Ο Σωτήρης Κολέττας, ο οποίος διετέλεσε διευθυντής του Τμήματος Οδικών Μεταφορών (ΤΟΜ) επί 13 χρόνια (2006-2019) και αναπληρωτής διευθυντής για άλλα δύο (2004-2006), επέρριψε τις ευθύνες για το χάος που προκλήθηκε με τους αερόσακους Takata στην Κύπρο και, κατ’ επέκταση, για τον θάνατο του 24χρονου Κυριάκου Όξινου στις 24/01/2023 και της 19χρονης Στυλιανής Γιωργαλλή στις 21/10/2024 στις κατασκευάστριες εταιρείες των οχημάτων και στους αντιπροσώπους τους στην Κύπρο, εννοώντας τις εταιρείες εισαγωγής καινούργιων οχημάτων. «Καμία κυβερνητική υπηρεσία ανά το παγκόσμιο δεν μπορεί να αποφασίσει για οποιαδήποτε ανάκληση οχήματος. Η κατασκευάστρια εταιρεία αποφασίζει και οι ανακλήσεις γίνονται μέσω των επισήμων αντιπροσώπων της στις διάφορες χώρες», ανέφερε ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής για τους Takata. Ο κ. Κολέττας διερωτήθηκε, παράλληλα, γιατί αμφισβητούνται οι ενέργειες του ΤΟΜ, υποδεικνύοντας ότι δεν φέρει καμία ευθύνη το τμήμα και οι λειτουργοί του.
Τοποθέτηση που προκάλεσε την αντίδραση του προέδρου του ΣΕΜΗΟ, Σώτου Τρικωμίτη (Suzuki), που εκπροσωπεί τους διανομείς καινούργιων οχημάτων. Ζήτησε τον λόγο αλλά δεν του δόθηκε. Οι διανομείς των καινούργιων οχημάτων δεν αποδέχονται την ευθύνη για τις χιλιάδες μεταχειρισμένα οχήματα που εισήχθησαν και εξακολουθούν να εισάγονται στην Κύπρο από τρίτες χώρες, όπως Ιαπωνία και Σιγκαπούρη, υποστηρίζοντας ότι αυτός που εισάγει και πωλεί τα αυτοκίνητα θα πρέπει να φέρει και την ευθύνη σε περίπτωση ανακλήσεων. Από την άλλη, οι εισαγωγείς μεταχειρισμένων οχημάτων ισχυρίζονται ότι την ευθύνη τη φέρουν οι αντιπρόσωποι των κατασκευαστών στην Κύπρο, δηλαδή, οι εισαγωγείς των καινούργιων οχημάτων. Το αλαλούμ συνεχίζεται, όπως και η αλληλοεπίρριψη ευθυνών για το ποιος τελικά είχε την ευθύνη της ενημέρωσης των πολιτών για τους φονικούς αερόσακους Takata.
Πάντως, σύμφωνα με τον κ. Κολέττα, το ΤΟΜ ενημερωνόταν για τις ανακλήσεις των οχημάτων -που αγοράστηκαν καινούργια στην Κύπρο- από τους αντιπροσώπους των κατασκευαστών, που απευθύνονταν στο Τμήμα για να εξασφαλίσουν στοιχεία ιδιοκτητών οχημάτων με σκοπό να τους ενημερώσουν για τις ανακλήσεις που εκκρεμούν στα οχήματά τους. Κληθείς να απαντήσει αν το ΤΟΜ γνώριζε τους λόγους των ανακλήσεων, ο κ. Κολέττας δήλωσε επί λέξει: «Αν μας ενημέρωναν οι αντιπρόσωποι ότι η ανάκληση γίνεται για συγκεκριμένο λόγο θα γνωρίζαμε, αν όχι δεν θα μπορούσαμε να γνωρίζουμε».
Ο τραυματισμός του Λούγκου
Ερωτηθείς για τον σοβαρό τραυματισμό του Αλέξανδρου Λούγκου από αερόσακο Takata, το 2017, o κ. Κολέττας εξέφρασε άγνοια. Σε υπόδειξη του προέδρου της Ερευνητικής Επιτροπής, Μιχαλάκη Χριστοδούλου, ότι ο εμπειρογνώμονας της Αστυνομίας που ερευνούσε την υπόθεση του εν λόγω σοβαρού τραυματισμού είχε αλληλογραφία και με το ΤΟΜ, ο κ. Κολέττας επικαλέστηκε κενά μνήμης.
«Έχουμε μαρτυρίες ότι το 2014 και το 2015 δύο πολίτες σάς απέστειλαν επιστολές και ρωτούσαν για τους Takata. Τι κάνατε; Τo 2017 είχαμε ένα τροχαίο με ένα παιδί. Tι κάνατε;», ρώτησε τον κ. Κολέττα το μέλος της Ερευνητικής Επιτροπής Μιχάλης Βορκάς. Για να λάβει την εξής απάντηση: «Ανά το παγκόσμιο κυκλοφορούν 120 εκατομμύρια οχήματα με Takata. Μέχρι σήμερα ανακλήθηκαν μερικά εκατομμύρια οχήματα. Δεν αποφασίστηκε καθολική ανάκληση. Εμείς τι μπορούμε να κάνουμε;».
Ο κ. Βορκάς ρώτησε, επίσης, κατά πόσο το ΤΟΜ προχώρησε σε οποιαδήποτε καταγγελία ή παρατήρηση σε διανομέα για καθυστέρηση ανάκλησης, με τον μάρτυρα να απαντά ότι ο ίδιος δεν έπραξε κάτι τέτοιο.
Ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής αναμένεται να καταθέσει και ο Αλέξανδρος Λούγκος, ο οποίος στις 30 Ιουλίου 2017 τραυματίστηκε σοβαρά στο πρόσωπο από αερόσακο Takata. Ενώ οδηγούσε το όχημά του στη λεωφόρο του Προεδρικού, φταρνίστηκε, χτύπησε σε πεζοδρόμιο, άνοιξε ο αερόσακος και του παραμόρφωσε το πρόσωπο. Το όχημα BMW που οδηγούσε ήταν εισαγόμενο από τρίτη χώρα. Το ατύχημα με τον αερόσακο Takata έγινε το 2017, ενώ η σχετική ανάκληση για το συγκεκριμένο μοντέλο BMW έγινε το 2019. Η οικογένεια του νεαρού κινήθηκε νομικά εναντίον της κατασκευάστριας εταιρείας. Η αγωγή δεν εκδικάστηκε καθώς διευθετήθηκε εξωδικαστικά, με την καταβολή χρηματικών αποζημιώσεων. Μέχρι σήμερα, ο Λούγκος υποβλήθηκε σε 22 εγχειρήσεις στο πρόσωπο.
Δεν άκουσε…
Στη χθεσινή συνεδρία της Ερευνητικής Επιτροπής κατέθεσε και ο τέως υπουργός Γεωργίας, Πέτρος Ξενοφώντος, ο οποίος υπηρέτησε στο ΤΟΜ ως ανώτερος λειτουργός από το 2008 μέχρι το 2020 και ως αναπληρωτής διευθυντής του ΤΟΜ για επτά μήνες.
Αναφερόμενος στη διαδικασία ανάκλησης οχημάτων, είπε ότι κατά καιρούς οι αντιπρόσωποι των κατασκευαστών στην Κύπρο απευθύνονταν στο ΤΟΜ για να ζητήσουν στοιχεία επικοινωνίας των ιδιοκτητών των οχημάτων προκειμένου να διεκπεραιώσουν τις ανακλήσεις. Σε ερώτηση αν κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας του στο ΤΟΜ άκουσε να μιλούν για τους αερόσακους Takata, ο κ. Ξενοφώντος απάντησε «όχι», με τον πρόεδρο της Επιτροπής να διερωτάται τι άλλο να ρωτήσει «όταν ο άνθρωπος που για 12 χρόνια ήταν στο ΤΟΜ δεν άκουσε για Takata».
Μπέρδεμα με τους διευθυντές
Ο γενικός διευθυντής του Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας, Γιάννης Νικολαΐδης, ο οποίος διετέλεσε διευθυντής του ΤΟΜ από τον 12/2000 μέχρι τον 06/2022, κατέθεσε ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής ότι την ευθύνη για τις ανακλήσεις έχουν οι κατασκευαστές και, κατ’ επέκταση, οι επίσημοι αντιπρόσωποί τους στην Κύπρο. Παράλληλα, ο κ. Νικολαΐδης διευκρίνισε ότι, στη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στις 24/04/2023 μεταξύ του πατέρα του αδικοχαμένου Κυριάκου, Γιάννου Όξινου, και του υπουργού Μεταφορών, Αλέξη Βαφεάδη, δεν παρευρίσκετο ο ίδιος, όπως λανθασμένα κατέθεσε ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής ο Γιάννος Όξινος. «Στην αρχή άρχισα να αμφισβητώ τον ίδιό μου τον εαυτό. Είδα την ατζέντα μου και στη συνέχεια επικοινώνησα με τη γραμματέα του υπουργού και μου το επιβεβαίωσε. Στη συνάντηση παρευρέθη λειτουργός του υπουργείου και όχι εγώ», δήλωσε ο κ. Νικολαΐδης.
Υπενθυμίζεται ότι ο πατέρας του Κυριάκου αναφέρθηκε στην εν λόγω συνάντηση στην κατάθεσή του στην Ερευνητική Επιτροπή, δηλώνοντας ότι του έκανε ιδιαίτερη εντύπωση που ο γενικός διευθυντής του Υπουργείου Μεταφορών παραδέχθηκε ότι δεν γνώριζε για το θέμα με τους αερόσακους Takata. Στην πραγματικότητα, όμως, δεν ήταν ο γενικός διευθυντής του υπουργείου αλλά ο διευθυντής του γραφείου του κ. Βαφεάδη.
«Δεν επιδείχθη ανευθυνότητα»
Η προϊστάμενη του Τομέα Ρύθμισης του ΤΟΜ, Ελένη Πίπη, η οποία είχε διατελέσει και αναπληρώτρια διευθύντρια του Τμήματος από τον 6/2022 μέχρι τον 6/2024, κατέθεσε ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής ότι το 2022 το ΤΟΜ προχώρησε σε δύο ενέργειες για τη διαχείριση του θέματος που είχε προκύψει με τις ανακλήσεις για αερόσακους Takata, αφού είχε ενημερωθεί από διανομείς ότι δεν υπήρχε ανταπόκριση από πλευράς ιδιοκτητών. Αφενός, όπως είπε, δημιουργήθηκε μηχανισμός για την παρεμπόδιση διενέργειας ελέγχου ΜΟΤ και, αφετέρου, προχώρησε σε ενημέρωση ιδιοκτητών, με μηνύματα στα κινητά τους τηλέφωνα, για την ανάκληση των οχημάτων τους.
Είπε, ακόμη, ότι τον Σεπτέμβριο του 2022 το ΤΟΜ απευθύνθηκε και στους αντιπροσώπους διανομείς των κατασκευαστών, μέσω και της ΟΕΒ, για να ορίσουν συντονιστές-διαχειριστές του μηχανισμού αυτού για παρεμπόδιση των ΜΟΤ για όσα οχήματα εκκρεμούσε η υλοποίηση ανάκλησης. Σημείωσε, πάντως, ότι δεν υπήρξε ανταπόκριση, παρά τις επανειλημμένες κλήσεις.
Απαντώντας σε ερώτηση του προέδρου της Επιτροπής για το πότε ενημερώθηκε για το πρόβλημα με τους Takata, η κ. Πίπη απάντησε «μετά το δυστύχημα του Κυριάκου Όξινου». Δηλαδή, μετά τις 24/01/2023. Εξέφρασε, πάντως, την άποψη ότι οι προκάτοχοί της είχαν αντίληψη του κινδύνου και ότι δεν επιδείχθη ανευθυνότητα.
Σύμφωνα με την κ. Πίπη, τον Ιούλιο του 2023 έλαβε οδηγίες από τον υπουργό Μεταφορών, Αλέξη Βαφεάδη, να τον ενημερώνει για τις ανακλήσεις οχημάτων.
