Οι επιστήμονες Τζον Κλαρκ, Μισέλ Ντεβορέ και Τζον Μαρτίνις τιμήθηκαν με το βραβείο Νόμπελ Φυσικής 2025 για «την ανακάλυψη της μακροσκοπικής κβαντομηχανικής σήραγγας και της κβαντοποίησης της ενέργειας σε ένα ηλεκτρικό κύκλωμα», ανακοίνωσε η επιτροπή Νόμπελ.
«Το φετινό βραβείο Νόμπελ Φυσικής παρέχει ευκαιρίες για ανάπτυξη της επόμενης γενιάς της κβαντικής τεχνολογίας, περιλαμβανομένης της κβαντικής κρυπτογραφίας, των κβαντικών υπολογιστών και των κβαντικών αισθητήρων», ανέφερε στην ανακοίνωσή της η Επιτροπή Νόμπελ.
Και οι τρεις νικητές έχουν την έδρα τους στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Το Νόμπελ Φυσικής απονέμεται από τη Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών και συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 11 εκατομμυρίων σουηδικών κορωνών που μοιράζονται οι νικητές του βραβείου, αν είναι περισσότεροι από ένας, όπως συμβαίνει συχνά.
BREAKING NEWS
— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 7, 2025
The Royal Swedish Academy of Sciences has decided to award the 2025 #NobelPrize in Physics to John Clarke, Michel H. Devoret and John M. Martinis “for the discovery of macroscopic quantum mechanical tunnelling and energy quantisation in an electric circuit.” pic.twitter.com/XkDUKWbHpz
Το πείραμα των τριών επιστημόνων
Οι Τζον Κλαρκ, Μισέλ Ντεβορέ και Τζον Μάρτινις – στους οποίους απονεμήθηκε το φετινό Νόμπελ Φυσικής – κατασκεύασαν ένα πείραμα χρησιμοποιώντας ένα υπεραγώγιμο ηλεκτρικό κύκλωμα.
Το τσιπ που περιείχε αυτό το κύκλωμα είχε μέγεθος περίπου ενός εκατοστού. Προηγουμένως, η σήραγγα και η κβαντοποίηση της ενέργειας είχαν μελετηθεί σε συστήματα που περιείχαν μόνο λίγα σωματίδια.
Εδώ, τα φαινόμενα αυτά εμφανίστηκαν σε ένα κβαντομηχανικό σύστημα με δισεκατομμύρια ζεύγη Cooper που γέμιζαν ολόκληρο τον υπεραγωγό στο τσιπ. Με αυτόν τον τρόπο, το πείραμα μετέφερε τα κβαντομηχανικά φαινόμενα από μικροσκοπική σε μακροσκοπική κλίμακα.
This year’s physics laureates’ experiments on a chip revealed quantum physics in action.
— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 7, 2025
A major question in physics is the maximum size of a system that can demonstrate quantum mechanical effects. The 2025 physics laureates conducted experiments with an electrical circuit in… pic.twitter.com/97QoNOxjp4
Όταν ρίχνεις μια μπάλα σε έναν τοίχο, μπορείς να είσαι σίγουρος ότι θα αναπηδήσει πίσω προς εσένα.
Θα εκπλαγείς πολύ αν η μπάλα εμφανιστεί ξαφνικά στην άλλη πλευρά του τοίχου. Στην κβαντομηχανική, αυτό το φαινόμενο ονομάζεται «σήραγγα» και είναι ακριβώς το είδος του φαινομένου που της έχει δώσει τη φήμη ότι είναι παράξενο και αντιδιαισθητικό.
Οι νικητές του βραβείου για τη φυσική το 2025, John Clarke, Michel H. Devoret και John M. Martinis, χρησιμοποίησαν μια σειρά πειραμάτων για να αποδείξουν ότι οι παράξενες ιδιότητες του κβαντικού κόσμου μπορούν να γίνουν συγκεκριμένες σε ένα σύστημα αρκετά μεγάλο ώστε να χωράει στο χέρι.
Το υπεραγωγικό ηλεκτρικό τους σύστημα μπορούσε να περάσει από τη μία κατάσταση στην άλλη, σαν να διέσχιζε έναν τοίχο. Έδειξαν επίσης ότι το σύστημα απορροφούσε και εκπέμπει ενέργεια σε δόσεις συγκεκριμένου μεγέθους, όπως προβλέπεται από την κβαντομηχανική.
When you throw a ball at a wall, you can be sure it will bounce back at you.
— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 7, 2025
You would be extremely surprised if the ball suddenly appeared on the other side of the wall. In quantum mechanics this type of phenomenon is called tunnelling and is exactly the type of phenomenon that… pic.twitter.com/dRBTzdS59C
Στις 10 Δεκεμβρίου η τελετή απονομής
Το βραβείο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 11 εκατομμυρίων σουηδικών κορωνών (περίπου 1,2 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ), το οποίο θα μοιραστεί ισόποσα μεταξύ των τριών βραβευθέντων.
Η επίσημη τελετή απονομής του βραβείου θα πραγματοποιηθεί στις 10 Δεκεμβρίου 2025, στην επέτειο του θανάτου του Alfred Nobel, του ιδρυτή των βραβείων.
Πηγή: ΚΥΠΕ / cnn.gr
