«Η εξίσωση στη Μέση Ανατολή σήμερα είναι ότι η αποκατάσταση της ισραηλινής αποτροπής, η οποία υπέστη σοβαρό πλήγμα στις 7 Οκτωβρίου, θα επιτευχθεί με το σπάσιμο της ιρανικής αποτροπής στην περιοχή» αναφέρει σε συνέντευξή της στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP) η Ευανθία Κουλουριώτη, πολιτική αναλύτρια με ειδίκευση στα θέματα της Μέσης Ανατολής και αρθρογράφος σε πολλά ξένα δίκτυα ενημέρωσης. «Ο νικητής σε αυτή την κούρσα», σημειώνει, «θα χαράξει τον χάρτη επιρροής στη Μέση Ανατολή για τις επόμενες δεκαετίες». Προσθέτει δε ότι «το πιο σημαντικό ερώτημα παραμένει: Θα καταφύγει το Ιράν στην πυρηνική αποτροπή εάν η περιφερειακή αποτροπή του καταρρεύσει ή το Ισραήλ θα έχει άλλη άποψη πριν το Ιράν υιοθετήσει αυτό το βήμα;».
Αυτούσια η συνέντευξη:
Το Ιράν φάνηκε να έχει εκτοξεύσει 180 πυραύλους (σύμφωνα με τους Ισραηλινούς), 200 (όπως ισχυρίζονται). Δεν γίνεται λόγος για χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών, ενώ η επίθεση του Απριλίου αποτελούνταν κυρίως από μη επανδρωμένα αεροσκάφη (περίπου 300 με 350). Τι θα μπορούσε να εξηγήσει μια τέτοια κάπως συγκρατημένη στάση, γνωρίζοντας ότι οι περισσότεροι πύραυλοι θα αναχαιτίζονταν;
Η αποτυχία της Τεχεράνης να χρησιμοποιήσει μη επανδρωμένα αεροσκάφη στις πρόσφατες επιθέσεις της μπορεί να δικαιολογηθεί για δύο λόγους: Πρώτον, αυτά τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη έχουν αποδείξει την αποτυχία τους απέναντι σε ένα συνασπισμό αεράμυνας υπό την ηγεσία της Ουάσινγκτον και με την υποστήριξη του Παρισιού και του Λονδίνου, ο οποίος κατάφερε να μειώσει σημαντικά την απειλή αυτών των μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Η ισραηλινή πολεμική αεροπορία είναι επίσης ανώτερη σε αυτόν τον τομέα. Το αποτέλεσμα είναι ότι κατά τις επιθέσεις του Απριλίου, οι οποίες αποτελούνταν σε μεγάλο βαθμό από τους πιο προηγμένους πυραυλικούς τύπους Shahed 136 και Shahed 238, κανένας από αυτούς δεν έφτασε στο ισραηλινό έδαφος και οι περισσότεροι καταρρίφθηκαν στον ουρανό της ανατολικής και νότιας Συρίας και στον ουρανό της Ιορδανίας.
Ο δεύτερος λόγος είναι ότι το ιρανικό καθεστώς πήρε ένα στρατιωτικό μάθημα από τις εμπειρίες των συμμάχων του στην Υεμένη ειδικότερα. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων έντεκα μηνών, η πολιτοφυλακή έχει εκτοξεύσει εκατοντάδες μη επανδρωμένα αεροσκάφη και μόνο ένα από αυτά έφθασε σε ισραηλινό έδαφος, πλήττοντας το Τελ Αβίβ τον περασμένο Ιούλιο, ενώ οι υπερηχητικοί βαλλιστικοί πύραυλοι που εκτοξεύουν οι Χούθι κατάφεραν να φθάσουν στο κεντρικό Ισραήλ τρεις φορές κατά τη διάρκεια των τελευταίων δύο μηνών.
Εάν το Ιράν έδωσε χθες σήμα για ελεγχόμενη κλιμάκωση, ποιοι είναι οι στόχοι του;
Η ιρανική πυραυλική επίθεση μπορεί να περιγραφεί ως ελεγχόμενη κλιμάκωση που δίνει περιθώριο για διαμεσολάβηση και για την κυβέρνηση Μπάιντεν, η οποία δεν είναι πρόθυμη να εμπλακεί σε έναν περιφερειακό πόλεμο, να περιορίσει την αντίδραση της ισραηλινής κυβέρνησης στην επίθεση. Το ιρανικό καθεστώς ενημέρωσε την αμερικανική πλευρά για την επίθεση περίπου 24 ώρες πριν μέσω μιας περιφερειακής χώρας και έστειλε σαφές μήνυμα ότι η επίθεση θα είχε ως στόχο δύο ισραηλινές στρατιωτικές βάσεις στην έρημο Νεγκέβ και το αρχηγείο της Μοσάντ στο Τελ Αβίβ. Η Τεχεράνη χρησιμοποίησε επίσης έναν συνδυασμό λιγότερο προηγμένων βαλλιστικών πυραύλων Khaibar Shekan με υπερηχητικούς πυραύλους Fatah 1. Λίγα λεπτά μετά το τέλος της επίθεσης, το IRGC ανακοίνωσε ότι η επίθεση αυτή ήταν απάντηση στη δολοφονία των Ισμαήλ Χανίγια, Χασάν Νασράλα και του ταξίαρχου Αμπάς Νιλφορουσάν και ότι το Ιράν δεν θα πραγματοποιήσει άλλες παρόμοιες επιθέσεις εκτός εάν το Ισραήλ απαντήσει σε αυτή την επίθεση.
Όλες αυτές οι λεπτομέρειες εντάσσονται σε μία γραμμή που είναι ότι η Τεχεράνη δεν επιδιώκει μια ανοιχτή κλιμάκωση στην περιοχή, αλλά μάλλον ήθελε να επιτύχει δύο στόχους: ο πρώτος, να σώσει τα προσχήματα στην περιοχή και ενώπιον των συμμάχων της μετά τη δολοφονία του Χανίγια στην καρδιά της Τεχεράνης και αφού ο σημαντικότερος σύμμαχός της στη Μέση Ανατολή, η Χεζμπολάχ δέχθηκε σοβαρά πλήγματα, δεδομένης της εμφάνισης αντιδράσεων από τους υποστηρικτές της πολιτοφυλακής που αναρωτιούνται για τον λόγο της απουσίας μιας αποφασιστικής ιρανικής θέσης υποστήριξης της πολιτοφυλακής και στο πλαίσιο της στρατηγικής που ανακοίνωσε ο ιρανικός άξονας στις αρχές του περασμένου έτους, η οποία ονομάζεται ενότητα των μετώπων. Δεύτερον, το ιρανικό καθεστώς άρχισε να αισθάνεται τον κίνδυνο της στρατηγικής υπομονής του για το κύρος του και το μέλλον της περιφερειακής επιρροής του, καθώς και για την αποτροπή του, η οποία διαβρώνεται με ταχείς ρυθμούς από την ισραηλινή κυβέρνηση, η οποία δεν κρύβει την πρόθεσή της να επανασχεδιάσει τη Μέση Ανατολή. Η ιρανική ηγεσία φαίνεται να έχει πεισθεί ότι το επόμενο ισραηλινό χτύπημα θα μπορούσε να είναι στο ίδιο το Ιράν και πιο συγκεκριμένα στο πυρηνικό του πρόγραμμα. Ήθελαν αυτή η πυραυλική επίθεση στο ισραηλινό έδαφος να είναι ένα μήνυμα προειδοποίησης, αποτροπής και προληπτικής κίνησης, με την ελπίδα ότι θα ωθούσε τον Νετανιάχου και την κυβέρνησή του να επανεξετάσουν τουλάχιστον το βήμα του χτυπήματος εντός του ιρανικού εδάφους.
Έχουμε ιδέα για τα αποθέματα πυραύλων του Ιράν και την ικανότητά του να αναγεννά το απόθεμά του; Το Ιράν παρέχει πυραύλους στους Χούθι, στη Ρωσία: είναι βιώσιμο να συνεχίσει να το κάνει αυτό, καθώς και οι ίδιοι εκτοξεύουν πυραύλους;
Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για το μέγεθος του ιρανικού πυραυλικού οπλοστασίου, λόγω της μυστικότητας του ιρανικού καθεστώτος και της πολυπλοκότητας του δικτύου κατασκευής που ακολουθεί. Για παράδειγμα, η πολιτοφυλακή της Χεζμπολάχ διαθέτει περίπου 100.000 πυραύλους μικρού, μεσαίου και μεγάλου βεληνεκούς. Ένα μέρος αυτού του οπλοστασίου έφτασε από το Ιράν και ένα άλλο μέρος κατασκευάστηκε από την πολιτοφυλακή. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, η Τεχεράνη μετέφερε την τεχνολογία κατασκευής και ανάπτυξης πυραύλων στη Χεζμπολάχ, ανοίγοντας μια σειρά από εργοστάσια στο έδαφος του Λιβάνου, τα οποία αποκαλύφθηκαν περισσότερες από μία φορές από τις IDF και τον Νετανιάχου τα τελευταία χρόνια. Η Τεχεράνη κατασκεύασε επίσης παρόμοια εργοστάσια στη Συρία και την Υεμένη και χρησιμοποιεί την πολιτοφυλακή των Χούθι ως εργαλείο για τη δοκιμή των πυραύλων της, με πιο πρόσφατη τη χρήση από τους Χούθι του υπερηχητικού πυραύλου Fatah 1, που ονομάστηκε «Παλαιστίνη 2» από την πολιτοφυλακή, για να πλήξει το Τελ Αβίβ, για να εξασφαλίσει την επιτυχία του να διαπεράσει τις ισραηλινές άμυνες και να διανύσει απόσταση που υπολογίζεται σε 1.900 χιλιόμετρα.
Επιστρέφοντας στο πυραυλικό σύστημα του Ιράν, μπορούμε να πούμε ότι υπάρχουν περίπου 10 τύποι ιρανικών πυραύλων που μπορούν να φτάσουν στον ισραηλινό έδαφος, μερικοί από τους οποίους είναι πυραύλοι Κρουζ και μερικοί βαλλιστικοί, ο πιο προηγμένος από τους οποίους είναι ο υπερηχητικός πύραυλος Fatah 1. Σύμφωνα με το γραφείο του Διευθυντή της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ, το Ιράν διαθέτει τον μεγαλύτερο αριθμό βαλλιστικών πυραύλων στην περιοχή, χωρίς να αναφέρεται συγκεκριμένος αριθμός, καθώς δεν υπάρχουν ακριβείς πληροφορίες σχετικά με αυτό.
Ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι το Ιράν έχασε την αξιοπιστία της αποτροπής του, δεδομένων των πρόσφατων χτυπημάτων στη Χαμάς, στη Χεζμπολάχ και των λίγων αποτελεσμάτων του πλήγματος των πυραύλων του. Ποιες είναι οι απόψεις σας σχετικά με αυτό;
Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα θα εξαρτηθεί πρακτικά από την απόφαση της ισραηλινής κυβέρνησης να απαντήσει στην ιρανική πυραυλική επίθεση ή να μην απαντήσει. Κατά τη γνώμη μου, η αποτρεπτική ισχύς του ιρανικού καθεστώτος στην περιοχή έχει διαβρωθεί εδώ και αρκετό καιρό, καθώς το Ισραήλ έχει δολοφονήσει μια σειρά από ιρανικές προσωπικότητες, με σημαντικότερη τον Mohsen Fakhrizadeh (πατέρα του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος), με απουσία οποιασδήποτε ιρανικής απάντησης. Αφού το Ισραήλ κήρυξε τον πόλεμο στη Χαμάς, το Ιράν επέλεξε να ουδετεροποιηθεί από τα όσα συνέβαιναν στη Γάζα και οι Ιρανοί αξιωματούχοι μετατράπηκαν σε πολιτικούς αναλυτές, τίποτα περισσότερο. Παρά την απάντησή τους στην επίθεση στο ιρανικό προξενείο στη Δαμασκό, οι συνθήκες αυτής της απάντησης και τα αποτελέσματά της δεν αποκατέστησαν την ιρανική αποτροπή, αλλά μάλλον βάθυναν την κατάρρευσή της, γεγονός που ενθάρρυνε το Ισραήλ να δολοφονήσει τον ανώτερο ηγέτη της πολιτοφυλακής της Χεζμπολάχ, Φουάντ Σουκρ, και τον επικεφαλής του πολιτικού γραφείου της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, σε λιγότερο από 24 ώρες. Όσο για το πιο σκληρό χτύπημα, αυτό έγινε με τη δολοφονία του γενικού γραμματέα της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα, ο οποίος ήταν πολύ κοντά στον ανώτατο ηγέτη του Ιράν, Αλί Χαμενεΐ. Παρά την ιρανική πυραυλική επίθεση στο Ισραήλ, πιστεύω ότι η αποτροπή του Ιράν αντιμετωπίζει άμεσο κίνδυνο. Η εξίσωση στη Μέση Ανατολή σήμερα είναι ότι η αποκατάσταση της ισραηλινής αποτροπής, η οποία υπέστη σοβαρό πλήγμα στις 7 Οκτωβρίου, θα επιτευχθεί με το σπάσιμο της ιρανικής αποτροπής στην περιοχή. Ο νικητής σε αυτή την κούρσα θα χαράξει τον χάρτη επιρροής στη Μέση Ανατολή για τις επόμενες δεκαετίες. Αλλά το πιο σημαντικό ερώτημα παραμένει: Θα καταφύγει το Ιράν στην πυρηνική αποτροπή εάν η περιφερειακή αποτροπή του καταρρεύσει ή το Ισραήλ θα έχει άλλη άποψη πριν το Ιράν υιοθετήσει αυτό το βήμα;
