Η νίκη του Αντρέι Μπάμπις στις εκλογές της Τσεχίας που πραγματοποιήθηκαν την Παρασκευή και το Σάββατο 3-4 Οκτωβρίου 2025, με ποσοστό που αγγίζει το 35%, δεν είναι απλώς μια εσωτερική υπόθεση της Πράγας. Είναι το τελευταίο κομμάτι που έλειπε για να ολοκληρωθεί ένας κεντρικοευρωπαϊκός άξονας εξουσίας που απειλεί ευθέως τη συνοχή και το μέλλον της ΕΕ.
Για πρώτη φορά, τρεις ηγέτες με ανοιχτά εθνικιστική, αντιμεταναστευτική και φιλορωσική ρητορική κυβερνούν ταυτόχρονα τρεις χώρες-μέλη της Ένωσης: την Ουγγαρία του Βίκτορ Όρμπαν, τη Σλοβακία του Ρόμπερτ Φίτσο και πλέον την Τσεχία του Αντρέι Μπάμπις.
Και για πρώτη φορά, οι Βρυξέλλες καλούνται να διαχειριστούν όχι μεμονωμένα «δύστροπα κράτη», αλλά μια συντονισμένη πολιτική συμμαχία με κοινή ατζέντα, κοινό αφήγημα και κοινό σκοπό: να αμφισβητήσουν τη φιλελεύθερη Ευρώπη εκ των έσω.
Μέχρι πρότινος, η εξουσία των Όρμπαν και Φίτσο αντιμετωπιζόταν ως περιφερειακό φαινόμενο – μια ιδιαιτερότητα της Κεντρικής Ευρώπης. Όμως η νίκη του Μπάμπις άλλαξε τα δεδομένα. Η Τσεχία, χώρα-πυλώνας του ευρωπαϊκού φιλελευθερισμού τις δύο προηγούμενες δεκαετίες, περνά τώρα σε χέρια ενός πολιτικού που:
- έχει κατηγορηθεί για διαφθορά και σύγκρουση συμφερόντων με ευρωπαϊκά κονδύλια,
- έχει προαναγγείλει ανυπακοή στο Σύμφωνο Μετανάστευσης και στην Πράσινη Συμφωνία,
- και δηλώνει ανοιχτά ότι η ΕΕ «δεν χρειάζεται γραφειοκράτες των Βρυξελλών, αλλά ηγέτες των εθνών».
Με απλά λόγια, η Τσεχία εγκαταλείπει τη θέση της «λογικής γέφυρας» ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση και παίρνει θέση στο στρατόπεδο των εθνικιστών. Η εξέλιξη αυτή δίνει στον Όρμπαν και τον Φίτσο κάτι που μέχρι τώρα δεν είχαν: συστημική νομιμότητα και αριθμητική ισχύ.
Δεν είναι πια δύο απομονωμένοι παίκτες που απλώς βάζουν βέτο στις Συνόδους Κορυφής· είναι τρεις πρωθυπουργοί, με εκλογική εντολή, που μπορούν να συντονίζουν τη στάση τους και να επιβάλλουν καθυστερήσεις, εξαιρέσεις και πολιτικά ανταλλάγματα. Ο ευρωπαϊκός μηχανισμός ομοφωνίας γίνεται έτσι όπλο στα χέρια τους.
Το κοινό τους αφήγημα: «λιγότερη Ευρώπη, περισσότερη κυριαρχία»
Όρμπαν, Φίτσο και Μπάμπις μπορεί να προέρχονται από διαφορετικά πολιτικά περιβάλλοντα, αλλά μιλούν την ίδια γλώσσα: τη γλώσσα του φόβου και της ταυτότητας.
Ο μετανάστης είναι η μόνιμη απειλή, οι Βρυξέλλες είναι το κέντρο μιας απρόσωπης εξουσίας, οι ΜΚΟ και τα «φιλελεύθερα ΜΜΕ» είναι τα εργαλεία εσωτερικής αποσταθεροποίησης και η Ρωσία ή η Κίνα αντιμετωπίζονται όχι ως απειλές, αλλά ως «ρεαλιστικοί εταίροι».
Στην πράξη, και οι τρεις τους επενδύουν σε ένα μοντέλο πολιτικής που αντιστρέφει την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση: μια Ευρώπη χωρίς κοινό συντονισμό, χωρίς δεσμευτικά κριτήρια, χωρίς ενιαία στάση στα ανθρώπινα δικαιώματα ή στη δημοκρατική λογοδοσία.
Ο Όρμπαν έχει ήδη μετατρέψει αυτή τη στρατηγική σε εθνικό αφήγημα επιτυχίας· ο Φίτσο την εφαρμόζει με νομικές αλλαγές που περιορίζουν την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης· και τώρα ο Μπάμπις ετοιμάζεται να τη θεσμοποιήσει με τη βαρύτητα μιας τρίτης, μεσαίας δύναμης της περιοχής.
Ένας άξονας φιλικός προς τη Μόσχα
Η απειλή αυτής της συμμαχίας δεν είναι μόνο θεσμική, είναι και στρατηγική. Στην πράξη, οι τρεις ηγέτες ακολουθούν γραμμή που αποδυναμώνει το ευρωπαϊκό μέτωπο απέναντι στη Ρωσία.
Ο Όρμπαν συνάντησε τον Βλαντίμιρ Πούτιν στη Μόσχα ακόμη και μετά την εισβολή στην Ουκρανία, μπλοκάροντας διαδοχικά πακέτα κυρώσεων. Ο Φίτσο σταμάτησε κάθε στρατιωτική βοήθεια προς το Κίεβο και δήλωσε ότι θα εγκρίνει κυρώσεις μόνο αν «δεν πλήττουν τα συμφέροντα της Σλοβακίας». Ο Μπάμπις, στη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, επανέλαβε το σύνθημα «Πρώτα η Τσεχία, όχι η Ουκρανία».
Μαζί, συνιστούν τον πρώτο φιλορωσικό πυρήνα εντός της ΕΕ, σε μια στιγμή που οι Βρυξέλλες προσπαθούν να διατηρήσουν ενότητα στη στήριξη του Κιέβου. Και η επιρροή τους δεν είναι αμελητέα: κάθε κράτος που διαφωνεί μπορεί να καθυστερήσει, να αλλοιώσει ή να αχρηστεύσει ευρωπαϊκές αποφάσεις.
Εσωτερική δημοκρατία υπό πίεση
Στο εσωτερικό τους, οι τρεις χώρες ακολουθούν την ίδια διαδρομή: συγκέντρωση εξουσιών, περιορισμός της ελευθερίας του Τύπου, επιθέσεις στις ανεξάρτητες αρχές και τις ΜΚΟ, στοχοποίηση μειονοτήτων και ΛΟΑΤΚΙ+ κοινοτήτων.
Στην Ουγγαρία, οι δημοσιογράφοι και οι δικαστές βρίσκονται υπό κρατική πίεση εδώ και χρόνια· η ΕΕ έχει παγώσει δισεκατομμύρια ευρώ σε κονδύλια λόγω παραβίασης του κράτους δικαίου.
Στη Σλοβακία, ο Φίτσο έχει ήδη τροποποιήσει τον Ποινικό Κώδικα, καταργώντας το γραφείο ειδικού εισαγγελέα κατά της διαφθοράς.
Και στην Τσεχία, ο Μπάμπις —ιδιοκτήτης εκδοτικού ομίλου— έχει δεχτεί επικρίσεις ότι χρησιμοποιεί τα ΜΜΕ του ως πολιτικά όπλα.
Οι πρακτικές αυτές δεν είναι «παραφωνίες»· είναι μέρη ενός προτύπου διακυβέρνησης που συνδέει τον λαϊκισμό με την αυταρχική διολίσθηση.
Η ΕΕ βρίσκεται τώρα εγκλωβισμένη σε μια δύσκολη εξίσωση. Από τη μία, δεν μπορεί εύκολα να τιμωρήσει ή να απομονώσει ολόκληρες κυβερνήσεις χωρίς να προκαλέσει πολιτική κρίση. Από την άλλη, αν συνεχίσει να υποχωρεί, στέλνει το μήνυμα ότι η παραβίαση των ευρωπαϊκών κανόνων είναι ανεκτή.
Ο μηχανισμός αιρεσιμότητας – που επιτρέπει την αναστολή κονδυλίων όταν παραβιάζεται το κράτος δικαίου – ήδη εφαρμόζεται στην Ουγγαρία. Αν όμως χρειαστεί να επεκταθεί στη Σλοβακία και στην Τσεχία, η ΕΕ θα αντιμετωπίσει μια πρωτοφανή θεσμική κρίση: τρία κράτη-μέλη σε ανοιχτή αντιπαράθεση με την Επιτροπή και το Κοινοβούλιο.
Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έχει δηλώσει ότι «η Ευρώπη δεν είναι απλώς μια αγορά, είναι κοινότητα αξιών». Αλλά αυτές οι αξίες σήμερα αμφισβητούνται από κυβερνήσεις στο εσωτερικό της ίδιας της Ένωσης.
Η παρουσία τριών ηγετών του ίδιου λαϊκιστικού προφίλ δεν επηρεάζει μόνο τις ευρωπαϊκές αποφάσεις· αλλάζει και το πολιτικό ισοζύγιο.
Η νέα ομάδα «Πατριώτες για την Ευρώπη» που ίδρυσε ο Όρμπαν στο Ευρωκοινοβούλιο, με τη συμμετοχή του Μπάμπις και του Αυστριακού Χέρμπερτ Κικλ, αποκτά πλέον θεσμικό βάρος.
Με εκατοντάδες έδρες από δεξιές και ακροδεξιές παρατάξεις, η ομάδα μπορεί να επηρεάζει αποφάσεις για το περιβάλλον, τη μετανάστευση, ακόμα και τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας. Αυτό σημαίνει ότι η ακροδεξιά δεν βρίσκεται πια «στις παρυφές» της πολιτικής σκηνής — βρίσκεται στο τραπέζι των αποφάσεων.
Η συμμαχία Όρμπαν – Φίτσο – Μπάμπις δεν είναι μια απλή σύμπτωση ιδεολογικής συγγένειας. Είναι μια στρατηγική πρόκληση απέναντι στην ίδια την έννοια της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η Ευρώπη χτίστηκε πάνω στην ιδέα ότι το κοινό δίκαιο, οι θεσμοί και οι αξίες είναι υπεράνω της εθνικής σκοπιμότητας.Οι τρεις αυτοί ηγέτες επιδιώκουν το αντίθετο: να αποδείξουν ότι το εθνικό συμφέρον είναι πάνω από κάθε ευρωπαϊκή υποχρέωση.
Η πρόκληση είναι βαθιά υπαρξιακή. Αν η ΕΕ δεν μπορέσει να αντιδράσει, αν επιτρέψει στους εσωτερικούς της αυταρχικούς να λειτουργούν ανεξέλεγκτα, τότε η ίδια η ιδέα της Ευρώπης ως κοινότητας αξιών κινδυνεύει να καταρρεύσει.
Πηγή: lifo.gr
