Αν και μπορούμε να προσπαθήσουμε να την επιβραδύνουμε, η γήρανση είναι κάτι που δεν μπορούμε να αποτρέψουμε – όχι ακόμη, τουλάχιστον. Ωστόσο, προηγούμενες μελέτες δείχνουν ότι η γήρανση δεν συντελείται με τον ίδιο ρυθμό σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας.
Αντίθετα, φαίνεται πως υπάρχουν «εκρήξεις γήρανσης» σε ορισμένες ηλικίες. Έρευνες έχουν δείξει ότι το σώμα μπορεί να γεράσει δραματικά γύρω στα 44 και στα 60 έτη. Ωστόσο υπάρχουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα γύρω από το πώς η γήρανση επηρεάζει τα όργανα του σώματος.
«Η γήρανση, ως μια εκφυλιστική διαδικασία που συντελείται σε πολλά όργανα και βιολογικά επίπεδα, παραμένει ένα από τα πιο βαθιά αναπάντητα ερωτήματα στις επιστήμες της ζωής», εξηγεί ο Guang-Hui Liu, PhD, ερευνητής στην Ακαδημία Επιστημών της Κίνας, στο Medical News Today.
«Δύο θεμελιώδη ερωτήματα παραμένουν: Ακολουθούν όλα τα συστήματα του οργανισμού έναν ενιαίο ρυθμό γήρανσης; Υπάρχει ένας "κόμβος" που συντονίζει τη γήρανση σε όλο το σώμα;»
Ο Liu είναι ο επικεφαλής συγγραφέας μιας μελέτης που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Cell και η οποία δείχνει ότι η ανάλυση των αλλαγών σε πρωτεΐνες που σχετίζονται με τη γήρανση μπορεί να δώσει πιο καθαρή εικόνα για το πώς γερνούν τα όργανα και οι ιστοί με τον χρόνο. Η μελέτη αυτή εντόπισε, μεταξύ άλλων, επιτάχυνση της γήρανσης γύρω στην ηλικία των 50 ετών.
Ένας «πρωτεϊνικός άτλαντας γήρανσης»
Για τη μελέτη, οι ερευνητές ανέλυσαν 516 δείγματα από 13 διαφορετικούς ιστούς, προερχόμενα από 76 δότες οργάνων ηλικίας 14–68 ετών που είχαν αποβιώσει από εγκεφαλική κάκωση. Τα δείγματα κάλυπταν ιστούς από το καρδιαγγειακό, το πεπτικό, το αναπνευστικό, το ενδοκρινικό και το μυοσκελετικό σύστημα, καθώς και δείγματα από το ανοσοποιητικό, το δέρμα και το αίμα.
Με βάση τα δεδομένα, οι ερευνητές χαρτογράφησαν τις πρωτεΐνες που βρέθηκαν στους ιστούς, δημιουργώντας αυτό που ο Liu ονόμασε «πρωτεϊνικό άτλαντα γήρανσης».
«Περισσότερες από 20.000 πρωτεΐνες, οι οποίες κωδικοποιούνται από το γονιδίωμα, αποτελούν τη δομική βάση των κυττάρων και εκτελούν σχεδόν κάθε βιολογική λειτουργία. Η συστηματική χαρτογράφησή τους σε όλη τη διάρκεια της ζωής είναι απαραίτητη για την ταυτοποίηση των βασικών οδηγών της γήρανσης και για τον καθορισμό στοχευμένων παρεμβάσεων», σημειώνει ο Liu.
«Μοριακή καταιγίδα» γύρω στα 50
Τα ευρήματα έδειξαν ότι οι πιο έντονες αλλαγές στη γήρανση των οργάνων και των ιστών εμφανίζονται περίπου στην ηλικία των 50 ετών.
«Η ηλικία 45-55 ετών αναγνωρίζεται ως ένα σημείο καμπής: τα περισσότερα πρωτεϊνώματα των οργάνων υφίστανται μια “μοριακή καταιγίδα”, με πρωτεΐνες που εκφράζονται διαφορετικά να αυξάνονται εκρηκτικά, σηματοδοτώντας αυτό το διάστημα ως το κρίσιμο βιολογικό παράθυρο μετάβασης για τη συστηματική, πολυοργανική γήρανση», αναφέρει η μελέτη.
Επιπλέον, η ομάδα του Liu παρατήρησε ότι 48 πρωτεΐνες που σχετίζονται με ασθένειες όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, η λιπώδης διήθηση ήπατος, η ίνωση και οι ηπατικοί όγκοι, αυξάνονται με την ηλικία. «Η γήρανση των οργάνων είναι η ουσία των χρόνιων ασθενειών. Κάθε γηριατρική πάθηση είναι απλώς μια συγκεκριμένη εκδήλωση αυτής της βαθύτερης διαδικασίας», προσθέτει ο Liu.
