«Το σύστημα αξιολόγησης των εκπαιδευτικών της Κύπρου είναι πεπαλαιωμένο και έχει αλλάξει ελάχιστα από το 1976, έτος κατά το οποίο καταρτίστηκε η σχετική νομοθεσία. Θα πρέπει να ληφθούν μέτρα στήριξης των εκπαιδευτικών, ειδικά των νεοεισερχόμενων στο σύστημα, αλλά και να γίνουν δράσεις οι οποίες θα προωθούν τη συνεχή επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Η στήριξη των εκπαιδευτικών, όχι μόνο στο κομμάτι της ενίσχυσης των γνώσεών τους, είναι κάτι που επίσης πρέπει να ληφθεί υπόψη. Ένα άλλο απαραίτητο συστατικό της διαδικασίας αξιολόγησης, το οποίο απουσιάζει από τις πρακτικές που ακολουθεί η χώρα, είναι αξιολόγηση των αξιολογητών, την ίδια στιγμή που απαραίτητη κρίνεται η ενίσχυση του ρόλου του διευθυντή. Απαραίτητη η πιο ενεργή συμμετοχή των διευθυντών των σχολικών μονάδων στην αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, ούτως ώστε να μην εξαρτάται η βαθμολογία του εκπαιδευτικού από την εικόνα που θα σχηματίσει ο επιθεωρητής, κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης 1-2 ωρών διδασκαλίας. Ακόμη, το σύστημα θα πρέπει να βρει τρόπους να αξιοποιήσει καλύτερα τους έμπειρους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι είναι πιο χρήσιμοι μέσα στην τάξη παρά σε κάποια διευθυντική-διοικητική θέση. Προς μια τέτοια κατεύθυνση θα μπορούσε να υιοθετηθεί ο θεσμός του "ανώτερου εκπαιδευτικού”».
Συστάσεις από το 2013
Tα παραπάνω λόγια θα μπορούσαν να είχαν βγει από το στόμα της υπουργού Παιδείας, Αθηνάς Μιχαηλίδου, σε μια προσπάθεια να πείσει τους εκπαιδευτικούς να στηρίξουν την πρόταση του Υπουργείου Παιδείας για το νέο σχέδιο αξιολόγησης των εκπαιδευτικών. Πριν όμως προβεί στις παραπάνω τοποθετήσεις η κ. Μιχαηλίδου, πριν καν αναλάβει υπουργός η ίδια, έξι χρόνια πριν, και πιο συγκεκριμένα τον Νοέμβριο του 2019, το απόσπασμα που μεταφράσαμε πιο πάνω συμπεριλήφθηκε σε ειδική σύσταση που έγινε προς τη χώρα μας από το Συμβούλιο της ΕΕ το 2019. Στη σύσταση, αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι είναι η τρίτη φορά που το Συμβούλιο καλεί την Κύπρο να υλοποιήσει τη μεταρρύθμιση του συστήματος αξιολόγησης και κατάρτισης των εκπαιδευτικών. Είχαν προηγηθεί άλλες δύο συστάσεις το 2013 και το 2017, οι οποίες είχαν την ίδια τύχη με τη σύσταση του 2019.
Από τους πιο καλοπληρωμένους
Η τελευταία μάλιστα αναφέρεται και σε έκθεση που εξέδωσε τον περασμένο Οκτώμβριο ο Ευρωπαϊκός Εκτελεστικός Οργανισμός Εκπαίδευσης και Πολιτισμού (EACEA), σύμφωνα με την οποία η Κύπρος κατέχει από τους πιο καλοπληρωμένους εκπαιδευτικούς ανάμεσα στις 37 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ). Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, οι απολαβές κατά μέσο όρο του εκπαιδευτικού στην Κύπρο, ηλικίας από 25-64 ετών, ανεξαρτήτως της βαθμίδας στην οποία διδάσκει (από Προδημοτική μέχρι και τη Μέση Εκπαίδευση), ξεπερνούν τις 53 χιλιάδες ευρώ, για την ακρίβεια 53.567 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου και του 13ου μισθού. Οι απολαβές διαφέρουν ανάλογα με τα χρόνια εμπειρίας που διαθέτει ο κάθε εκπαιδευτικός, με τον πρώτο μισθό πρόσληψης για τη σχολική χρονιά 2022-2023 να κυμαίνεται στις 24.497 ευρώ ετησίως, γεγονός που αντιστοιχεί σε περίπου 1.884 ευρώ τον μήνα. Τους πιο καλοπληρωμένους εκπαιδευτικούς από τις 37 χώρες έχει η Ελβετία, όπου οι μέσες ετήσιες απολαβές φτάνουν τις 54.057 ευρώ ανά εκπαιδευτικό, ενώ στη δεύτερη θέση βρίσκεται η Κύπρος. Την πρώτη τριάδα συμπληρώνει η Αυστρία, όπου οι μέσες ετήσιες απολαβές ανά εκπαιδευτικό πλησιάζουν τις 49 χιλιάδες ευρώ, ποσό που απέχει σημαντικά από την εικόνα που καταγράφουν Κύπρος και Ελβετία. Όσον αφορά τους μισθούς διευθυντών στη Δημοτική Εκπαίδευση στην Κύπρο κυμαίνονται κοντά στις 65 χιλιάδες ευρώ τον χρόνο, ενώ ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι στις 27.201. Οι πιο καλά αμειβόμενοι διευθυντές Δημοτικής είναι οι Ιταλοί (82.272 ευρώ) και μετά οι Ελβετοί (74.939 ευρώ). Στη Μέση Εκπαίδευση, ένας διευθυντής στην Κύπρο παίρνει 70.788 ευρώ, στην Ελβετία παίρνει 84.471 ευρώ, ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι στις 31.750 ευρώ, ενώ οι πιο καλοπληρωμένοι διευθυντές Μέσης είναι οι Δανοί με ετήσιες απολαβές που ακουμπούν τις 90 χιλιάδες ευρώ.
«Τα μαθησιακά αποτελέσματα δεν συνάδουν»
Η έκθεση του EACEA αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι λόγω των καλών απολαβών το επάγγελμα του εκπαιδευτικού στην Κύπρο είναι ακόμη ελκυστικό και αυτός είναι ο λόγος που την τελευταία δεκαετία παρατηρείται μαζική κάθοδος εκπαιδευτικών από την Ελλάδα. Ωστόσο, επισημαίνεται ότι «τα μαθησιακά αποτελέσματα δεν συνάδουν με τις απολαβές των εκπαιδευτικών» και ότι «το σύστημα Εκπαίδευσης στην Κύπρο χρήζει εκσυγχρονισμού. Δεδομένου ότι στη βάση του συστήματος βρίσκονται οι εκπαιδευτικοί, τότε η όποια προσπάθεια για αλλαγή δεν μπορεί να γίνει χωρίς να αλλάξει και ο τρόπος με τον οποίον αξιολογούνται. Η αποτελεσματική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών μπορεί να επηρεάσει θετικά την ποιότητα και την ικανοποίηση για τη δουλειά καθώς και τα αισθήματα των εκπαιδευτικών.
