Tο 2024 χαρακτηρίστηκε από τη συνέχιση των προσπαθειών για επαναφορά στην κανονικότητα μετά τις διαταράξεις που προκάλεσε η πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία, με τη σταδιακή πτώση του πληθωρισμού και την αρχή της χαλάρωσης της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής παγκοσμίως. Η αρχική ανησυχία για ύφεση που θα μπορούσε να προκληθεί από την άνοδο των επιτοκίων για την τιθάσευση του πληθωρισμού αποφεύχθηκε, με την παγκόσμια ανάπτυξη να χαρακτηρίζεται σταθερή, αν και υποτονική, και τους αναλυτές να κάνουν λόγο για «ήπια προσγείωση».
Το 2024 χαρακτηρίστηκε ως «έτος εκλογών» με εκλογικές αναμετρήσεις, μεταξύ άλλων, σε ΗΠΑ, ΕΕ, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία. Σημείο καμπής θεωρείται η εκλογή Τραμπ στο πηδάλιο των ΗΠΑ. Με τα μέτρα που είχε προαναγγείλει στην οικονομία πιθανώς να προμηνύει νέες περιπέτειες για τις διεθνείς αγορές.
Παρά την πτώση του πληθωρισμού διεθνώς, το ΔΝΤ επισημαίνει κινδύνους για τις προοπτικές ανάπτυξης το επόμενο διάστημα, αναφέροντας κυρίως την κλιμάκωση των περιφερειακών συγκρούσεων, τη νομισματική πολιτική που κινδυνεύει να παραμείνει περιοριστική για πολύ καιρό, την περαιτέρω επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης στην Κίνα και τη συνεχιζόμενη κλιμάκωση των προστατευτικών πολιτικών.
Η νέα χρονιά
Οι εξωτερικοί κίνδυνοι που επηρέασαν την οικονομία τα τελευταία πέντε χρόνια ήταν απρόβλεπτοι. Πανδημία, εισβολή Ρωσίας στην Ουκρανία, πόλεμος στη Μέση Ανατολή, εξελίξεις στον εμφύλιο στη Συρία. Οι συνέπειες ήταν αλυσιδωτές, ξεκινώντας με διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα, άνοδο στις τιμές ενέργειας, δραματική άνοδο του πληθωρισμού. Οι γεωπολιτικές εξελίξεις και ανταγωνισμοί σε όλο τον πλανήτη εξακολουθούν να διατηρούν το κλίμα αβεβαιότητας και τη νέα χρονιά.
Όσον αφορά την ανάπτυξη για το 2025, φαίνεται ότι η παγκόσμια οικονομία θα διατηρήσει την ανθεκτικότητά της, με τις εκτιμήσεις να κινούνται στα ίδια επίπεδα ή ελαφρώς πιο πάνω με το 2024, για το 2025 και 2026, γύρω στο 3,3%.
Επιπλέον, διαφαίνεται εκ νέου η απειλή του κατακερματισμού της παγκόσμιας οικονομίας και της ανόδου του προστατευτισμού, με την επιβολή δασμών, προκειμένου να προστατευτούν οι εθνικές οικονομίες και να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα των εγχώριων προϊόντων. Ήδη η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εφαρμόσει δασμούς στα εισαγόμενα κινεζικά ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Αντίστοιχες ταρίφες έχουν εφαρμόσει και οι ΗΠΑ και ο Καναδάς. Με την εκλογή Ντόναλντ Τραμπ και τις εξαγγελίες του για εφαρμογή δασμών και προς την ευρωπαϊκή αγορά και προς το Μεξικό, εκτός από την Κίνα, ο κατακερματισμός της διεθνούς οικονομίας εντείνεται, απειλώντας να διατηρήσει τον πληθωρισμό σε υψηλά επίπεδα και το 2025.
Στον τομέα της ενέργειας, εκτιμάται ότι, παρά τις μειώσεις στην παραγωγή από τις χώρες του ΟΠΕΚ+, η ζήτηση δεν αναμένεται να είναι αυξημένη, εξαιτίας του χαμηλότερου ρυθμού ανάπτυξης της κινεζικής οικονομίας, και επομένως δεν αναμένεται αύξηση στην τιμή του αργού, εκτός απροόπτου.
Επιπλέον, πράσινη μετάβαση και ψηφιακός μετασχηματισμός παραμένουν στην ημερήσια διάταξη. Από την κλιματική κρίση το 2024 προκλήθηκαν ζημιές από φυσικά φαινόμενα, θεομηνίες, πυρκαγιές, σεισμούς κ.λπ. που ξεπερνούσαν τα $310 δισ. Εξάλλου, σύμφωνα με το ΔΝΤ, περίπου 40% των θέσεων εργασίας παγκοσμίως είναι πιθανό να επηρεαστούν από την τεχνητή νοημοσύνη, αν και μόνο οι μισές από αυτές αναμένεται να επηρεαστούν αρνητικά, αφού αποτελεί παράλληλα «τεράστια ευκαιρία» για τόνωση των υποτονικών επιπέδων παραγωγικότητας και ενίσχυση της παγκόσμιας ανάπτυξης.
Η αύξηση των ανισοτήτων αποτελεί ακόμη μία πρόκληση για τη νέα χρονιά. Σύμφωνα με έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, οι 26 πιο φτωχές χώρες στον κόσμο, όπου ζει το 40% των ανθρώπων που έχουν πληγεί πιο πολύ από τη φτώχεια, είναι πιο χρεωμένες από οποιαδήποτε άλλη χρονική περίοδο από το 2006, υπογραμμίζοντας μια μεγάλη αναστροφή στη μάχη κατά της φτώχειας.
