Η διάσταση απόψεων στο καυτό θέμα του διαχωρισμού των εξουσιών του Γενικού Εισαγγελέα επιβεβαιώθηκε από τις τοποθετήσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας, της προέδρου της Βουλής και του Γενικού Εισαγγελέα στο πλαίσιο του συνεδρίου με θέμα «Ιστορική εξέλιξη, Προοπτικές και Προκλήσεις για τον θεσμό του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας». Νίκος Χριστοδουλίδης και Αννίτα Δημητρίου επανέλαβαν ότι ουσιαστικά τάσσονται υπέρ του διαχωρισμού των εξουσιών, ενώ από την πλευρά του ο Γενικός Εισαγγελέας εξέφρασε για άλλη μια φορά τη διαφωνία του για τις πρόνοιες των νομοσχεδίων που βρίσκονται ενώπιον της κοινοβουλευτικής επιτροπής Νομικών για συζήτηση.
Όπως ανέφερε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, «ο διαχωρισμός αυτού του διττού ρόλου (σ.σ. του Γενικού Εισαγγελέα) κρίνεται αναγκαίος ως μέτρο εκσυγχρονισμού, ως απαίτηση της κοινωνίας για λόγους ανεξαρτησίας, πλήρους διαφάνειας και αποφυγής ενδεχόμενης σύγκρουσης συμφερόντων ή ρόλων». Εξέφρασε επίσης την άποψη ότι «θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη των πολιτών και στη Δικαιοσύνη, θα εξασφαλίσει τη λογοδοσία και θα εναρμονίσει τα δεδομένα της χώρας μας με ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα». Εξήγησε ότι, οι προτεινόμενες ρυθμίσεις της κυβέρνησης προβλέπουν τον διαχωρισμό του υφιστάμενου διττού ρόλου του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας με την απονομή της ποινικής φύσεως αρμοδιοτήτων του στον Γενικό Δημόσιο Κατήγορο, ενώ ο Γενικός Εισαγγελέας θα παραμείνει ως ο νομικός σύμβουλος του κράτους και προϊστάμενος της Νομικής Υπηρεσίας. Σύμφωνα με τον κ. Χριστοδουλίδη, η μεταρρύθμιση συνάδει με τις κατά καιρούς αναφορές και συστάσεις ευρωπαϊκών και διεθνών οργάνων, όπως η Επιτροπή της Βενετίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το Κράτος Δικαίου και η Ομάδα Κρατών κατά της Διαφθοράς (GRECO). Σχολιάζοντας τις διαφωνίες που εξέφρασε ο Γενικός Εισαγγελέας, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εξέφρασε σεβασμό προς τις επιφυλάξεις που έχουν διατυπωθεί.
Από την πλευρά της, η πρόεδρος της Βουλής Αννίτα Δημητρίου αναφερόμενη στο θέμα του διαχωρισμού εξουσιών τόνισε ότι στόχος δεν είναι η καταστρατήγηση του θεσμού, αλλά η διασφάλιση και ενίσχυση της ανεξαρτησίας, της λογοδοσίας και της αποτελεσματικότητας του νομικού μας συστήματος προς όφελος της Δημοκρατίας. «Πρόκειται για μία δέσμη νομοσχεδίων που αποσκοπεί, αφενός στη διατήρηση του ρόλου του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας ως νομικού συμβούλου της εκτελεστικής εξουσίας και, αφετέρου στη δημιουργία ενός νέου θεσμού, του Γενικού Δημόσιου Κατηγόρου της Δημοκρατίας, στην αρμοδιότητα του οποίου θα εμπίπτουν οι ποινικές διώξεις», ανέφερε η κ. Δημητρίου.
Σημείωσε ότι, η Νομική Υπηρεσία δεν είναι κάτι θεωρητικό, απόμακρο ή απρόσιτο, αλλά ένας θεσμός «βαθιά συνδεδεμένος με την καθημερινότητά μας, με την ουσία του Κράτους Δικαίου, με τη λειτουργία της Δημοκρατίας και, τελικά, με τη διεκδίκηση μιας καλύτερης ζωής για όλους τους πολίτες». «Γιατί χωρίς νομική κατοχύρωση, δεν υπάρχουν δικαιώματα. Χωρίς θεσμικά αντίβαρα, δεν υπάρχει ισότητα, και χωρίς Δικαιοσύνη, η Δημοκρατία, είναι εκτεθειμένη σε εξαιρετικά σοβαρούς κινδύνους», πρόσθεσε, αναφέροντας ότι η Νομική Υπηρεσία στέκεται ως πυλώνας ευθύνης και θεσμικής αντίστασης απέναντι στην αυθαιρεσία - είτε αυτή είναι γραφειοκρατική, είτε είναι πολιτική, είτε είναι οικονομική».
Χωρίς διαβούλευση
Τις θέσεις που εξέφρασε και ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών επανέλαβε ο Γενικός Εισαγγελέας Γιώργος Σαββίδης, στο πλαίσιο της ομιλίας του στο συνέδριο. Όπως είπε, η εκτελεστική εξουσία υιοθέτησε συγκεκριμένες προτάσεις (GRECO και Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο Κράτος Δικαίου) για τη μεταρρύθμιση του θεσμού χωρίς προηγούμενη διαβούλευση με τη Νομική Υπηρεσία για τον τρόπο διαχωρισμού των εξουσιών του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας. «Έχω αναφέρει, τόσο προς την εκτελεστική εξουσία όσο και τη νομοθετική εξουσία, ότι διατηρώ σοβαρές επιφυλάξεις ως προς τη συνταγματικότητα των εν λόγω μεταρρυθμίσεων για το θέμα του διαχωρισμού των εξουσιών με τον τρόπο που αυτό προτείνεται και αντανακλάται στα νομοσχέδια. Η εκτενής γνωμοδότησή μου για τη συνταγματικότητα έχει δοθεί στη δημοσιότητα, όπως και όλες οι απόψεις των εμπειρογνωμόνων που διόρισα για τον σκοπό αυτό. Στη δημοσιότητα έχει δοθεί και η πλήρης τοποθέτησή μου στην πρώτη συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών για το θέμα και δεν έχω σκοπό να την επαναλάβω», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Γιώργος Σαββίδης.
Σε άλλο σημείο της ομιλίας του, ο Γενικός Εισαγγελέας ανέφερε ότι, τόσο ο ίδιος προσωπικά όσο και οι λειτουργοί της Νομικής Υπηρεσίας, είναι στη διάθεση της Βουλής για να συζητήσουν και μαζί να εντοπίσουν τα προβλήματα, ώστε «να επιφέρουμε εκείνες τις μεταρρυθμίσεις που να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο θεμελιώδεις συνταγματικές διατάξεις». Αναφέρθηκε, τέλος, και στη συζήτηση μεταξύ Υπουργείου Δικαιοσύνης, Νομικής Υπηρεσίας και Ανώτατου Δικαστηρίου για τον τρόπο ρύθμισης του ελέγχου των αποφάσεων του Γενικού Εισαγγελέα για μη δίωξη και αναστολή ποινικής δίωξης.
ΝΥ: Αντιμέτωπη με ισοπεδωτική κριτική και αμφισβήτηση
Την έντονη κριτική που δέχεται αρκετές φορές η Νομική Υπηρεσία σχολίασε ο Γενικός Εισαγγελέας Γιώργος Σαββίδης, μέσα από την ομιλία του στο χθεσινό συνέδριο με θέμα «Ιστορική εξέλιξη, προοπτικές και προκλήσεις για τον θεσμό του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας».
Αναφερόμενος στην ευθύνη του Γενικού Εισαγγελέα, ο Γιώργος Σαββίδης είπε ότι «ενώ η πρόθεση είναι να λάβεις την ορθότερη απόφαση υπό τις περιστάσεις, έχεις να αντιμετωπίσεις σχεδόν επί καθημερινής βάσεως μία ισοπεδωτική κριτική ή αμφισβήτηση, όχι πάντοτε από πρόσωπα που επηρεάζονται -που αυτό θα έλεγε κάποιος ότι είναι και κατανοητό και θεμιτό σε κάποιον βαθμό- αλλά από επικριτές που μπορεί να έχουν αλλότρια κίνητρα και επιδιώξεις, ακόμη και πολιτικές ατζέντες». Τόνισε δε ότι ο αντίκτυπος των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης είναι πολύ σοβαρός, αφού το κύρος και η εικόνα των θεσμών δημιουργείται πλέον στο διαδίκτυο και, δυστυχώς, πολλές φορές από πρόσωπα που είτε δεν έχουν πρόσβαση σε πλήρη γεγονότα, είτε στερούνται νομικής γνώσης. Η επίπλαστη παρουσίαση και παραπληροφόρηση, είπε, διογκώνονται μέσω «της αναπαραγωγής από ανώνυμους και επώνυμους λογαριασμούς στα ΜΚΔ που αποσκοπούν στη διαστρέβλωση της αλήθειας προς εξυπηρέτηση δικών τους συμφερόντων».
Σε αυτό το σημείο εξέφρασε την άποψη ότι η Βουλή των Αντιπροσώπων πρέπει να εγκύψει στο θέμα αυτό και να προχωρήσει με νομοθετικές ρυθμίσεις, έχοντας υπόψη ότι η εσκεμμένη υπονόμευση των θεσμών καταλύει τη Δημοκρατία και δεν προστατεύεται από το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης.
Ο Γενικός Εισαγγελέας αναφέρθηκε και στο ζήτημα της διαφθοράς, τονίζοντας ότι τα πλοκάμια της αναγεννούνται διαρκώς. «Ως Νομική Υπηρεσία έχουμε δεχθεί πολύ θετικά σχόλια από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην έκθεσή της για το Κράτος Δικαίου για το έτος 2025, η οποία αναγνωρίζει τις προσπάθειες που καταβάλλονται σε σχέση με τη διαχείριση τέτοιων υποθέσεων. Δυστυχώς η διαφθορά είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο, στενά συνυφασμένο με κουλτούρες και προσεγγίσεις που δεν είναι εύκολο να αντιμετωπιστεί χωρίς την αναγκαία ευαισθητοποίηση και πρόληψη», τόνισε.
