Στην υλοποίηση ενός συνεκτικού πλέγματος παρεμβάσεων που ενισχύουν την κοινωνική ενσωμάτωση και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων με αναπηρία, προχωρά η Κύπρος μέσω του Προγράμματος Πολιτικής Συνοχής «ΘΑλΕΙΑ2021-2027», με συνολικό προϋπολογισμό €61,5 εκατ. και τη συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Πρόκειται για έργα που υποστηρίζουν την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων και εντάσσονται στο πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής για την Αναπηρία 2024-2028 και του αντίστοιχου Εθνικού Σχεδίου Δράσης τα οποία έχουν καταρτιστεί σύμφωνα με τις πρόνοιες της Σύμβασης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες.
Βασικός στόχος είναι η προώθηση της ισότητας των ευκαιριών, η καταπολέμηση των διακρίσεων και του κοινωνικού αποκλεισμού και η ενεργός συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία στην κοινωνική και οικονομική ζωή.
Σχέδιο κινήτρων για την πρόσληψη ΑμεΑ
Στον τομέα της απασχόλησης, το Τμήμα Εργασίας υλοποιεί το «Σχέδιο παροχής κινήτρων για την πρόσληψη ατόμων με αναπηρίες», συνολικού προϋπολογισμού €2,0 εκατ. για την περίοδο 2021-2027. Μέσω του Σχεδίου παρέχονται κίνητρα προς εργοδότες για πρόσληψη άνεργων ατόμων με αναπηρία σε νέες θέσεις εργασίας υπό τη μορφή χορηγίας καλύπτοντας μέρος του μισθολογικού κόστους για περίοδο 24 μηνών, με στόχο την αύξηση του ποσοστού απασχόλησης και τη μείωση της ανεργίας των ατόμων με αναπηρία. Το μέτρο εντάσσεται στις Ενεργητικές Πολιτικές Απασχόλησης που προωθούνται για την ένταξη ευάλωτων ομάδων στην αγορά εργασίας.
Επέκταση και αναβάθμιση του συστήματος αξιολόγησης της αναπηρίας
Παράλληλα, με προϋπολογισμό €10,5 εκατ., εφαρμόζεται το Νέο Σύστημα Αξιολόγησης της Αναπηρίας από το Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες. Το Σύστημα βασίζεται στα πρότυπα της Διεθνούς Ταξινόμησης Λειτουργικότητας και Αναπηρίας (ICF) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και προβλέπει ολιστική και εξατομικευμένη αξιολόγηση των αναγκών και δυνατοτήτων των ατόμων με αναπηρία.
Η διαδικασία υλοποιείται μέσω τριών κέντρων αξιολόγησης που λειτουργούν σε Λευκωσία, Λεμεσό και Λάρνακα και επεκτείνεται πέραν της πιστοποίησης της αναπηρίας, καλύπτοντας ανάγκες κατ’ οίκον φροντίδας, υποστηριζόμενης ανεξάρτητης διαβίωσης και ένταξης στην εργασία. Στόχος είναι η εξυπηρέτηση κατά μέσο όρο 3.500 ατόμων ετησίως, καθώς και η σταδιακή δημιουργία Εθνικού Μητρώου Ατόμων με Αναπηρίες.
Δίκτυο δομών ανεξάρτητης διαβίωσης στην κοινότητα
Με προϋπολογισμό €22,0 εκατ. προωθείται η δημιουργία ολοκληρωμένου δικτύου δομών και υπηρεσιών ανεξάρτητης διαβίωσης στην κοινότητα. Το έργο απευθύνεται κυρίως σε άτομα με σοβαρές αναπηρίες, περιλαμβανομένων ατόμων με νοητική αναπηρία ή/και αυτισμό, και προβλέπει τη λειτουργία 12 κατοικιών μικρής κλίμακας και οκτώ ατομικών προγραμμάτων ανεξάρτητης διαβίωσης, με στόχο τη διασφάλιση της ενσωμάτωσης των ατόμων με αναπηρία στην κοινότητα και στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, παρέχοντάς τους όλη τη φυσική υποστήριξη που χρειάζονται ώστε να διαβιούν ενσωματωμένα στην κοινότητα, ισότιμα με τους άλλους πολίτες και σύμφωνα με τις προσωπικές τους επιλογές και προτιμήσεις ως προς τον τρόπο και τις συνθήκες διαβίωσης.
Η υποστήριξη στην ανεξάρτητη διαβίωση εξυπηρετεί το πρωταρχικό δικαίωμα για ανεξάρτητη διαβίωση κάθε ατόμου και στοχεύει παράλληλα στην ανάπτυξη και διατήρηση στο μέγιστο βαθμό των δεξιοτήτων και ικανοτήτων του, έτσι ώστε να διαβιεί όσο το δυνατό πιο αυτόνομα και ενεργά στην κοινωνία με απώτερο σκοπό την αποφυγή της περιθωριοποίησης, του κοινωνικού αποκλεισμού ή της ιδρυματοποίησης.
Νέο δίκτυο υπηρεσιών κοινωνικής ενσωμάτωσης
Με €10 εκατ. χρηματοδοτείται το «Νέο δίκτυο υπηρεσιών κοινωνικής ενσωμάτωσης ατόμων με αναπηρίες», το οποίο υλοποιείται από το Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες σε συνεργασία με την Κυπριακή Συνομοσπονδία Οργανώσεων Αναπήρων (ΚΥΣΟΑ). Το έργο, που ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2025, θα παρέχει σε παγκύπρια βάση υπηρεσίες προσωπικής βοήθειας, κοινωνικής στήριξης, κατάρτισης και υποστήριξης στην εργασία, ενώ παράλληλα ενδυναμώνει τις οργανώσεις των ατόμων με αναπηρία ως παρόχους υπηρεσιών.
Η ενίσχυση της διαθεσιμότητας, προσβασιμότητας και επάρκειας ποιοτικών, επαγγελματικών υπηρεσιών κοινωνικής ενσωμάτωσης για άτομα με αναπηρίες, όπως η προσωπική βοήθεια, φροντίδα, συνοδεία, κοινωνική στήριξη, στήριξη στην επικοινωνία, κατάρτιση, στήριξη στην εργασία, στήριξη στη διαβίωση, στήριξη στη λήψη αποφάσεων, καθίσταται αναγκαία ώστε να διασφαλίζονται ίσες ευκαιρίες πλήρους και αποτελεσματικής συμμετοχής τους στην κοινωνία. Στο πλαίσιο υλοποίησης του έργου προσφέρονται υπηρεσίες εξειδικευμένων συμβούλων υποστήριξης λήψης αποφάσεων, εκπαιδευτών, επαγγελματιών εργασιακής ενσωμάτωσης, προσωπικών βοηθών εργασίας, κοινωνικών συνοδών/βοηθών κ.ά.. Επιπρόσθετα, επιδιώκεται η ενδυνάμωση των οργανώσεων των ατόμων με αναπηρίες ώστε να καταστούν οι ίδιες, ως νομικά πρόσωπα, πάροχοι των αναγκαίων υπηρεσιών σε άτομα με αναπηρία.
Υπηρεσίες κατ’ οίκον φροντίδας
Με προϋπολογισμό €11,0εκ. υλοποιείται από την Οργάνωση Παραπληγικών Κύπρου, το έργο «Παροχή υπηρεσιών κατ’ οίκον φροντίδας σε άτομα με αναπηρίες» το οποίο αποσκοπεί στην προώθηση της ισότητας των ευκαιριών και την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού για άτομα με αναπηρίες.
Μέσα από το έργο προσφέρονται υπηρεσίες στήριξης και φροντίδας κατ’ οίκον σε άτομα με παραπληγία και τετραπληγία ως αποτέλεσμα κάκωσης νωτιαίου μυελού, καθώς και σε άτομα με μυοπάθεια από επαγγελματίες φροντιστές, οι οποίοι τυγχάνουν εξειδικευμένης κατάρτισης.
Η προσφορά των υπηρεσιών αυτών έχει ως αποτέλεσμα τη μεγιστοποίηση της δυνατότητας για ανεξάρτητη διαβίωση και την υποστήριξη των εξυπηρετούμενων ατόμων για συμμετοχή τους σε μεγαλύτερο βαθμό στις διάφορες πτυχές της ζωής, όπως εκπαίδευση, ψυχαγωγία, επαγγελματική αποκατάσταση.
Κέντρο οικογενειακής στήριξης για τον αυτισμό
Το Κέντρο οικογενειακής παρέμβασης και στήριξης για τον αυτισμό «Ακτίδα» αποτελεί πρότυπο Κέντρο, το οποίο έχει δημιουργηθεί και λειτουργεί υπό την εποπτεία του Τμήματος Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες με προϋπολογισμό €6,0εκ. για παροχή υπηρεσιών έγκαιρης παρέμβασης και ολιστικής στήριξης σε παιδιά με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ) σε παγκύπρια βάση.
Λαμβάνοντας υπόψη τον αυξανόμενο αριθμό παιδιών που διαγιγνώσκονται με Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος, την αξία που προσθέτει η έγκαιρη εκπαίδευση δεξιοτήτων και στήριξη στην κρίσιμη ηλικία μέχρι τα 5 χρόνια του παιδιού, καθώς και την ανάγκη στήριξης και καθοδήγησης των γονέων και άλλων μελών των οικογενειών, σκοπός του Κέντρου είναι η έγκαιρη παρέμβαση και στήριξη τόσο του παιδιού όσο και της οικογένειας, προκειμένου το παιδί να αποκτήσει μέγιστες κοινωνικές δεξιότητες και να προετοιμαστεί πριν την ένταξή του στο σχολικό πλαίσιο και η οικογένεια να διατηρήσει την συνοχή, ενότητα και αρμονία της.
Στο πλαίσιο του έργου προσφέρονται υπηρεσίες ψυχολογικής στήριξης σε γονείς και μέλη της οικογένειας, με έμφαση στη συνοχή, την ποιότητα ζωής και την ενδυνάμωση. Επιπρόσθετα παρέχεται κατ’ οίκον εκπαίδευση για την ανάπτυξη καθημερινών δεξιοτήτων και συμπεριφορική υποστήριξη και καθοδήγηση γονέων. Προσφέρεται επίσης κοινωνική στήριξη, πληροφόρηση και διασύνδεση με υπηρεσίες για ολιστική υποστήριξη της οικογένειας.
Η δράση του Κέντρου ενισχύει την κοινωνική ένταξη και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ωφελούμενων οικογενειών, ενώ παράλληλα προάγει την ευαισθητοποίηση για τον αυτισμό στην κυπριακή κοινωνία.
