Μία σημαντική απόφαση και ικανοποίηση ενός χρόνιου αιτήματος, του οποίου η εκκρεμότητα υλοποίησης φάνηκε στη μεγάλη πυρκαγιά της Λεμεσού, είναι ο τερματισμός της διάσπαρτης λειτουργίας των υπηρεσιών πυρόσβεσης υπό την ομπρέλα του Υπουργείου Εσωτερικών, το οποίο θα μετονομαστεί πλεόν σε Υπουργείο Εσωτερικών και Πολιτικής Προστασίας. Πρόκειται για ένα μεγαλεπήβολο σχέδιο δημιουργίας Εθνικού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας, για το οποίο όμως άρχισαν ήδη να συγκεντρώνονται σημεία προβληματισμού, για τα οποία θα πρέπει να δοθούν απαντήσεις το προσεχές διάστημα μέσα από νέες λήψεις αποφάσεων και κυβερνητικές τοποθετήσεις.
Πίσω από τη χθεσινή απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, την οποία πρώτος θέλησε να γνωστοποιήσει ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, τη δεδομένη χρονική στιγμή όπου ακόμα δεν έχει καταλαγιάσει ο θόρυβος των αντιδράσεων για τη φονική πυρκαγιά στη Λεμεσό, δημιουργείται έδαφος ερμηνείας και για το πολύκροτο ζήτημα των πολιτικών ευθυνων. Μία ερμηνεία για έμμεση και σιωπηρή απόδοση πολιτικών ευθυνών από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στους υπουργούς Δικαιοσύνης και Γεωργίας, διότι στην ουσία τούς «αφαιρεί» την ευθύνη της πυρόσβεσης μετά τα πρόσφατα γεγονότα, όπου καταγράφηκαν σοβαρά λάθη και αστοχίες. Ένα ερώτημα που συγχρόνως εγείρεται είναι εάν η χθεσινή ανακοίνωση συνιστά στο μυαλό του Προέδρου Χριστοδουλίδη και τη λύση του γόρδιου δεσμού των ευθυνών, βοηθώντας τον να απορρίψει, ως αχρείαστη πλέον, την απομάκρυνση των δύο υπουργών του.
Η φιλοσοφία
Σύμφωνα με τη χθεσινή απόφαση του Υπουργικού, απομακρύνονται από το Υπουργείο Δικαιοσύνης η Πυροσβεστική Υπηρεσία και από το Γεωργίας το μέρος που ασχολείται με τη δασοπυρόσβεση, ώστε μαζι με την Πολιτική Άμυνα να συστεγαστούν στο Υπουργείο Εσωτερικών με στόχο την καλύτερη διαχείριση των φυσικών και ανθρωπογενών κρίσεων. Συγχρόνως δημιουργείται θέση Εθνικού Συντονιστή, ο οποίος δεν θα είναι δημόσιος υπάλληλος, για να αναλάβει το συντονισμό αυτών των υπηρεσιών. Όσον αφορά τα διοικητικά θέματα, θα υπάγονται στον γενικό διευθυντή του Υπουργείου Εσωτερικών και Πολιτικής Προστασίας, χωρίς να αποκλείεται από την κυβερνηση η δημιουργία δεύτερης θέσης γενικού διευθυντή στο υπουργείο.
Στο ίδιο πλαίσιο δημιουργίας Εθνικού Μηχανισμού θα επικαιροποιηθούν τα ειδικά εθνικά σχέδια και τα επιχειρησιακά σχέδια για φυσικές καταστροφές, λαμβάνοντας υπόψη τις νέες συνθήκες και ανάγκες που δημιουργούνται με τον Εθνικό Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας και το νέο θεσμικό πλαίσιο που θα αναπτυχθεί.
Προβληματισμοί και απορίες
Την ίδια ώρα προκύπτουν προβληματισμοί για την απόρριψη της δημιουργίας ενός Υφυπουργείου Πολιτικής Προστασίας, προκρίνοντας την υπερδιόγκωση των αρμοδιοτήτων του ήδη υπερφορτωμένου Υπουργείου Εσωτερικών. Εδώ αξίζει να θυμίσουμε ότι το Υφυπουργείο Μετανάστευσης συστάθηκε ώστε να υπάρξει αποσυμφόρηση του Υπουργείου Εσωτερικών. Άλλα ζητήματα που αφορούν το πώς θα στηθεί δομικά και θα λειτουργήσει ομαλά ο νέος μηχανισμός, όπως η απομάκρυνση των δασοπυροσβεστών από το Τμήμα Δασών, όπου ήδη υπάρχει ενιαία εκπαίδευση, κουλτούρα και παράδοση δασοπυρόσβεσης, και η ανάγκη απόσπασης κάποιων λειτουργών από άλλες υπηρεσίες, όπως μετεωρολόγοι και αστυνομικοί, υπό τον Εθνικό Μηχανισμό, αναμένεται να δουν την απάντησή τους τις προσεχείς εβδομάδες, όταν σύμφωνα με το Προεδρικό, μαζί με τους αρμόδιους υπουργούς θα αποφασίσουν ποιος είναι ο σωστότερος τρόπος για να προχωρήσει ο μηχανισμός και να υλοποιηθεί αυτή η πολιτική απόφαση.
Επίσης, προκύπτει και το ζήτημα των πολιτικών ευθυνών, το οποίο μεταφέρουμε από την οπτική του πρώην διευθυντή της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, Μάρκου Τράγκολα, στην προηγούμενη συνεδρίαση (29/08/2025) της Βουλής για τη μεγάλη πυρκαγιά στη Λεμεσό, σημειώνοντας, μεταξύ άλλων, ότι αυτές χάνονται μέσα στις κατακερματισμένες αρμοδιότητες πυρόσβεσης. Όπως εξήγησε, με τη συστέγαση των υπηρεσιών πυρόσβεσης, ο αρμόδιος υπουργός θα φέρει την πολιτική ευθύνη. Με τις αλλαγές που δρομολογεί η κυβέρνηση, απορίας άξιο είναι σε περιπτώσεις σοβαρών λαθών, ποιος θα φέρει την πολιτική ευθύνη. Ο εκάστοτε Εθνικό Συντονιστής, ο οποίος δεν θα είναι δημόσιος υπάλληλος, ή ο εκάστοτε υπουργός Εσωτερικών;
Συντονιστής στη θέση Γρηγορίου
Σε χθεσινές δηλώσεις της στους δημοσιογράφους, η υφυπουργός παρά τω Προέδρω, Ειρήνη Πική, ξεκαθάρισε ότι η θέση του Εθνικού Συντονιστή θα προβλεφθεί μέσα στον τροποποιητικό προϋπολογισμό του 2025 και όταν διοριστεί ο Εθνικός Συντονιστής θα αναλάβει τις ευθύνες που έχει σήμερα ο γενικός διευθυντής του Υπουργείου Γεωργίας, Ανδρέας Γρηγορίου, χωρίς να του αφαιρείται ο ρόλος αυτός σήμερα. Παράλληλα τόνισε ότι δεν προβλέπεται αυτή τη στιγμή η δημιουργία Υφυπουργείου Πολιτικής Προστασίας.
Αστυνομία και αποσπάσεις
Ερωτηθείσα, αν θα μεταφερθούν και κάποια τμήματα της Αστυνομίας στο Υπουργείο Εσωτερικών, η κα Πική είπε ότι η απόφαση δεν περιλαμβάνει την Αστυνομία, περιλαμβάνει μόνο την Πυροσβεστική. «Μέσα, όμως, από τα εθνικά σχέδια και τα επιχειρησιακά σχέδια, τα οποία θα αναθεωρηθούν, θα δούμε κατά πόσο χρειάζεται να αλλάξει και να ενδυναμωθεί ο ρόλος της Αστυνομίας σε αυτά τα σχέδια, αλλά δεν θα μεταφερθεί από το Υπουργείο Δικαιοσύνης», πρόσθεσε. Σύμφωνα με την υφυπουργώ παρά τω Προέδρω υπάρχουν άλλα τμήματα του Δημοσίου τα οποία εμπλέκονται σημαντικά σε θέματα δασοπυρόσβεσης και δασοπροστασίας, ή και άλλα ακραία φαινόμενα που μπορεί να προκύψουν, όπως πλημμύρες που σίγουρα, για παράδειγμα το Τμήμα Μετεωρολογίας έχει σημαντικά στοιχεία. «Το Τμήμα Μετεωρολογίας δεν θα μεταφερθεί σίγουρα κάτω από τον Εθνικό Μηχανισμό, αλλά μπορεί να γίνουν κάποια μνημόνια συνεργασίας, για παράδειγμα. Μπορεί τελικά να αποφασίσουμε να αποσπαστούν και κάποια άτομα από άλλες υπηρεσίες υπό τον Εθνικό Μηχανισμό. Όλα αυτά θα τα δούμε μέσα στις επόμενες εβδομάδες μαζί με τους αρμόδιους υπουργούς για να αποφασίσουμε ποιος είναι ο σωστότερος τρόπος για να προχωρήσει ο μηχανισμός και να υλοποιηθεί αυτή η πολιτική απόφαση», τόνισε.
Όγκος υπηρεσιών
Σε παρατήρηση ότι επιλέχθηκε η πρόσθεση υπηρεσιών στο Υπουργείο Εσωτερικών, το οποίο πρόσφατα αποσυμφορήθηκε με τη δημιουργία του Υφυπουργείου Μετανάστευσης, ανέφερε: «Δεν νομίζω ότι υπάρχει θέμα μεγέθους οποιουδήποτε υπουργείου. Υπάρχουν κι άλλα υπουργεία τα οποία είναι εξίσου μεγάλα και έχουν πάρα πολλές αρμοδιότητες». Σε ερώτηση πότε εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί η μεταρρύθμιση αυτή, η κ. Πική είπε ότι «χρειάζεται να γίνουν διάφορες νομοθετικές ρυθμίσεις, όπως, για παράδειγμα, να αλλάξει ο νόμος της Πυροσβεστικής. Πρέπει να εγκριθεί ο τροποποιητικός προϋπολογισμόε, ο οποίος ακόμα δεν έχει κατατεθεί. Αντιλαμβάνομαι ότι θα κατατεθεί μέσα στον Οκτώβριο ή Νοέμβριο στη Βουλή για έγκριση», είπε, προσθέτοντας ότι «θα δουλέψουμε εντατικά για να υλοποιηθεί το συντομότερο δυνατόν η απόφαση».
