Συνέχεια στη συζήτηση γύρω από τις απελάσεις, δόθηκε, σήμερα, με την ανακοίνωση του βουλευτή και κοινοβουλευτικού εκπροσώπου του ΔΗΣΥ, Νίκου Τορναρίτη, ο οποίος κατάθεσε πρόταση νόμου για να μπορούν τα δικαστήρια να επιβάλλουν την απέλαση ως ποινή σε αλλοδαπούς που διαπράττουν σοβαρά εγκλήματα.
Αφορμή, πρέπει να πούμε, ήταν το επεισόδιο βίας που συνέβη σε σχολείο στο Πλατύ Αγλαντζιάς το οποίο εξελίχθηκε, για κάποιους, σε θέμα δημόσια ασφάλειας της χώρας. Ωστόσο, είναι σημαντικό να ειπωθεί ότι η Κυπριακή νομοθεσία ήδη προβλέπει την απέλαση όσων διαμένουν παράνομα ή καταδικάζονται για σοβαρά εγκλήματα.
Η πρόταση Τορναρίτη
Με αφορμή το πρόσφατο περιστατικό βίας στο Πλατύ Αγλαντζιάς, ο βουλευτής, κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του Δημοκρατικού Συναγερμού και πρόεδρος της Επιτροπής Νομικών της Βουλής, Νίκος Τορναρίτης, κατέθεσε πρόταση νόμου που προβλέπει τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα ώστε να παρέχεται στα δικαστήρια η δυνατότητα να επιβάλλουν την απέλαση ως ποινή σε αλλοδαπούς που καταδικάζονται για σοβαρά εγκλήματα όπως βία, ληστείες ή συμμετοχή σε εγκληματικές οργανώσεις.
Ο κ. Τορναρίτης δήλωσε ότι η πρόταση στοχεύει στην «ενίσχυση της δημόσιας ασφάλειας και της εμπιστοσύνης των πολιτών, με σεβασμό προς το κράτος δικαίου και τις διεθνείς υποχρεώσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας».
«Η ουσία βρίσκεται στις λεπτομέρειες»
Σε επικοινωνία με τον νομικό Αχιλλέα Αιμιλιανίδη, ο οποίος ξεκαθάρισε ότι δεν μπορεί να σχολιάσει προτάσεις νόμου προτού τις διαβάσει, εξήγησε πως ήδη υπάρχουν διατάξεις που δίνουν τη δυνατότητα απέλασης ή κήρυξης προσώπων ως απαγορευμένων μεταναστών σε περίπτωση διάπραξης σοβαρών αδικημάτων.
Όπως ανέφερε, «έχουν υπάρξει περιπτώσεις στην Κύπρο όπου απελάθηκαν ακόμη και Ευρωπαίοι πολίτες. Υπήρξε υπόθεση που έφτασε μέχρι και το Ανώτατο Δικαστήριο, το οποίο έκρινε ότι η απέλαση ήταν νόμιμη».
Σχολιάζοντας το ενδεχόμενο να τροποποιηθεί ο ποινικός κώδικας και να δοθεί η δυνατότητα στα δικαστήρια να επιβάλλουν την απέλαση ως ποινή, σημείωσε πως σε τέτοια περίπτωση «έχει σημασία να δούμε τα κριτήρια και τη διαδικασία με την οποία θα ασκείται αυτή η εξουσία».
Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, ο κ. Αιμιλιανίδης υπογράμμισε ότι «όλα τα κράτη έχουν διατάξεις με τις οποίες μπορεί να υπάρξει απέλαση, ακόμη και για Ευρωπαίους πολίτες, όχι, βέβαια, αυτόματα επιβαλλόμενη. Δεν είναι κάτι που απαγορεύεται ή συνιστά διάκριση. Έχουν σημασία οι ακριβείς διατάξεις. Η ουσία βρίσκεται στις λεπτομέρειες: στα κριτήρια, στις εγγυήσεις και στην αναλογικότητα».
Τι ισχύει σήμερα
Η απέλαση αλλοδαπών από την Κύπρο επιτρέπεται σήμερα μόνο υπό σαφώς καθορισμένες προϋποθέσεις που προβλέπονται από την κυπριακή νομοθεσία. Το ισχύον πλαίσιο διαχωρίζεται μεταξύ υπηκόων τρίτων χωρών και πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με διαφορετικές διαδικασίες και εγγυήσεις.
Σύμφωνα με τον Νόμο περί Αλλοδαπών και Μετανάστευσης (Κεφ. 105) και τον Νόμο 8(I)/2011 που ενσωματώνει την ευρωπαϊκή Οδηγία 2008/115/ΕΚ, οι αρχές μπορούν να εκδώσουν διαταγή απέλασης για υπηκόους τρίτων χωρών όταν:
- διαμένουν παράνομα στη Δημοκρατία,
- παραβιάζουν τους όρους της άδειας διαμονής τους,
- έχουν καταδικαστεί για σοβαρό αδίκημα, ή
- η παρουσία τους θεωρείται απειλή για τη δημόσια τάξη ή ασφάλεια.
Ο νόμος ορίζει ότι ο υπουργός Εσωτερικών είναι ο Ανώτερος Λειτουργός Μετανάστευσης για τη Δημοκρατία, με εξουσία να εκδίδει ή να εγκρίνει διαταγές απέλασης. Η απόφαση λαμβάνεται διοικητικά και υπόκειται σε προσφυγή στο Διοικητικό Δικαστήριο. Ωστόσο, η Κυπριακή Δημοκρατία δεσμεύεται από την αρχή non-refoulement, που απαγορεύει την επιστροφή οποιουδήποτε σε χώρα όπου κινδυνεύει να υποστεί βασανιστήρια ή απάνθρωπη μεταχείριση (άρθρο 3 της ΕΣΔΑ).
Για τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ισχύει πολύ αυστηρότερη διαδικασία βάσει του Νόμου 7(I)/2007, που ενσωματώνει την Οδηγία 2004/38/ΕΚ. Η απέλαση μπορεί να αποφασιστεί μόνο για σοβαρούς λόγους δημόσιας τάξης ή ασφάλειας, ενώ απαιτείται πλήρης αιτιολόγηση και δικαίωμα προσφυγής με ανασταλτικό αποτέλεσμα.
