Την απαγόρευση στα πολιτικά κόμματα να αποδέχονται ιδιωτικές εισφορές – χορηγίες από πρόσωπα, φυσικά και νομικά, που δραστηριοποιούνται στον τομέα του στοιχήματος και των τυχερών παιχνιδιών εισηγείται με πρόταση νόμου ο βουλευτής των Οικολόγων στην εκλογική περιφέρεια Λεμεσού, Σταύρος Παπαδούρης. Η πρόταση νόμου θα κατατεθεί ενώπιον της αυριανής συνεδρίας της ολομέλειας της Βουλής και αναμένεται να προκαλέσει αντιδράσεις καθώς υπάρχουν περιπτώσεις κομμάτων που λαμβάνουν μεγάλα ποσά ετησίως ως χορηγίες από εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο στοίχημα και στα τυχερά παιχνίδια.
Τα κόμματα που έλαβαν χορηγίες
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία που κατέθεσε στη Βουλή το Υπουργείο Οικονομικών με επιστολή του, ημερομηνίας 29/8/2024, τα τελευταία χρόνια τρία κοινοβουλευτικά κόμματα λαμβάνουν χορηγίες από μια τουλάχιστον εταιρεία που δραστηριοποιείται στο στοίχημα και στα τυχερά παιχνίδια. Πρόκειται για τα κόμματα ΑΚΕΛ, ΔΗΣΥ και ΔΗΚΟ, τα οποία κατά την περίοδο 2020 – 2023 έλαβαν το συνολικό ποσό των €190.000 από την εν λόγω εταιρεία ως χορηγίες, κάτι που δεν απαγορεύει η κείμενη νομοθεσία. Το ζήτημα που εγείρεται δεν είναι νομικό αλλά ηθικό. Συγκεκριμένα:
- Το έτος 2020 ο ΔΗΣΥ έλαβε χορηγία ύψους €10.000 και το ΑΚΕΛ χορηγία ύψους €35.000.
- Το έτος 2021 το ΔΗΚΟ έλαβε χορηγία ύψους €15.000 και το ΑΚΕΛ χορηγία ύψους €35.000.
- Το έτος 2022 το ΑΚΕΛ έλαβε χορηγία ύψους €35.000.
- Το έτος 2023 το ΔΗΚΟ έλαβε χορηγία ύψους €20.000 και το ΑΚΕΛ χορηγία ύψους €40.000.
Χορηγίες προς τα κόμματα ενδεχομένως να έδωσαν και άλλες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα του στοιχήματος και των τυχερών παιχνιδιών και να μην έγιναν γνωστές καθώς δημοσιοποιούνται μόνο οι ιδιωτικές χορηγίες άνω των €500.
Όπως δήλωσε στον "Π" ο κ. Παπαδούρης «το θέμα δεν είναι νομικό, αλλά πρωτίστως ηθικό. Πώς είναι δυνατόν τα κόμματα, που νομοθετούν για θέματα που επηρεάζουν άμεσα τις εταιρείες αυτές και τα έσοδά τους, να αποδέχονται χορηγίες από αυτές; Το ερώτημα είναι απλό, αλλά οι συνέπειες είναι πολύπλοκες και αγγίζουν την πολιτική ηθική και τη διαφάνεια. Αν πραγματικά θέλουμε αλλαγές σε αυτόν τον τόπο, πρέπει να είμαστε έτοιμοι να τις κάνουμε, ανεξάρτητα από το κόστος».
Υποχρέωση για δημοσιοποίηση
Το άρθρο 5 του περί Πολιτικών Κομμάτων Νόμου προβλέπει ότι «κάθε πολιτικό κόμμα, το αργότερο μέχρι την 30ή Ιουνίου κάθε έτους, αναρτά στην ιστοσελίδα του στο διαδίκτυο και ταυτόχρονα διαβιβάζει στον έφορο, κατάλογο των προσώπων που είχαν προβεί σε ιδιωτικές εισφορές άνω των €500 κατά το αμέσως προηγούμενο έτος, ο οποίος περιλαμβάνει τα ονόματα των φυσικών και των νομικών προσώπων και το συνολικό ποσό εισφοράς για κάθε περίπτωση».
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία που ανάρτησαν στις ιστοσελίδες τους τα κοινοβουλευτικά κόμματα για το έτος 2023, τις περισσότερες ιδιωτικές εισφορές έλαβε το ΑΚΕΛ, οι οποίες είναι διπλάσιες από τις εισφορές που δήλωσε ότι έλαβε ο ΔΗΣΥ. Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο που προκύπτει είναι ότι, οι περισσότερες εισφορές των κομμάτων προέρχονται από κομματικά στελέχη που υπηρετούν σε δημόσια αξιώματα, όπως βουλευτές, ευρωβουλευτές κ.ά.
Βάσει των ονομαστικών καταλόγων που ανάρτησαν στις ιστοσελίδες τους τα κοινοβουλευτικά κόμματα προκύπτει ότι, έλαβαν τα ακόλουθα ποσά κατά το έτος 2023 ως ιδιωτικές εισφορές από φυσικά και νομικά πρόσωπα:
- ΔΗΣΥ – €553.000.
- AΚΕΛ - €1 εκατ.
- ΔΗΚΟ - €497.000.
- ΕΔΕΚ - €50.000.
- ΔΗΠΑ - €15.500.
- Οικολόγοι - €25.000.
- ΕΛΑΜ - €13.443.
Σημειώνεται ότι, η μέγιστη εισφορά που μπορεί να δεχθεί ένα κόμμα από ένα πρόσωπο, φυσικό ή νομικό, είναι το ποσό των €50.000 ανά έτος.
O έλεγχος της Ελεγκτικής Υπηρεσίας
Ο έφορος Τήρησης του Μητρώου Πολιτικών Κομμάτων, που είναι ο εκάστοτε γενικός διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών, είναι υποχρεωμένος διά νόμου να κοινοποιεί στην Ελεγκτική Υπηρεσία για έλεγχο τα μητρώα εισφορών που καταθέτουν κάθε χρόνο ενώπιόν του τα κόμματα. Στα εν λόγω μητρώα περιλαμβάνονται τα ονόματα, οι αριθμοί ταυτότητας των φυσικών προσώπων, οι αριθμοί εγγραφής των εταιρειών και τα ποσά των εισφορών τους.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία έθεσε κάτω από το μικροσκόπιό της τις ιδιωτικές εισφορές που έλαβαν τα κόμματα κατά το έτος 2023 για να διαπιστώσει κατά πόσο παραβιάστηκαν οι πρόνοιες της κείμενης νομοθεσίας που προβλέπει ότι, πολιτικό κόμμα δύναται να αποδέχεται ιδιωτικές χρηματικές ή μη εισφορές από φυσικά ή νομικά πρόσωπα νοουμένου ότι αυτές:
- Δεν υπερβαίνουν το ποσό των €50.000 ανά έτος από το ίδιο φυσικό ή νομικό πρόσωπο.
- Είναι ονομαστικές.
- Προέρχονται από φυσικά ή νομικά πρόσωπα των οποίων οι δραστηριότητες είναι νόμιμες.
- Δεν προέρχονται από ημικρατικούς οργανισμούς και κρατικές επιχειρήσεις.
- Δεν προέρχονται από άλλο κράτος ή υπηρεσίες του ή εταιρείες στις οποίες αυτό συμμετέχει.
Πότε οι ιδιωτικές εισφορές θεωρούνται παράνομες
Η κείμενη νομοθεσία απαγορεύει την ιδιωτική εισφορά οποιουδήποτε είδους που υπερβαίνει τις €5.000 ανά έτος από φυσικό ή νομικό πρόσωπο, εάν το εν λόγω πρόσωπο:
- Έχει ανεκπλήρωτες φορολογικές υποχρεώσεις ή δεν έχει φορολογικό φάκελο.
- Είναι αποκλεισμένο από συμμετοχή σε διαγωνισμούς του ευρύτερου δημόσιου τομέα.
- Λειτουργεί ή συμμετέχει στο κεφάλαιο νομικού προσώπου που λειτουργεί καζίνο ή πρακτορείο στοιχημάτων.
- Δεν έχει λευκό ποινικό μητρώο.
- Δεν κατέχει την κυπριακή υπηκοότητα στην περίπτωση φυσικού προσώπου.
Ιδιωτική εισφορά που γίνεται αποδεκτή κατά παράβαση των πιο πάνω διατάξεων, επισύρει χρηματική ποινή που επιβάλλεται από τον έφορο και δεν υπερβαίνει το τριπλάσιο της διαφοράς μεταξύ της ανώτατης επιτρεπόμενης εισφοράς και της εισφοράς που πραγματοποιήθηκε.
Αποδείξεις και φοροαπαλλαγή
Κάθε ιδιωτική εισφορά προς πολιτικό κόμμα γίνεται αποδεκτή μόνο έναντι απόδειξης που εκδίδεται από το πολιτικό κόμμα και ανεξάρτητα από τις διατάξεις οποιουδήποτε άλλου νόμου, δεν υπόκειται σε οποιοδήποτε φόρο ή τέλος που επιβάλλεται ή εισπράττεται κατά νόμο και εκπίπτει από το φορολογητέο εισόδημα του εισφορέα.
Για τις μη χρηματικές εισφορές οποιασδήποτε φύσης, η πιο πάνω απόδειξη περιλαμβάνει απαραίτητα την πλήρη περιγραφή της φύσης της εισφοράς και την αξία της όπως αυτή καθορίζεται κατόπιν εκτίμησης με βάση τις τρέχουσες τιμές της αγοράς σε κάθε περίπτωση. Σε περίπτωση που η εισφορά αφορά ακίνητη ιδιοκτησία, αυτή θα πρέπει να συνοδεύεται, σύμφωνα, πάντα, με την κείμενη νομοθεσία από σχετική έκθεση εκτίμησης που συντάσσεται από μέλος του Συνδέσμου Εκτιμητών Ακινήτων Κύπρου.
