Σημαντική μείωση στην απόδοση πολλών πηγών και γεωτρήσεων, οι οποίες μάλιστα χρησιμοποιούνται και για ύδρευση κοινοτήτων της Κύπρου, καταγράφεται αυτή την περίοδο, με το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων να αποδίδει το πρόβλημα στην παρατεταμένη ανομβρία. Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελεί η κοινότητα της Άλωνας, η οποία βρίσκεται σε υψόμετρο 1.200 μέτρων στην οροσειρά του Τροόδους (Πιτσιλιά).
Σε επιστολή ημερομηνίας 9 Ιουλίου από τον πρόεδρο του κοινοτικού συμβουλίου, Μιχάλη Νικηφόρου, προς το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων, αναφέρεται ότι από τον Μάιο του 2025 και για πρώτη φορά στα τελευταία 60 χρόνια –σύμφωνα με όσους ζουν και θυμούνται- έχει αποξηρανθεί η βρύση στο αργάκι της Αλώνου («Βρύση των Πουλιών») και συγχρόνως έχει μειωθεί ανησυχητικά η ροή των φυσικών πηγών νερού σε όλη την περιοχή. Από τις εν λόγω πηγές οι κάτοικοι γεμίζουν τις υδατοδεξαμενές, οι οποίες χρησιμοποιούνται για την άρδευση και την ύδρευση της κοινότητας. Επίσης αρδεύονται τα φουντουκόδαση της Άλωνας, τα οποία, μεταξύ άλλων στην περιοχή (εκτείνεται σε 12 κοινότητες), αποτελούν περιοχές προστασίας της φύσης–Natura 2000.
Η εικόνα που έχει το ΤΑΥ
Η ανταλλαγή αλληλογραφίας μεταξύ της κοινότητας και του Τμήματος απηχεί το μέγεθος του υδατικού προβλήματος, το οποίο έχει αρχίσει να αγγίζει έντονα και τις ορεινές κοινότητες. Στην απάντησή του το Τμήμα πληροφορεί ότι το παράδειγμα της Άλωνας είναι γενικευμένο σε ολόκληρη την επικράτεια της Κύπρου που ελέγχεται από την Κυπριακή Δημοκρατία. Συγκεκριμένα πληροφορεί το Κοινοτικό Συμβούλιο Άλωνας ότι, «λόγω της παρατεταμένης ανομβρίας που μαστίζει την τελευταία περίοδο το νησί μας, δυστυχώς έχει παρατηρηθεί σημαντική μείωση της απόδοσης πολλών πηγών και γεωτρήσεων, οι οποίες μάλιστα χρησιμοποιούνται και για ύδρευση κοινοτήτων».
Σύμφωνα με το ΤΑΥ, πολλές πηγές κατέγραψαν μηδενική ροή για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, γεγονός που αποδεικνύει, προσθέτει, την υδατική κρίση που διανύει ο τόπος μας και τη δύσκολη κατάσταση στην οποία έχει επέλθει η χώρα.
Σχέδιο μεταφοράς με βυτιοφόρα
Επιβεβαιώνοντας τη γενίκευση του προβλήματος, ο πρόεδρος της Παγκύπριας Ένωσης Κοινοτήτων, Αντρέας Κιτρομηλίδης, ανέφερε στον «Π» ότι η μείωση της απόδοσης πηγών και γεωτρήσεων, οι οποίες εξυπηρετούν την ύδρευση, αφορά κυρίως κοινότητες οι οποίες είτε δεν είναι συνδεδεμένες με το δίκτυο νερού ενός Επαρχιακού Οργανισμού Αυτοδιοίκησης είτε δεν είναι συνδεδεμένες (ή είναι εν μέρει) με το δίκτυο του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων. Πρόσθεσε ότι έγιναν συζητήσεις με το Υπουργείο Γεωργίας για το θέμα αυτό και μεταξύ άλλων συμφώνησαν να καλύψει το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων τη μεταφορά νερού με βυτιοφόρα, σε περίπτωση που κάποια κοινότητα παρουσιάσει έλλειψη νερού ύδρευσης.
Οι άδειες γεωτρήσεων
Επιστρέφοντας στην περίπτωση της Άλωνας, πρέπει να σημειωθεί ότι η αρνητική εικόνα στα υδατικά αποθέματα της κοινότητας έχει οδηγήσει το κοινοτικό συμβούλιο σε καχυποψία. Όπως ανέφερε στον «Π» ο κ. Νικηφόρου, δεδομένου ότι το τελευταίο διάστημα το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων έχει αδειοδοτήσει αυξημένο αριθμό γεωτρήσεων για αντιμετώπιση της υδατικής ανεπάρκειας, στην επιστολή προς το Τμήμα έχουν θέσει δύο συγκεκριμένα ερωτήματα, με την παράκληση όπως διερευνηθούν και ληφθούν άμεσα μέτρα επίλυσης ή/και διόρθωσης του προβλήματος. Συγκεκριμένα ρωτούν τα εξής:
1. Μήπως έχει δοθεί οποιαδήποτε νέα άδεια γεώτρησης στην περιοχή ή και σε γειτνιάζουσες περιοχές, η οποία έχει επηρεάσει την φλέβα της πηγής και την οδήγησε στην αποξήρανση;
2. Μήπως έχει γίνει υπεράντληση από υφιστάμενες πηγές;
Από την πλευρά του, το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων σημειώνει στην απαντητική επιστολή ότι το τελευταίο διάστημα δεν έχει εκδώσει οποιαδήποτε νέα άδεια για έργο υδροληψίας, ούτε και έχουν καταγραφεί υπεραντλήσεις από υφιστάμενες πηγές.
«Ως εκ τούτου το θέμα της αποξήρανσης οφείλεται ξεκάθαρα στην ανομβρία και είναι κάτι αναπόφευκτο, που στην παρούσα φάση δεν μπορεί να επιλυθεί με ανθρώπινη παρέμβαση», προστίθεται.
Συμπτώματα αποξήρανσης
Η αποξήρανση των πηγών και ιδιαίτερα της βρύσης στο αργάκι της Αλώνου άρχισε να δημιουργεί σοβαρό πρόβλημα στην άρδευση των φουντουκιών, με αποτέλεσμα να διαφανούν τα πρώτα συμπτώματα αποξήρανσης. Στις δηλώσεις του στον «Π», ο κ. Νικηφόρου σημείωσε ότι η αποξήρανση των φουντουκιών αναμένεται να επηρεάσει αρνητικά τα εισοδήματα όσων κατοίκων της περιοχής δραστηριοποιούνται με τις φουντουκιές. Ταυτόχρονα, θα έχει τραγικές επιπτώσεις για τη διατήρηση και τη συντήρηση των περιοχών προστασίας της φύσης, είπε.
«Επιπλέον, θα εκθέσει την κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας έναντι των υποχρεώσεών της προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για διατήρηση και συντήρηση των περιοχών Natura 2000. Παράλειψη εφαρμογής των εν λόγω ευρωπαϊκών υποχρεώσεων μπορεί να οδηγήσει την Κυπριακή Δημοκρατία στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο με πρόστιμο εκατομμυρίων», πρόσθεσε.
Εκκρεμεί το διαχειριστικό σχέδιο
Αυτό το μοναδικό για την Πιτσιλιά προστατευόμενο δάσος εκτείνεται σε 12 κοινότητες του συμπλέγματος Μαδαρής- Παπούτσας. Σύμφωνα με τον κ. Νικηφόρου, έμειναν στα χαρτιά οι ενέργειες του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος για τη δημιουργία διαχειριστικού σχεδίου και αρμόδιας Αρχής διατήρησης και διαχείρισης του πάρκου από τα γύρω χωριά. Επίσης σημείωσε ότι το υπουργείο είναι ενήμερο για τα προβλήματα στο φουντουκόδασος, καθώς το Συμβούλιο του Συμπλέγματος Μαδαρής-Παπούτσας απέστειλε σχετική επιστολή στην υπουργό Γεωργίας, Μαρία Παναγιώτου, ζητώντας μεταξύ άλλων τη δυνατότητα παροχής έκτακτης άρδευσης, ακόμη και κατά παρέκκλιση των ισχυουσών ρυθμίσεων, με σκοπό τη διατήρηση του μοναδικού φυσικού και αγροτικού θησαυρού.
