σειρά δεν προσφέρει απαντήσεις. Προσφέρει όμως ενσυναίσθηση. Προσκαλεί τους ενήλικες, γονείς, εκπαιδευτικούς, θρησκευτικούς ηγέτες και πολιτικούς, να παρακολουθήσουν πώς μικρές αποφάσεις μπορούν να οδηγήσουν σε καθοριστικές συνέπειες. Δείχνει πώς η αγάπη μπορεί να γίνει τοξική, πώς η σιωπή μπορεί να είναι επικίνδυνη και πώς η ευαλωτότητα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως όπλο.
Πέρα από τους φανταστικούς χαρακτήρες είδα αντανακλάσεις πραγματικών εφήβων, έξυπνων, περίεργων, παρορμητικών, ανασφαλών, που προσπαθούν να βρουν τη θέση τους σε έναν κόσμο χωρίς εγχειρίδιο. Και είδα πόσο απροετοίμαστοι είμαστε οι ενήλικες να τους βοηθήσουμε, μιας και ούτε εμείς ερχόμαστε με εγχειρίδια.
Γι’ αυτό η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση είναι πιο αναγκαία από ποτέ. Όχι μόνο η βιολογική πλευρά, αλλά η συναισθηματική παιδεία που βοηθά τους νέους να κατανοήσουν τη συναίνεση, την πίεση, την ασφάλεια και την αυτοεκτίμηση. Χωρίς αυτήν, θα μάθουν μέσα από τον πόνο και μερικές φορές με μη αναστρέψιμες συνέπειες.
Αν αναρωτηθήκατε ποτέ τι μπορεί να αντιμετωπίσει το παιδί σας στο πανεπιστήμιο, πέρα από το πρόγραμμα σπουδών, το Tell Me Lies προσφέρει μια ειλικρινή, συχνά άβολη, αλλά απολύτως απαραίτητη ματιά. Δεν πρόκειται για παρακολούθηση ή κριτική. Πρόκειται για κατανόηση. Η παρακολούθησή του δεν θα σας δώσει όλες τις απαντήσεις. Αλλά ίσως σας οδηγήσει στις σωστές ερωτήσεις: Πώς να μιλήσω στο παιδί μου για συναισθηματική χειραγώγηση; Πώς μοιάζει μια υγιής σχέση; Πώς μπορώ να το βοηθήσω να αναγνωρίσει τα σημάδια κινδύνου - στους άλλους και στον εαυτό του;
Είτε είστε γονέας, εκπαιδευτικός ή υπεύθυνος χάραξης πολιτικής, ο δρόμος προς τα εμπρός δεν είναι γεμάτος διαλέξεις. Χτίζεται μέσα από ακρόαση, μάθηση και αποδοχή της δυσφορίας. Η ζωή δεν είναι πρόγραμμα σπουδών. Είναι διάλογος. Και όσο περισσότερο αντιμετωπίζουμε τους νέους ως ανθρώπους που πρέπει να κατανοήσουμε, όχι απλώς ως μαθητές που πρέπει να καθοδηγήσουμε, τόσο περισσότερο δημιουργούμε χώρο για ανάπτυξη, ανθεκτικότητα και ουσιαστική σύνδεση.
Το Tell Me Lies δεν είναι απλώς μια σειρά. Είναι ένα ταχύρρυθμο μάθημα. Και σε έναν κόσμο γεμάτο συμβουλές, μας υπενθυμίζει ότι μερικές φορές τα πιο δυνατά μαθήματα δεν προέρχονται από αυτά που λέμε, αλλά από αυτά που είμαστε πρόθυμοι να δούμε.
Ένα είναι σίγουρο η ωριμότητα δεν είναι μάθημα να διδάξεις αλλά μάθημα που θα ζήσεις.
