Η καλή υγεία προϋποθέτει την ισορροπημένη πρόσληψη όλων των απαραίτητων βιταμινών και μετάλλων. Ωστόσο, η σύγχρονη καθημερινότητα, οι διατροφικές συνήθειες, αλλά και ορισμένα ιατρικά προβλήματα, μπορούν να οδηγήσουν σε ελλείψεις θρεπτικών συστατικών.
Οι ελλείψεις αυτές δεν εκδηλώνονται πάντοτε άμεσα, αλλά συχνά στέλνουν «σιωπηλά» μηνύματα μέσα από το σώμα, τα οποία, αν αγνοηθούν, ενδέχεται να εξελιχθούν σε σοβαρότερα προβλήματα υγείας. Από την αδιάκοπη κόπωση και την τριχόπτωση, μέχρι τον πόνο στα οστά ή τις καρδιακές αρρυθμίες, τα συμπτώματα μπορούν να ποικίλλουν και να μπερδέψουν τον πάσχοντα.
Ακολουθούν 11 προειδοποιητικά σημάδια που θα πρέπει να μας θορυβήσουν, καθώς και σε τι -ενδεχομένως -οφείλονται:
1. Ανεξήγητη κόπωση
Η συνεχής αίσθηση εξάντλησης αποτελεί συχνό δείκτη έλλειψης σιδήρου, βιταμίνης D ή Β12. Η ενσωμάτωση τροφών πλούσιων σε αυτά τα συστατικά (π.χ. κόκκινο κρέας, αυγά, λιπαρά ψάρια, μανιτάρια και εμπλουτισμένα δημητριακά) μπορεί να αναστρέψει την κατάσταση, ενώ, σε αρκετές περιπτώσεις, ο γιατρός μπορεί να συστήσει και τα κατάλληλα συμπληρώματα – πάντα υπό την επίβλεψή του.
2. Αλλοιώσεις στα μαλλιά
Ξηρά ή εύθραυστα μαλλιά συχνά υποδηλώνουν ανεπάρκεια ψευδαργύρου. Τρόφιμα όπως θαλασσινά, κοτόπουλο και εμπλουτισμένα δημητριακά θεωρούνται εξαιρετικές πηγές του πολύτιμου μετάλλου, ενώ η συμπληρωματική χορήγηση έχει αποδειχθεί αποτελεσματική.
3. Αλλαγές στα νύχια
Η κοιλονυχία (κουταλοειδή νύχια) ή η παρουσία έντονων ραβδώσεων αποτελούν χαρακτηριστικά σημάδια αναιμίας λόγω έλλειψης σιδήρου. Σε αυτές τις περιπτώσεις, συνήθως απαιτείται συνδυασμός διαιτητικής ενίσχυσης και ιατρικής παρακολούθησης.
4. Στοματικά προβλήματα
Ο πονόλαιμος, οι ρωγμές στις γωνίες του στόματος ή η γλώσσα με κοκκινωπή ή μωβ απόχρωση σχετίζονται με ανεπάρκεια ριβοφλαβίνης (Β2). Επιπλέον, η απώλεια γεύσης μπορεί να προκύψει από έλλειψη ψευδαργύρου ή φυλλικού οξέος.
5. Ψυχολογικές μεταβολές
Εκνευρισμός, απάθεια και καταθλιπτική διάθεση δύνανται να συνοδεύουν την έλλειψη φυλλικού οξέος, ενώ η μειωμένη όρεξη έχει συνδεθεί με ανεπάρκεια ψευδαργύρου.
6. Έντονη τριχόπτωση
Η εκτεταμένη απώλεια τριχών συνδέεται με ελλείψεις λιπαρών οξέων (ωμέγα-3 και ωμέγα-6), βιταμίνης D, νιασίνης (Β3) και ψευδαργύρου. Μελέτες δείχνουν ότι η στοχευμένη συμπληρωματική αγωγή μπορεί να βελτιώσει αισθητά το πρόβλημα, καθώς και η βιταμίνη Ε.
7. Καθυστερημένη επούλωση τραυμάτων
Η ανεπαρκής πρόσληψη ψευδαργύρου, βιταμίνης C ή βιταμίνης Κ καθυστερεί τη φυσιολογική διαδικασία επούλωσης, κάνοντας ακόμη και μικρές εκδορές να χρειάζονται πολύ χρόνο για να κλείσουν.
8. Αίσθημα καψίματος ή μυρμήγκιασμα
Η έλλειψη βιταμίνης Β12 μπορεί να προκαλέσει καυστικό πόνο ή αίσθημα «βελονών» στα άκρα και τη γλώσσα, επηρεάζοντας την ποιότητα ζωής στην καθημερινότητά μας.
9. Πόνος στα οστά
Ο πόνος στα οστά, συνοδευόμενος από μυϊκή αδυναμία, αλλαγές στη διάθεση ή/ και μυαλγίες, συνδέονται συχνά με ανεπάρκεια βιταμίνης D.
10. Καρδιακές διαταραχές
Η έλλειψη βιταμίνης D έχει συσχετιστεί με αρρυθμίες (ακόμη και αιφνίδιο καρδιακό θάνατο), ενώ η έλλειψη σιδήρου μπορεί να προκαλέσει ταχυκαρδίες.
11. Μειωμένη νυχτερινή όραση
Η βιταμίνη Α είναι απαραίτητη για την όραση. Η έλλειψή της μπορεί να οδηγήσει αρχικά σε νυκταλωπία και, εάν δεν θεραπευτεί, τύφλωση. Μπορούμε να λάβουμε την εν λόγω βιταμίνη μέσω της διατροφής μας, εντάσσοντας τρόφιμα όπως βούτυρο, κρέμα γάλακτος, κρόκο αυγού και γάλα.
Οι πιο συχνές ελλείψεις και οι ομάδες υψηλού κινδύνου
Στις ανεπάρκειες που εμφανίζονται συχνότερα περιλαμβάνονται το φυλλικό οξύ, ο σίδηρος, οι βιταμίνες Α, Β6, D και Ε. Άτομα με χρόνια νοσήματα του πεπτικού, αυτοάνοσες διαταραχές, εγκυμονούσες, αλλά και όσοι ακολουθούν περιοριστικές δίαιτες (π.χ. αυστηρή χορτοφαγία ή vegan) βρίσκονται σε υψηλότερο κίνδυνο.
Επίσης, τα συμπτώματα από μόνα τους δεν επαρκούν για ακριβή διάγνωση. Οι εξετάσεις αίματος αποτελούν τον πιο αξιόπιστο τρόπο για να διαπιστωθεί μια έλλειψη, ενώ η ιατρική καθοδήγηση είναι απαραίτητη για τη σωστή αντιμετώπιση.
Ωστόσο, η πρόληψη είναι στο χέρι μας και βασίζεται σε τρεις πυλώνες: Ισορροπημένη διατροφή, πλούσια σε ποικιλία τροφών, κατανάλωση εμπλουτισμένων προϊόντων και αντιμετώπιση τυχόν υποκείμενων νοσημάτων. Όπου κρίνεται απαραίτητο, ο γιατρός μπορεί να συστήσει τα κατάλληλα συμπληρώματα.
Ένα σώμα που στερείται τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία στέλνει προειδοποιητικά σήματα. Το να αναγνωριστούν εγκαίρως είναι το πρώτο βήμα για την αποκατάσταση της ισορροπίας και τη διατήρηση της υγείας.
