Οι ψηφοφόροι της Τσεχικής Δημοκρατίας προσέρχονται στις κάλπες στις 3 και 4 Οκτωβρίου για μια κρίσιμη εκλογή που, σύμφωνα με αναλυτές και πρωταγωνιστές, θα μπορούσε να οδηγήσει σε συγκρούσεις με την ΕΕ σε θέματα όπως η μετανάστευση και η πολιτική για το κλίμα.
Η ψηφοφορία παρακολουθείται στενά στις Βρυξέλλες, όπου εκφράζεται ανησυχία για την πιθανότητα να προκύψει ένας τρίτος αντι-ΕΕ πολιτικός στην Κεντρική Ευρώπη, μαζί με την Ουγγαρία και τη Σλοβακία, κάτι που θα μπορούσε να επηρεάσει και τη στήριξη της ΕΕ προς την Ουκρανία.
Ο «Τσέχος Τραμπ» επιστρέφει; Τέσσερα χρόνια μετά την ήττα του από μια συμμαχία που ενώθηκε εναντίον του, ο πρώην πρωθυπουργός και δισεκατομμυριούχος Αντρέι Μπάμπις και το κόμμα του, ANO (Δράση Απογοητευμένων Πολιτών), φαίνεται ότι θα καταλάβουν την πρώτη θέση.
Το λαϊκιστικό ANO, μέλος της ομάδας «Πατριώτες για την Ευρώπη» του Βίκτορ Όρμπαν, προηγείται στις δημοσκοπήσεις κατά 10 μονάδες από τη συμμαχία Spolu (Μαζί) της κεντροδεξιάς, υπό τον πρωθυπουργό Πέτρ Φιάλα. Το ANO κέρδισε τις ευρωεκλογές και τις περιφερειακές εκλογές το 2024 και αναμένεται να συγκεντρώσει περίπου 30% των ψήφων.
Αν και κανένα κόμμα δεν προβλέπεται να κερδίσει την απόλυτη πλειοψηφία στη 200μελή Βουλή, το ANO, αν τερματίσει πρώτο, θα ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για συνασπισμό με μικρότερα κόμματα για να εξασφαλίσει την κοινοβουλευτική στήριξη που απαιτείται για τον σχηματισμό κυβέρνησης.
Αν επιτευχθεί συνασπισμός, κόμματα όπως το αντι-ΕΕ και φιλορωσικό SPD, το Stačilo! και το νεοσύστατο Motoristé sobě θα ζητήσουν σημαντικές παραχωρήσεις σε αντάλλαγμα της στήριξής τους.
Τσεχία: Τι λένε τα κόμματα
Ο Μπάμπις, 71 ετών, δισεκατομμυριούχος στον αγροτικό τομέα, ίδρυσε το ANO το 2011 ως κεντρώο, φιλοευρωπαϊκό κόμμα, αλλά σήμερα είναι ένα λαϊκιστικό, αντι-μεταναστευτικό και σκεπτικιστικό προς την ΕΕ κόμμα. Υπόσχεται πλαφόν στις τιμές ενέργειας, μείωση ηλικίας συνταξιοδότησης και φορολογικές μειώσεις. Επίσης, αντιτίθεται στην «πράσινη ατζέντα» της ΕΕ και στο μεταναστευτικό σύμφωνο, ενώ είναι ανοιχτός σε συμμαχίες με κόμματα που αντιτίθενται στη βοήθεια προς την Ουκρανία.
Αντίθετα, η συμμαχία Spolu του Φιάλα, που μείωσε το δημόσιο έλλειμμα από 5% σε 2% από το 2021, προειδοποιεί ότι οι υποσχέσεις του ANO θα οδηγήσουν τη χώρα σε χρεοκοπία. Υποσχέσεις της περιλαμβάνουν την αποκατάσταση των δημόσιων οικονομικών, μείωση χρέους και ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεων.
Τα μικρότερα κόμματα, όπως οι Stan (Δημοκράτες και Ανεξάρτητοι) και οι Πειρατές, υποστηρίζουν ένταξη στο ευρώ. Από την άλλη, το Stačilo! υπόσχεται δημοψηφίσματα για έξοδο από ΕΕ και ΝΑΤΟ και εθνικοποίηση βασικών βιομηχανιών, ενώ το SPD και το Motoristé sobě αντιτίθενται στην ΕΕ, στο ΝΑΤΟ και σε περιβαλλοντικές πολιτικές.
Η υψηλή πληθωριστική πίεση και η κρίση κόστους ζωής έχουν ενισχύσει τη δυσαρέσκεια προς τον Φιάλα. Μόλις το 15% των Τσέχων δηλώνουν ικανοποιημένοι από την πολιτική κατάσταση. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι πολλοί θα ψηφίσουν «με το πορτοφόλι τους», καθώς η κυβέρνηση θεωρείται αποκομμένη από την κοινωνία.
Το εκλογικό σύστημα βασίζεται στην αναλογική εκπροσώπηση με εκλογικά όρια: 5% για μεμονωμένα κόμματα, 8% για διμερείς συμμαχίες και 11% για ομάδες τριών ή περισσότερων κομμάτων. Στις εκλογές συμμετέχουν 28 κόμματα, με ψηφοφορία σε δύο ημέρες (Παρασκευή και Σάββατο).
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ANO πάνω από 30%, Spolu στο 21% και SPD στο 12%, ενώ Stan και Πειρατές συγκεντρώνουν 11% και 9% αντίστοιχα, Stačilo! 7% και Motoristé λίγο πάνω από 5%. Οι συμμαχίες των κομμάτων ενδέχεται να καθορίσουν αν θα σχηματιστεί κυβέρνηση, με τον πρόεδρο Πέτρ Πάβελ να κρατά το δικαίωμα να απορρίψει υποψήφιους υπουργούς που τάσσονται κατά της ΕΕ ή του ΝΑΤΟ.
Η κατάσταση φαίνεται ασταθής: ακόμη και αν το ANO καταφέρει να σχηματίσει κυβέρνηση, οι συμμαχίες με την ακροδεξιά, την αριστερά ή και τα δύο θα απαιτήσουν σημαντικές παραχωρήσεις, καθιστώντας την επόμενη κυβέρνηση επισφαλή.
Πηγή: lifo.gr με πληροφορίες από Guardian
