Η πλατφόρμα ερευνητικής δημοσιογραφίας Follow the Money είναι η φετινή νικήτρια του Βραβείου Δημοσιογραφίας Daphne Caruana Galizia 2025, για την έρευνά της «σχετικά με τα δίκτυα μέσω των οποίων η Ρωσία παρακάμπτει τις διεθνείς κυρώσεις στο εμπόριο πετρελαίου».
Η βραβευθείσα έρευνα, που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με μέσα ενημέρωσης από το Βέλγιο, τη Δανία, τη Γερμανία, την Ελλάδα, την Ιταλία, τη Νορβηγία, την Ολλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο, αποκάλυψε πώς πλοιοκτήτες από χώρες της Δύσης αποκόμισαν πάνω από 6 δισ. δολάρια, πουλώντας 230 παλαιά δεξαμενόπλοια στον λεγόμενο σκιώδη στόλο της Ρωσίας.
Η τελετή απονομής πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα Τύπου Daphne Caruana Galizia του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο, παρουσία της προέδρου του Κοινοβουλίου Roberta Metsola, της αντιπροέδρου Pina Picierno —αρμόδιας για το βραβείο— καθώς και μελών της ανεξάρτητης πανευρωπαϊκής κριτικής επιτροπής.
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, η Roberta Metsola τόνισε:
«Το βραβείο Daphne Caruana Galizia αποτελεί απόδειξη της άρρηκτης σχέσης μεταξύ της ελευθερίας του Τύπου, της δημοκρατίας και της ειρήνης. Σε μια εποχή που τα αυταρχικά καθεστώτα προσπαθούν να φιμώσουν την αλήθεια και να διαστρεβλώσουν την πραγματικότητα, η Ευρώπη στέκεται ενωμένη πίσω από δημοσιογράφους που εκθέτουν τη διαφθορά και όλους εκείνους που αρνούνται να φιμωθούν.»
Από τις 21 Μαΐου έως τις 31 Ιουλίου 2025, εκατοντάδες δημοσιογράφοι από τις 27 χώρες της ΕΕ υπέβαλαν τις υποψηφιότητές τους για το βραβείο. Από τις 316 υποψηφιότητες, η επιτροπή προέκρινε αρχικά δέκα και στη συνέχεια ανέδειξε τον τελικό νικητή.
Η βραβευθείσα έρευνα
Η Follow the Money, σε συνεργασία με 13 δημοσιογραφικά μέσα και 40 δημοσιογράφους, αποκάλυψε πώς πλοιοκτήτες από χώρες της Δύσης πούλησαν 230 παλαιά δεξαμενόπλοια στη Ρωσία, αποκομίζοντας υπέρογκα κέρδη.
Η έρευνα έφερε στο φως ότι τα πλοία αυτά λειτουργούν κάτω από αδιαφανές ιδιοκτησιακό καθεστώς και συχνά χωρίς επαρκή περιβαλλοντική ασφάλιση, γεγονός που εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για το περιβάλλον.
Συνδυάζοντας παραδοσιακές δημοσιογραφικές μεθόδους, ανάλυση δεδομένων και δορυφορική παρακολούθηση, οι δημοσιογράφοι κατέγραψαν το πολύπλοκο ιδιοκτησιακό καθεστώς των εταιρειών που ελέγχουν τα πλοία, ανέλυσαν τις θαλάσσιες διαδρομές τους και αποκάλυψαν το ανθρώπινο κόστος του εμπορίου, μέσα από μαρτυρίες ναυτικών που εργάζονται κάτω από επικίνδυνες συνθήκες.
Η έρευνα κατέδειξε την ύπαρξη ενός εκτεταμένου δικτύου ευρωπαϊκών επιχειρήσεων που εμπλέκονται στις προσπάθειες της Ρωσίας να παρακάμψει τις κυρώσεις. Συνολικά, οκτώ εταιρείες διαχείρισης πληρωμάτων δραστηριοποιούνται εντός της ΕΕ, ενώ είκοσι εδρεύουν στην Ουκρανία.
Περίπου 60 πλοία του σκιώδους στόλου λειτουργούσαν με προσωπικό που προερχόταν από ευρωπαϊκές εταιρείες — γεγονός που αποκαλύπτει τη συμμετοχή της ευρωπαϊκής επιχειρηματικής δραστηριότητας στην πολεμική οικονομία της Ρωσίας.
Στην έρευνα συμμετείχαν τα μέσα ενημέρωσης: Follow the Money (Ολλανδία), De Tijd (Βέλγιο), Süddeutsche Zeitung, WDR, NDR (Γερμανία), The Times, SourceMaterial (Ηνωμένο Βασίλειο), IRPIMedia (Ιταλία), OCCRP, NRK (Νορβηγία), Danwatch (Δανία), καθώς και τα ελληνικά μέσα Solomon και Inside Story, σε συνεργασία με το Dialogue Earth.
Το Βραβείο Daphne Caruana Galizia
Το Βραβείο Δημοσιογραφίας Daphne Caruana Galizia απονέμεται κάθε χρόνο από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προς τιμήν της Μαλτέζας δημοσιογράφου και μπλόγκερ που δολοφονήθηκε τον Οκτώβριο του 2017. «Το βραβείο τιμά επιτεύγματα δημοσιογραφίας που υπερασπίζονται τις θεμελιώδεις αξίες της ΕΕ: ανθρώπινη αξιοπρέπεια, ελευθερία, δημοκρατία, ισότητα, κράτος δικαίου και ανθρώπινα δικαιώματα» όπως αναφέρεται.
Υποψηφιότητες μπορούν να υποβάλουν επαγγελματίες δημοσιογράφοι ή ομάδες δημοσιογράφων από οποιαδήποτε χώρα, αρκεί το έργο τους να έχει δημοσιευθεί ή μεταδοθεί σε μέσα ενημέρωσης που εδρεύουν σε κάποιο από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ.
Το βραβείο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 20.000 ευρώ, επιβεβαιώνοντας τη δέσμευση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στη στήριξη της ερευνητικής δημοσιογραφίας και την προστασία των δημοσιογράφων παγκοσμίως.
Προηγούμενοι νικητές
-
2021 – The Pegasus Project (Forbidden Stories)
-
2022 – Η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία υπό ρωσική επιρροή (Clément Di Roma & Carol Valade – ARTE/France24/Le Monde)
-
2023 – Συλλογική έρευνα για το ναυάγιο της Πύλου (Solomon, Forensis, ARD, The Guardian)
-
2024 – Έρευνα Lost in Europe για τα εξαφανισμένα ασυνόδευτα παιδιά μετανάστες
