Την ευάλωτη γη της ορεινής Λεμεσού, η οποία πλήγηκε από την καταστροφική πυρκαγιά του περασμένου καλοκαιριού που άφησε πίσω της στάχτες κι αποκαΐδια σε έκταση 116 τετραγωνικών χιλιομέτρων, προσπαθούν να οχυρώσουν οι αρμόδιες αρχές με την εφαρμογή αντιπλημμυρικών και αντιδιαβρωτικών έργων. «Το δύσκολο κι επίπονο έργο της αντιπλημμυρικής προστασίας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη», δήλωσε στον «Π» η υπουργός Γεωργίας, Μαρία Παναγιώτου. Έχουν ήδη χαρτογραφηθεί από το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων όλα τα επικίνδυνα σημεία και υλοποιούνται τα προγραμματισμένα έργα. Σύμφωνα με την ίδια, το έργο βρίσκεται στην πρώτη φάση της εφαρμογής του, με τα 16 από τα συνολικά 21 κρίσιμα σημεία να έχουν ήδη υλοποιηθεί. Τα έργα αφορούν την τοποθέτηση συρματοκιβωτίων, μια διαδικασία που, όπως υπογράμμισε η υπουργός, έχει προγραμματιστεί και μελετηθεί από το καλοκαίρι ώστε να υλοποιηθεί εγκαίρως.
Όπως σημείωσε, ακόμη και στις ελάχιστες περιπτώσεις όπου υποστατικά ενδέχεται να επηρεαστούν από δυνητικές καταιγίδες, οι επηρεαζόμενοι έχουν ήδη ενημερωθεί. «Η πρόληψη και η προετοιμασία αποτελούν βασική μας προτεραιότητα», ανέφερε, τονίζοντας ότι οι εργασίες στα υπόλοιπα σημεία θα ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος του μήνα.
Σχέδιο αναδασώσεων
Αν και το κρατικό δάσος δεν επηρεάστηκε από την πυρκαγιά, η ζημιά εντός των κοινοτήτων ήταν εκτεταμένη, με πάρκα, αλσύλλια, πρανή δρόμων και εκκλησιαστικούς χώρους να έχουν πλήρως ή μερικώς καταστραφεί.
Το Τμήμα Δασών έχει ήδη προχωρήσει στην εκπόνηση σχεδίου αποκατάστασης και ενίσχυσης πρασίνου στις καμένες περιοχές, με στόχο την αναζωογόνηση της βλάστησης και τη δημιουργία ανθεκτικών, βιώσιμων χώρων πρασίνου στις 18 πυρόπληκτες κοινότητες.
Αμέσως μετά την κατάσβεση της πυρκαγιάς, μέσα στον Αύγουστο του 2025, λειτουργοί του Τμήματος Δασών πραγματοποίησαν επί τόπου επισκέψεις και συναντήσεις με τους κοινοτάρχες των επηρεαζομένων κοινοτήτων Αγίου Αμβροσίου, Αγίου Γεωργίου, Αγίου Θεράποντα, Άλασσας, Άρσους, Βάσας, Βουνιού, Κισσούσας, Κοιλανίου, Κυβίδων, Λόφου, Μαλλιών, Μοναγρίου, Ομόδους, Πάχνας, Ποταμιού, Συλίκου και Σουνίου–Ζανατζιάς. Όπως συμφωνήθηκε, οι τοπικές Αρχές υπέδειξαν τεμάχια γης για φύτευση και από την 1η Σεπτεμβρίου 2025, λειτουργοί του Τμήματος Δασών επισκέφθηκαν κάθε σημείο, καταγράφοντας ανάγκες, υποδομές άρδευσης και κατάλληλα είδη προς φύτευση.
Δέκα χιλιάδες δέντρα
Το σχέδιο αποκατάστασης του Τμήματος Δασών προβλέπει κατ' αρχάς δεντροφυτεύσεις από το ίδιο το τμήμα. Επιλέχθηκαν 73 σημεία φύτευσης σε κοινότητες, πάρκα και οδικά δίκτυα. Θα φυτευτούν πέραν των 10 χιλιάδων δενδρυλλίων, με πλήρη εγκατάσταση αρδευτικών υποδομών και συντήρηση από το Τμήμα Δασών.
Ταυτόχρονα, κάθε κοινότητα θα λάβει 500 δενδρύλλια. Συνολικά θα παραχωρηθούν από το Τμήμα Δασών 9.000 φυτά στη διάθεση των κατοίκων και των εθελοντών. Η κοινότητα Σουνίου - Ζανατζιάς θα λάβει επιπλέον 500 φυτά για αντικατάσταση καμένων δενδρυλλίων σε πάρκα και αλσύλλια.
Αποφασίστηκε επίσης η διάθεση €10 χιλ. σε κάθε κοινότητα, με το συνολικό ποσό να ανέρχεται στις €180 χιλ. ώστε να διεκπεραιωθούν οι εργασίες καθαρισμών, απομάκρυνσης καμένων θάμνων και κλαδεμάτων σε κοινοτικά, εκκλησιαστικά και κυβερνητικά τεμάχια, καθώς και στους δρόμους και τις εισόδους των χωριών.
Τριετές πλάνο
Σύμφωνα με τα πλάνα του Τμήματος Δασών, το σχέδιο είναι τριετούς διάρκειας και το συνολικό του κόστος θα αγγίξει τις €687 χιλ. Το ακριβές χρονοδιάγραμμα έχει οριστεί ως εξής:
- 2025: Αγορά φυτών και έναρξη φυτεύσεων: €108 χιλ.
- 2026: Φυτεύσεις, κλαδέματα και συντήρηση φυτειών: €456 χιλ.
- 2027: Συντήρηση και αναπλήρωση φυτειών: €123 χιλ.
Ο σχεδιασμός είναι να φυτευτούν πέραν των 20 χιλιάδων δέντρων σε ένα από τα πιο εκτεταμένα προγράμματα αποκατάστασης πρασίνου που έγιναν ποτέ στην ορεινή Λεμεσό. Οι εργασίες των δενδροφυτεύσων αναμένεται να ξεκινήσουν εντός Νοεμβρίου και θα ολοκληρωθούν μέχρι και τον Φεβρουάριο 2026. Κάτι που, βεβαίως, θα εξαρτηθεί από τις βροχοπτώσεις. Όλες οι εργασίες θα γίνουν με αγορά υπηρεσιών, υπό τον συντονισμό της Δασικής Περιφέρειας Τροόδους.
Η ξηρασία δεν βοηθά
Ο διευθυντής του Τμήματος Δασών, Σάββας Ιεζεκιήλ, σημειώνει στον «Π» ότι βρίσκεται σε εξέλιξη ένα ευρύ πρόγραμμα δενδροφυτεύσεων εντός και γύρω από κατοικημένες πυρόπληκτες ζώνες. «Μέχρι το τέλος Νοεμβρίου αναμένουμε ότι θα έχουμε τα 20 χιλιάδες φυτά», αναφέρει, τονίζοντας πως παράλληλα αφαιρούνται επικίνδυνα δέντρα από δημόσιους δρόμους και ιδιωτικές περιουσίες. Ωστόσο, ο κ. Ιεζεκιήλ υπενθυμίζει ότι όλα εξαρτώνται από τον καιρό: «Χωρίς βροχές, δεν μπορούμε να φυτεύσουμε. Δεν θα ήταν βιώσιμο για τα νέα φυτά», εξηγεί.
Από την πλευρά του κοινοτικού συμβουλίου Βουνίου, ο κοινοτάρχης, Ματθαίος Πρωτοπαπάς, περιγράφει στον «Π» μια πραγματικότητα σκληρή και ασφυκτική. «Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι δεν έβρεξε καθόλου. Ακόμα και τα δέντρα που φυτεύσαμε κινδυνεύουν να ξεραθούν», λέει, μιλώντας για έναν καθημερινό αγώνα επιβίωσης.
Παρά τις αντίξοες συνθήκες, η κοινότητα συνεχίζει τις αναδασώσεις: «Φυτέψαμε 150 δέντρα αυτό το Σαββατοκύριακο και θα φυτέψουμε άλλα 150 το επόμενο. Δίνουμε μάχη με τον χρόνο», αναφέρει. Η ζημιά που υπέστη το Βουνί είναι, όπως λέει, ανυπολόγιστη: «Κάηκε ολόκληρο το χωριό. Ακόμα και το κοιμητήριο. Τίποτα δεν έμεινε ανέγγιχτο». Η κυβέρνηση έχει παραχωρήσει οικονομική στήριξη για καθαρισμούς και πρώτες παρεμβάσεις, όμως, όπως αναφέρει ο κοινοτάρχης, «είναι μια διαδικασία που θα πάρει καιρό». Χρήματα δόθηκαν και για καλλιέργειες, αλλά και εκεί ο καιρός στέκεται εμπόδιο: «Χωρίς νερό δεν μπορούμε να προχωρήσουμε», κατέληξε.
