Εντείνεται ο φόβος για αμερικανική εμπλοκή στον πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, με τη διεθνή κοινότητα να παρακολουθεί στενά τις κινήσεις του Ντόναλντ Τραμπ και να αναζητά σημάδια για τις επόμενες κινήσεις της Ουάσινγκτον στη Μέση Ανατολή.
Δεν θα είναι, όμως, η πρώτη φορά που οι ΗΠΑ θα εμπλακούν σε αλλαγή καθεστώτος του Ιράν, όπως υπενθυμίζει με δημοσίευμά του το CNNi.
To 1953, οι ΗΠΑ βοήθησαν στο πραξικόπημα για την ανατροπή του δημοκρατικά εκλεγμένου πρωθυπουργού του Ιράν, Μοχάμεντ Μοσαντέκ, ο οποίος είχε δεσμευτεί να εθνικοποιήσει τις πετρελαιοπηγές της χώρας, μια κίνηση που οι ΗΠΑ και η Μεγάλη Βρετανία θεώρησαν σοβαρό πλήγμα, δεδομένης της εξάρτησής τους από το πετρέλαιο της Μέσης Ανατολής.
Ποιος ο στόχος του πραξικοπήματος
Στόχος του πραξικοπήματος ήταν να υποστηριχθεί ο μονάρχης του Ιράν, Μοχάμεντ Ρεζά Παχλεβί, να κυβερνήσει ως Σάχης του Ιράν, και να διοριστεί ένας νέος πρωθυπουργός, ο στρατηγός Φαζλολάχ Ζαχεντί.
Πριν από το πραξικόπημα, η CIA, μαζί με τη Βρετανική Μυστική Υπηρεσία Πληροφοριών, βοήθησαν στην υποκίνηση των αντιπάλων του Μοσαντέκ χρησιμοποιώντας προπαγάνδα.
Το 1953, η CIA και η SIS βοήθησαν στη σύγκληση δυνάμεων που πρόσκεινταν φιλικά προς τον σάχη και οργάνωσαν μεγάλες διαμαρτυρίες κατά του Μοσαντέκ, στις οποίες σύντομα προσχώρησε και ο στρατός.
Ο ρόλος της CIA
Για να παράσχει στο νέο πρωθυπουργό της χώρας, Ζαχεντί, κάποια σταθερότητα, η CIA διέθεσε κρυφά 5.000.000 δολάρια εντός δύο ημερών από την ανάληψη της εξουσίας, σύμφωνα με έγγραφα.
Το 2013, δημοσιεύθηκαν αποχαρακτηρισμένα έγγραφα της CIA, επιβεβαιώνοντας για πρώτη φορά την εμπλοκή της υπηρεσίας.
Αλλά ο ρόλος των ΗΠΑ ήταν ήδη γνωστός: ο πρώην πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα είχε παραδεχτεί την εμπλοκή των ΗΠΑ στο πραξικόπημα από το 2009.
Μετά την ανατροπή του Μοσαντέκ, οι ΗΠΑ ενίσχυσαν την υποστήριξή τους προς τον Παχλεβί για να κυβερνήσει ως Σάχης.
Οι Ιρανοί δυσανασχετούσαν με την ξένη παρέμβαση, τροφοδοτώντας το αντιαμερικανικό αίσθημα στη χώρα για δεκαετίες.
Ο Σάχης έγινε στενός σύμμαχος των ΗΠΑ
Αλλά στα τέλη της δεκαετίας του 1970, εκατομμύρια Ιρανοί βγήκαν στους δρόμους ενάντια στο καθεστώς του, το οποίο θεωρούσαν διεφθαρμένο και παράνομο. Οι κοσμικοί διαδηλωτές αντιτάχθηκαν στον αυταρχισμό του, ενώ οι ισλαμιστές διαδηλωτές αντιτάχθηκαν στην ατζέντα εκσυγχρονισμού του.
Ο Σάχης ανατράπηκε στην Ισλαμική Επανάσταση του 1979, η οποία έθεσε τέλος στην υποστηριζόμενη από τη Δύση μοναρχία της χώρας και σηματοδότησε την έναρξη της Ισλαμικής Δημοκρατίας και της κυβέρνησης των κληρικών.
Πηγή: cnn.gr
