Η Κύπρος φαίνεται να ακολουθεί ένα αντιφατικό μοντέλο, το οποίο στηρίζεται στις πελατειακές σχέσεις και στην αύξηση των μισθών του δημόσιου τομέα χωρίς να συνοδεύεται από αντίστοιχη αύξηση της παραγωγικότητας, ενώ στους υπόλοιπους τομείς υφίσταται και εφαρμόζεται μια νεοφιλελεύθερη προσέγγιση, όπως αναφέρεται στο κείμενο πολιτικής με τίτλο «Η Κυπριακή Οικονομία από την ένταξη στην ΕΕ και την ευρωζώνη μέχρι σήμερα - Μια κριτική αξιολόγηση και η ανάγκη για ένα νέο κοινωνικοοικονομικό υπόδειγμα» του Ανδρέα Θεοφάνους και της Μαίρης Βάρδα που παρουσιάστηκε χθες βράδυ στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.
«Παρότι η κυπριακή κυβέρνηση συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις των οίκων αξιολόγησης για δημοσιονομική πειθαρχία και «εκσυγχρονισμό» της αγοράς εργασίας, στην πράξη διατηρεί έναν υπερδιογκωμένο και ευνοημένο δημόσιο τομέα. Το φαινόμενο αυτό αναδεικνύει μια βαθιά αντίφαση: ενώ προωθούνται πολιτικές λιτότητας και ευελιξίας στην ιδιωτική οικονομία, ο δημόσιος τομέας παραμένει σχετικά άθικτος, με υψηλούς μισθούς, εργασιακή ασφάλεια και προνόμια που δεν συνάδουν με τις αρχές του νεοφιλελευθερισμού», τονίζεται.
Σημειώνεται ότι η παρούσα ανάλυση δεν προϋποθέτει πως η συμμόρφωση με το νεοφιλελεύθερο μοντέλο αποτελεί επιθυμητό στόχο. Αντίθετα, επισημαίνει ότι η επιλεκτική και αντιφατική εφαρμογή του στην Κύπρο, οξύνει τις κοινωνικές ανισότητες και δημιουργεί σοβαρές στρεβλώσεις στη λειτουργία της οικονομίας.
Με την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ, και ιδίως μετά την υιοθέτηση του ευρώ την 1η Ιανουαρίου 2008, σημαντικές κρατικές αρμοδιότητες μεταφέρθηκαν σε ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Παράλληλα, γίνεται παραδοχή ότι από την κυπριακή πλευρά επικράτησε μια αίσθηση εφησυχασμού, συνοδευόμενη από υψηλές προσδοκίες σχετικά με τα οφέλη της ευρωπαϊκής ένταξης και της νέας νομισματικής πραγματικότητας.
Στάσιμη η ευημερία
Στο πλαίσιο της μελέτης, αναφέρεται ότι η αγοραστική δύναμη των Κυπρίων το 2023 παρέμεινε στο ίδιο επίπεδο με εκείνη του 2008, παρά την αύξηση του ΑΕΠ. «Αυτό υποδηλώνει ότι η πραγματική ευημερία των πολιτών όχι μόνο δεν βελτιώθηκε αλλά έχει παραμείνει στάσιμη για 15 ολόκληρα χρόνια», τονίζουν.
«Ένα σοβαρό πρόβλημα είναι ότι πλέον δεν εξασκείται στον βαθμό που θα έπρεπε ο στρατηγικός, κοινωνικός και επιδιαιτητικός ρόλος του κράτους. Πέραν τούτου, υπήρξε μια επικέντρωση στο θέμα των δημοσιονομικών ελλειμμάτων ή/και πλεονασμάτων ως αποτέλεσμα του συγκεκριμένου υποδείγματος καθώς και των προτεραιοτήτων της ΕΕ», υπογραμμίζεται.
Εμπεριέχουν κινδύνους οι εξαγορές
Στο πλαίσιο της μελέτης, υπογραμμίζεται ότι σημαντικοί τομείς της οικονομίας εξαγοράζονται από ξένα κεφάλαια. Ενδεικτικό της όλης κατάστασης είναι ότι ο τραπεζικός τομέας σήμερα εν πολλοίς ανήκει σε ξένα συμφέροντα, ενώ μετά το κλείσιμο των Κυπριακών Αερογραμμών η συναφής αγορά καλύπτεται εξ ολοκλήρου από ξένες αεροπορικές εταιρείες.
Ξένα κεφάλαια έχουν επίσης διεισδύσει στους τομείς της υγείας και της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ξένες εταιρείες αγοράζουν ακόμα και υπεραγορές. Ταυτόχρονα στον τομέα των ακινήτων παρατηρούνται αρκετές εξαγορές ακινήτων από ξένους. Η όλη εικόνα εμπεριέχει σοβαρούς κινδύνους, σημειώνεται.
«Είναι αδιαμφισβήτητο ότι απαιτείται ένας βαθύς αναστοχασμός σχετικά με τον ρόλο του κράτους, το περιεχόμενο των ξένων επενδύσεων που πρέπει να προωθούνται, καθώς και τις στρατηγικές επίτευξης μιας ισορροπημένης και βιώσιμης ανάπτυξης», παρατηρούν.
Αντί για κοντόφθαλμες λύσεις που επιβαρύνουν τους πολίτες, αναφέρουν, απαιτείται ένα νέο οικονομικό υπόδειγμα που θα στοχεύει στην ισορροπημένη ανάπτυξη, στη βιωσιμότητα και στη διασφάλιση μεγαλύτερης κοινωνικής ισότητας.
Αναφορικά με τη νέα πρωτοβουλία της Κυπριακής Δημοκρατίας brain gain, αναφέρεται ότι αποτελεί μια στρατηγική κίνηση με σημαντικές προοπτικές. Ωστόσο, τονίζεται, για να αποδώσει αυτή η προσπάθεια, απαιτείται πραγματική πρόοδος στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας.
