Σπάνε ρεκόρ οι θερμοκρασίες στην Κύπρο - Τι λέει ο δ/ντής του Τμήματος Μετεωρολογίας

 

 

 

Οι χειμώνες και τα καλοκαίρια γίνονται πιο θερμά, με τα τελευταία μάλιστα να μεγαλώνουν σε διάρκεια εις βάρος των πρώτων, και καθημερινά βιώνουμε τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Αυτό επιβεβαιώνουν εξάλλου και οι ενδείξεις του θερμόμετρου στον σταθμό του Τμήματος Μετεωρολογίας στην Αθαλάσσα αλλά και ο ίδιος ο διευθυντής της Υπηρεσίας κ. Κλεάνθης Νικολαΐδης, ο οποίος ανέφερε στον «Π» ότι από τον Μάιο του 2020 μέχρι και σήμερα έχουν καταγραφεί ακραίες μέγιστες θερμοκρασίες σε όλους σχεδόν τους σταθμούς στην Κύπρο. Δύσκολο καθίσταται το έργο του Τμήματος Περιβάλλοντος το οποίο ρίχνεται στη «μάχη» κατά της κλιματικής αλλαγής με μοναδικά όπλα τον μετριασμό του προβλήματος και την προσαρμογή σε αυτό.

Θερμότερο έτος το 2020

Σύμφωνα με τον κ. Νικολαΐδη, οι θερμοκρασίες οι οποίες καταγράφονται στην Κύπρο, ιδιαίτερα από τον Μάιο του 2020 μέχρι και σήμερα, είναι σε μέσες τιμές σημαντικά πιο πάνω από τις κανονικές τιμές του κάθε μήνα, όταν τις συγκρίνουμε με τις κλιματολογικές θερμοκρασίες. Αυτό σημαίνει ότι από τον Μάιο μέχρι και τον Φλεβάρη, η μέση μέγιστη ημερήσια θερμοκρασία για τον κάθε μήνα είναι πιο ψηλή από τη μέση θερμοκρασία που θα έπρεπε να έχει, με βάση την κλιματολογία του. Συνεπώς, και σε σχέση με την κλιματολογία της Κύπρου, το τελευταίο εξάμηνο στην Κύπρο μπορεί να χαρακτηριστεί μια πολύ θερμή περίοδος. Παρόμοια φαινόμενα παρουσιάζονται και σε πολλές άλλες χώρες του πλανήτη, με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Μετεωρολογίας να ανακοινώνει ότι το 2020 ήταν το πιο θερμό έτος σε μέσες τιμές το οποίο έχει καταγραφεί σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Το γεγονός αυτό επιβεβαίωσαν και τα δεδομένα της υπηρεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ασχολείται με την κλιματική αλλαγή (Copernicus Climate Change Service), σύμφωνα με τα οποία το 2020 καταγράφηκε άνοδος της θερμοκρασίας κατά 0,4 βαθμούς Κελσίου σε σύγκριση με το 2019, φτάνοντας έτσι το 2016 που ήταν μέχρι πρόσφατα, η πιο ζεστή χρονιά που καταγράφηκε ποτέ. Επιπλέον, παρά τη μείωση κατά 7% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και άλλων αερίων του θερμοκηπίου πέρυσι εξαιτίας του lockdown, η μέση θερμοκρασία στην επιφάνεια της Γης κατά τη διάρκεια του έτους ήταν υψηλότερη κατά 1,25 βαθμούς Κελσίου σε σύγκριση με την προβιομηχανική περίοδο (1850-1900). Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, τα τελευταία έξι χρόνια, από το 2015 μέχρι το 2020, ήταν τα πιο ζεστά που καταγράφηκαν, ενώ η δεκαετία 2011 μέχρι 2020 η πιο ζεστή που καταγράφηκε ποτέ.

 Ερημοποίηση το 2100

 Εκτός από τη συνολική κλιματική κατάσταση που επηρεάζει μια περιοχή για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, η εξέλιξη των θερμοκρασιών επηρεάζεται από την κλιματική αλλαγή η οποία αλλάζει κλιματικούς μηχανισμούς σε σημαντικό επίπεδο. Ερωτηθείς σχετικά, ο κ. Νικολαΐδης είπε ότι η κλιματική αλλαγή «ήρθε για να μείνει», εκφράζοντας την ανησυχία ότι αν τα επόμενα 40 με 50 χρόνια δεν ληφθούν σημαντικές δράσεις καταπολέμησης και αντιστροφής του φαινομένου, τότε η υπερθέρμανση του πλανήτη θα είναι πιά γεγονός. Όπως είπε, με την τάση που έχει η κλιματική αλλαγή, το 2100 η Κύπρος θα φτάσει σε κατάσταση ερημοποίησης, κάτι το οποίο αναμένεται να συμβεί και στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Θέλησε μάλιστα να καταστήσει σαφές ότι η κλιματική αλλαγή δεν είναι κάτι που αναμένουμε να συμβεί, αλλά αποτελεί ήδη πραγματικότητα. Ας δούμε όμως τα δεδομένα.

 Πρωτόγνωρα και ακραία φαινόμενα

 Σύμφωνα με τα δελτία Τύπου που έχουν εκδοθεί από το Τμήμα Μετεωρολογίας, τον Μάιο του 2020 σημειώθηκαν στην Κύπρο ακραία υψηλές μέγιστες αλλά και ελάχιστες θερμοκρασίες. Όπως αναφέρεται, είναι ασυνήθης όχι μόνο η συγκεκριμένη περίοδος και η συνολική διάρκεια του θερμού επεισοδίου το οποίο κράτησε μία περίπου εβδομάδα, αλλά και οι αρκετές ώρες κατά τη διάρκεια της ημέρας κατά τις οποίες το κοινωνικό σύνολο θα έπρεπε να αντιμετωπίσει τις «ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες που κατατάσσουν το φαινόμενο ως πρωτόγνωρο και ακραίο».

Συγκεκριμένα, οι ημερήσιες μέγιστες και ελάχιστες θερμοκρασίες που καταγράφηκαν στον σταθμό ραδιοβολίσεων Αθαλάσσας, στο αεροδρόμιο Λάρνακας, στο αεροδρόμιο Πάφου, στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΤΕΠΑΚ) Λεμεσού και σε άλλους σταθμούς, αποτελούν ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών για τον μήνα Μάιο και τον κατατάσσουν ως τον μήνα με τις υψηλότερες ημερήσιες μέγιστες και ελάχιστες θερμοκρασίες για τα τελευταία τουλάχιστον 30 χρόνια.

Η ημερήσια μέγιστη θερμοκρασία των 44,4 °C, που καταγράφηκε στον Αστρομερίτη στις 19 Μαΐου, ήταν η ψηλότερη θερμοκρασία που καταγράφηκε στον συγκεκριμένο σταθμό από το 1978, από τότε δηλαδή που υπάρχουν μετρήσεις στον σταθμό, και η ψηλότερη που καταγράφηκε ποτέ στην Κύπρο για τον μήνα Μάιο. Επίσης, η ημερήσια μέγιστη θερμοκρασία των 43,9 °C, που καταγράφηκε στην Αθαλάσσα στις 19 Μαΐου, ήταν η ψηλότερη θερμοκρασία που καταγράφηκε στον συγκεκριμένο σταθμό για την περίοδο Μαΐου-Ιουνίου από το 1983 που υπάρχουν μετρήσεις.

 Διαδοχικά ρεκόρ

 Το καλοκαίρι του 2020, κατά τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο, αλλά και ο Σεπτέμβριος, ως ο πρώτος μήνας του φθινοπώρου, μας επεφύλαξαν τρία νέα διαδοχικά ρεκόρ, αφού σημειώθηκαν οι υψηλότερες μέσες ημερήσιες θερμοκρασίες από το 1983. Τον Ιούλιο η μέση μέγιστη ημερήσια θερμοκρασία ήταν 39,7 °C, τον Αύγουστο 39,5 °C και τον Σεπτέμβριο 38,2 °C. Ο συνδυασμός των εξαιρετικά θερμών μηνών Ιουλίου, Αυγούστου και Σεπτεμβρίου, καθιστά το πιο πάνω τρίμηνο το θερμότερο από το 1983 που λειτουργεί ο σταθμός Ραδιοβολίσεων Αθαλάσσας. Ασυνήθιστα υψηλές μέγιστες θερμοκρασίες σημειώθηκαν και τον Οκτώβριο του 2020, ενώ γενικά ο μήνας καταγράφεται ως ένας ακραία θερμός μήνας για αρκετές περιοχές της Κύπρου.

Σημαντικός ο φετινός Ιανουάριος

 Το βαροκλινικό σύστημα, δηλαδή το σύστημα χαμηλής πίεσης που επηρέασε την Κύπρο το δεύτερο κυρίως δεκαήμερο του Ιανουαρίου του 2021, έφερε αποτελέσματα εξαιρετικής σημασίας για την Κύπρο, αφού διαδέχθηκε μια περίοδο 30 περίπου ημερών με υψηλές θερμοκρασίες και ανομβρία. Σύμφωνα πάντα με το Τμήμα Μετεωρολογίας, το σύστημα αυτό έδωσε ικανοποιητικά ύψη βροχής, χιόνια στα ορεινά, καθώς και αρκετά χαμηλές θερμοκρασίες σε πολλές περιοχές του νησιού. Αντίθετα, μέχρι στιγμής, ο Φεβρουάριος φαίνεται να είναι ένας ξηρός μήνας, με τη μέση θερμοκρασία του να είναι πάνω από το κανονικό για την εποχή.

 Απογοητευτικό το επόμενο τρίμηνο

 Σύμφωνα με την εποχική πρόγνωση του καιρού που εκδίδει η Μετεωρολογική Υπηρεσία, το γενικό θερμοκρασιακό χαρακτηριστικό της επόμενης τριμηνίας για την Κύπρο αναμένεται να είναι οι πάνω από τις κανονικές για την περίοδο θερμοκρασίες. Συγκεκριμένα οι θερμοκρασίες αναμένεται να είναι υψηλότερες κατά περίπου 1 με 2 °C. Μάλιστα, απογοητευτική είναι και η εποχική πρόγνωση που αφορά το αθροιστικό ύψος βροχής, η οποία, τους επόμενους τρεις μήνες αναμένεται να κυμανθεί κάτω του 50% του κανονικού. Αξίζει να σημειωθεί ότι παρόμοια χαρακτηριστικά θα επικρατούν σε ολόκληρη την περιβάλλουσα περιοχή. Ωστόσο, με βάση τα κλιματικά στοιχεία της περιόδου, δεν αποκλείεται τον Φεβρουάριο να σημειωθούν ημέρες χιονόπτωσης και χαμηλών θερμοκρασιών, και γενικά ημέρες με τοπικά ικανοποιητικά ή και αυξημένα ύψη βροχής. Σημειώνεται ότι η πρόγνωση για το επόμενο τρίμηνο παρουσιάζεται με κάθε επιφύλαξη από τη Μετεωρολογική Υπηρεσία, η οποία επισημαίνει ότι σε μερικές περιπτώσεις έχει επισημανθεί αστοχία στην πρόγνωση του εποχικού μοντέλου στην αθροιστική βροχή.

«Όπλα» κατά της κλιματικής αλλαγής ο μετριασμός και η προσαρμογή

 Λαμβάνοντας υπόψη τις τρέχουσες αλλά και τις αναμενόμενες μεταβολές του κλίματος και των επιπτώσεών τους στην Κύπρο, το Τμήμα Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος προχώρησε στον καταρτισμό Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα, που αφορά τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, αλλά και στην ανάπτυξη Εθνικής Στρατηγικής για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή.

Το πρώτο αφορά τον μετριασμό του προβλήματος και την εφαρμογή μέτρων σε τομείς όπως η γεωργία, τα απόβλητα, οι μεταφορές, η βιομηχανία και τα κτήρια, ούτως ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι μείωσης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 24% μέχρι το 2030, σε σχέση με το 2005. Η Στρατηγική για την Προσαρμογή στοχεύει στην ενίσχυση της ικανότητας προσαρμογής της Κύπρου στις προβλεπόμενες μεταβολές του κλίματος και αποσκοπεί στην αποτελεσματική πρόληψη και αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής που μπορεί να προκύψουν.