Ο πολύκροτος Κανονισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης SAFE (Δράση για την Ασφάλεια στην Ευρώπη) τίθεται σε ισχύ από σήμερα.
Το νέο χρηματοδοτικό εργαλείο της ΕΕ, ύψους 150 δις ευρώ, έχει στο παρόν στάδιο δύο βασικούς στόχους. Ο πρώτος είναι η ενίσχυση της παραγωγικής αμυντικής ικανότητας της Ένωσης, ενώ ο δεύτερος είναι η περαιτέρω στρατιωτική στήριξη της Ουκρανίας. Σημειώνεται ότι ένα κράτος, για να λάβει τη δανειοληπτική στήριξη, θα πρέπει να υποβάλει αίτηση μαζί με τουλάχιστον ακόμη ένα κράτος, έχοντας ως μέγιστο ορίζοντα αποπληρωμής τα 45 έτη. Όσον αφορά τις τρίτες χώρες προαπαιτείται να συνάψουν διμερείς ή πολυμερείς συμφωνίες με την ΕΕ, για να υποβάλουν αίτηση στο SAFE, οι οποίες θα περάσουν από σχετικό έλεγχο της Κομισιόν, ενώ οφείλουν να παραδίδουν εξαμηνιαία έκθεση προόδου. Με τη σειρά της, η Κομισιόν θα υποβάλλει ετήσια έκθεση στο Ευρωκοινοβούλιο και στο Συμβούλιο. Τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν το δικαίωμα να ασκήσουν βέτο για την ένταξη ενός τρίτου κράτους στο πρόγραμμα. Ως εκ τούτου, με μία μόλις αρνητική ψήφο από κράτος μέλος, η τρίτη χώρα δεν μπορεί να ολοκληρώσει την ένταξή της στο SAFE, καθώς απαιτείται ομοφωνία από τους «27».
Γίνεται αντιληπτό πως έτσι δίνεται, τουλάχιστον θεωρητικά, η ευχέρεια στην Κυπριακή Δημοκρατία να καταψηφίσει μία ενδεχόμενη ένταξη της Τουρκίας και να μπλοκάρει τη συμμετοχή της. Επισημαίνεται ότι στον Κανονισμό προωθείται η σύναψη διμερών ή πολυμερών συμφωνιών με ομονοούσες χώρες, ιδίως με προσχωρούσες και υποψήφιες χώρες και δυνάμει υποψήφια μέλη.
Ειδικές ρήτρες και εξαιρέσεις
Ο Κανονισμός του SAFE δίνει το δικαίωμα σε νομικές οντότητες τρίτης χώρας ή, αν αυτές ελέγχονται από οντότητα τρίτης χώρας και είναι εγκατεστημένες στην Ένωση, στα κράτη της ΕΖΕΣ-ΕΟΧ και στην Ουκρανία να συμμετάσχουν στην παραγωγή της αμυντικής βιομηχανίας. Ως εκ τούτου, ενδέχεται μία πολυεθνική εταιρεία, αφότου περάσει από μία σειρά ελέγχους και αυστηρές προϋποθέσεις και δεν θίγουν τα συμφέροντα της ασφάλειας της ΕΕ, να λάβει μέρος στην κατασκευή οπλισμού. Σε αυτό το σημείο, τα δεδομένα περιπλέκονται, καθώς ενδέχεται να ανοίξει η πόρτα για τη συμμετοχή στρατιωτικών εταιρειών τουρκικών ή άλλων συμφερόντων. Τονίζεται ότι το κόστος των κατασκευαστικών στοιχείων που θα προέρχονται από τρίτες χώρες δεν πρέπει να υπερβαίνει το 35%, εξαιρουμένης της Ουκρανίας. Ενώ υπογραμμίζεται πως κανένα κατασκευαστικό στοιχείο δεν πρέπει να προέρχεται από άλλη τρίτη χώρα που αντιβαίνει στα συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας της ΕΕ ή των κρατών μελών της.
Ποια συστήματα περιλαμβάνονται
Το SAFE περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την κατασκευή και προμήθεια drones, πυρομαχικών, πυραύλων και την ανάπτυξη της κυβερνοασφάλειας και της τεχνητής νοημοσύνης. Την αντιαεροπορική και αντιπυραυλική άμυνα, καθώς επίσης και την προστασία των διαστημικών μέσων. Σημειώνεται ότι όλα τα συστήματα και ο εξοπλισμός θα πρέπει να είναι σε πλήρη συνοχή με το ΝΑΤΟ.
