Γράφει ο Στέφανος Ευριπίδου
Η Κυπριακή Δημοκρατία πρόκειται τις επόμενες ημέρες να διορίσει νέο Αρχηγό της Εθνικής Φρουράς (ΕΦ), ο οποίος αυτή τη φορά θα είναι εν ενεργεία αξιωματικός από την Ελλάδα, και όχι εν αποστρατεία, όπως ίσχυε μέχρι σήμερα.
Σύμφωνα με καλά πληροφορημένη πηγή: «Η απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης είναι ο Αρχηγός της Εθνικής Φρουράς να διορίζεται από τους εν ενεργεία αξιωματικούς των Ελληνικών Δυνάμεων. Δεν θα είναι συνταξιούχος».
Ο επιλεγείς υποψήφιος θα παραιτηθεί από τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις για να ενταχθεί στην Εθνική Φρουρά της Κύπρου, μετά την ολοκλήρωση της θητείας του στην οποία πιθανότατα θα αποστρατευθεί.
Από την ίδρυση της Εθνικής Φρουράς το 1964, οι αρχηγοί προέρχονταν από εν αποστρατεία αξιωματικούς των Ελληνικών Δυνάμεων, οι οποίοι υπηρετούσαν για δύο χρόνια με δυνατότητα ανανέωσης για άλλα δύο. Η Αθήνα έστελνε έναν κατάλογο υποψηφίων – μερικές φορές και μόνον ενός – και η Λευκωσία αποφάσιζε σε συνεννόηση με την Αθήνα. Ο Υπαρχηγός ήταν πάντοτε Κύπριος αξιωματικός, επιλογής της Λευκωσίας.
Πλέον, η Αθήνα αλλάζει την πρακτική αυτή τουλάχιστον ως προς τη δεξαμενή των υποψηφίων, οι οποίοι θα είναι εν ενεργεία και όχι εν αποστρατεία. Ο επιλεγμένος υποψήφιος θα παραιτείται από τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις και θα υπογράφει συμβόλαιο με την Κυπριακή Δημοκρατία για διετή θητεία ως Αρχηγός ΕΦ, χωρίς πλέον προοπτική ανανέωσης.
Αντίστοιχη αλλαγή είχε υιοθετηθεί και πέρσι για την Ελληνική Δύναμη Κύπρου (ΕΛΔΥΚ), όπου ο διοικητής της ελληνικής δύναμης στο νησί υπηρετεί πλέον το πολύ τρία χρόνια χωρίς δυνατότητα ανανέωσης.
Επικρατέστερος για την θέση είναι, σύμφωνα με πληροφορίες που μεταδίδουν και ελληνικά μέσα ενημέρωσης που ασχολούνται με αμυντικά θέματα, ο Αντιστράτηγος Εμμανουήλ Θεοδώρου, Διοικητής στην Ανώτατη Στρατιωτική Διοίκηση Εσωτερικού και Νήσων (ΑΣΔΕΝ).
Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας της Ελλάδας, Νίκος Δένδιας επρόκειτο να αποστείλει στον Κύπριο ομόλογό του, Βασίλη Πάλμα, κατάλογο με 3–4 εν ενεργεία υποψηφίους για τη θέση του Αρχηγού ΕΦ χθες. Σήμερα το πρωί στο Υπουργικό Συμβούλιο στη Λευκωσία, ο Βασίλης Πάλμας μετά από συνεννόηση με τον κ. Δένδια θα προτείνει τον υποψήφιο στο Υπουργικό Συμβούλιο.
Το κυπριακό ΥΠΑΜ γνωρίζει ήδη τα πιθανότερα ονόματα και έχει ολοκληρώσει τον σχετικό έλεγχο, ώστε η απόφαση να ληφθεί άμεσα μόλις η Αθήνα στείλει την τελική λίστα.
Σύμφωνα με πηγές, στη λίστα αναμένεται να περιλαμβάνονται δύο ονόματα:
- Αντιστράτηγος Προκόπιος Μαυραγάνης, Διοικητής Διοίκησης Ειδικού Πολέμου και πρώην διοικητής της ΕΛΔΥΚ.
- Αντιστράτηγος Εμμανουήλ Θεοδώρου, Διοικητής ΑΣΔΕΝ
- Αντιστράτηγος Παναγιώτης Καπιδόπουλος
- Αντιστράτηγος Σταύρος Παπασταθόπουλος, Διοικητής της Α΄ Στρατιάς.
Μετατόπιση πολιτικής
Η αιφνίδια αλλαγή πολιτικής εγείρει ερωτήματα ως προς το τι σηματοδοτεί τόσο συμβολικά όσο και στην πράξη.
Ο νυν Αρχηγός της ΕΦ, Αντιστράτηγος Γεώργιος Τσιτσιγκώστας, είχε προσληφθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία πριν δύο χρόνια. Το συμβόλαιό του έληξε στις 8 Σεπτεμβρίου. Αντί ανανέωσης για δύο ακόμη χρόνια, το ΥΠΑΜ αποφάσισε να του παραχωρήσει παράταση ενός μηνός, ώστε να διασφαλιστεί η ομαλή μετάβαση.
Κατά τις ίδιες πηγές, η Λευκωσία δηλώνει ικανοποιημένη από τη θητεία του Τσιτσιγκώστα. Η αποχώρησή του σχετίζεται κυρίως με την αλλαγή πολιτικής από τον Δένδια. Υπάρχουν δύο βασικές εξηγήσεις:
- Η Αθήνα θέλει να μειώσει την πίεση που δεχόταν να διορίζει στην Κύπρο υποψήφιους από τους πρόσφατα ή υπό αποστρατεία αντιστράτηγους. Παρά την τουρκική κατοχή του νησιού, η θέση θεωρείται ιδιαίτερα ελκυστική, τόσο σε μισθολογικό όσο και σε υπηρεσιακό επίπεδο. Με τον νέο κανόνα, η δεξαμενή υποψηφίων περιορίζεται περίπου στο μισό.
- Ενδεχομένως η κίνηση αυτή να στοχεύει και σε μήνυμα βελτίωσης της λειτουργικής συνεργασίας μεταξύ των δύο στρατών.
Πολιτικό πλαίσιο
Η πολιτική σχέση Αθήνας–Λευκωσίας θεωρείται τον τελευταίο καιρό «δύσκολη». Πρόσφατα, ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κάλεσε δημόσια την κυπριακή κυβέρνηση να αποδείξει έμπρακτα τη δέσμευσή της στο έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας–Κύπρου, καταβάλλοντας τα €25 εκατ. που οφείλονται στο έργο.
Ίσως το τελευταίο αυτό βήμα να μεταβάλει κάπως τις ισορροπίες. Η Εθνική Φρουρά έχει ήδη ενισχύσει τη συνεργασία της με άλλες δυνάμεις, ιδιαίτερα με τις ΗΠΑ αλλά και το Ισραήλ. Με τα σχέδια για αναβάθμιση της αεροπορικής βάσης Πάφου και της ναυτικής βάσης στο Μαρί ώστε να δέχονται περισσότερα αεροσκάφη, μεγάλα πολεμικά πλοία και υποβρύχια, αναμένονται στενότερες σχέσεις και με στρατιωτικές δυνάμεις όπως της Γαλλίας και άλλων χωρών.
Μένει να φανεί πώς θα αποτυπωθούν στην πράξη οι νέες αυτές μεταβολές και αν πρόκειται απλώς για μια διοικητική κίνηση που μειώνει τις εσωτερικές πιέσεις στην Αθήνα ή για βήμα ενίσχυσης της συνεργασίας. Το βέβαιο είναι ότι θα παρακολουθηθεί στενά και από τρίτους.
