Τη στροφή των τουριστών σε καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης καταδεικνύουν στοιχεία της Eurostat με εμφανή αρνητική επίδραση στις συνολικές διανυκτερεύσεις στα κυπριακά ξενοδοχεία. Την ίδια ώρα, οι ξενοδόχοι κάνουν λόγο για αθέμιτο ανταγωνισμό που τους πλήττει, επισημαίνοντας ότι δημιουργούνται και θέματα ασφάλειας των τουριστών αλλά και της ίδιας της φήμης της Κύπρου.
Τα στατιστικά δεδομένα καταγράφουν αυτό που ανέδειξε και ο πρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Ξενοδόχων (ΠΑΣΥΞΕ), Θάνος Μιχαηλίδης, στο πλαίσιο της πρόσφατης ετήσιας γενικής συνέλευσης του συνδέσμου: ότι ένα σημαντικό ποσοστό, γύρω στο 34% των αφίξεων στην Κύπρο διοχετεύεται είτε προς τα κατεχόμενα εδάφη, είτε προς αδειοδοτημένα ή μη αδειοδοτημένα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, το πρώτο τρίμηνο του 2025 οι διανυκτερεύσεις σε κυπριακά καταλύματα που κρατήθηκαν μέσω των τριών διαδικτυακών πλατφορμών που κοινοποιούν δεδομένα (Airbnb, Booking and Expedia) είναι αυξημένες, ενώ αντίθετα μειωμένες καταγράφονται οι συνολικές διανυκτερεύσεις.
Συγκεκριμένα, οι διανυκτερεύσεις σε κυπριακά καταλύματα που κρατήθηκαν μέσω των τριών διαδικτυακών πλατφορμών αυξήθηκαν κατά 7,2% το πρώτο τρίμηνο του 2025 έναντι ετήσιας αύξησης 10,5% το τέταρτο τρίμηνο του 2024 και 16,9% το τρίτο τρίμηνο του 2024.
Όσον αφορά τις συνολικές διανυκτερεύσεις σε τουριστικά καταλύματα στην Κύπρο μειώθηκαν κατά 5,4% το πρώτο τρίμηνο του 2025 στο 1,4 εκατ. Η μείωση είναι μάλιστα η τρίτη μεγαλύτερη στην ΕΕ μετά την Ιρλανδία (-18,6%) και την Κροατία (9,9%).
Αθέμιτος ανταγωνισμός
Σε δηλώσεις στον «Π» ο κ. Μιχαηλίδης ανέφερε ότι τα καταλύματα βραχυπρόθεσμης μίσθωσης είναι μέρος της τουριστικής βιομηχανίας, επισημαίνοντας ωστόσο ότι θα πρέπει να λειτουργούν όπως και τα ξενοδοχεία, πληρώνοντας τους φόρους που πρέπει ενώ την ίδια ώρα να διασφαλίζουν την ασφάλεια των τουριστών.
Σύμφωνα με τον κ. Μιχαηλίδη, τα πλείστα καταλύματα βραχυπρόθεσμης μίσθωσης, παρουσιάζονται και διαφημίζονται σαν να είναι ξενοδοχεία, παρέχοντας παρόμοιες υπηρεσίες. Ωστόσο, υπογραμμίζει, οι επενδύσεις που έκαναν τα ξενοδοχεία προκειμένου να μπορούν να λειτουργήσουν τις υπηρεσίες τους όπως εστιατόρια, γήπεδα, γυμναστήρια, καφετέριες δεν είναι οι ίδιες με αυτές των καταλυμάτων βραχυπρόθεσμης μίσθωσης.
«Ο τουρίστας βλέπει παρόμοια περιγραφή, με την ενοικίαση να είναι πιο χαμηλή από το κόστος του δωματίου με αποτέλεσμα να δημιουργείται αθέμιτος ανταγωνισμός», τονίζει.
Την ίδια ώρα, ο κ. Μιχαηλίδης σημειώνει ότι η ανεξέλεγκτη βραχυπρόθεσμη μίσθωση δημιουργεί και σοβαρό πρόβλημα στα ενοίκια εκτοξεύοντας το κόστος καθώς διαμερίσματα σε Πάφο και Λεμεσό για παράδειγμα με καλύτερη απόδοση μπαίνουν στις πλατφόρμες, περιορίζοντας την προσφορά διαμερισμάτων στην αγορά.
Σε όλες τις χώρες, υπογραμμίζει ο κ. Μιχαηλίδης, έχουν ληφθεί αυστηρά νομοθετικά μέτρα για τη βραχυπρόθεσμη μίσθωση, σημειώνοντας ότι θα πρέπει και στην Κύπρο να υπάρξει νομοθετικό πλαίσιο που να διέπει αυτό το κομμάτι της τουριστικής αγοράς.
Πρέπει να δράσουμε άμεσα
«Ο τουρισμός αποτελεί βασικό πυλώνα της κυπριακής οικονομίας, αλλά δεν μπορούμε να επαναπαυόμαστε στους αριθμούς. Η Πολιτεία, η κοινωνία και οι φορείς οφείλουμε να δούμε κατάματα τις προκλήσεις που απειλούν τη βιωσιμότητα του τομέα», αναφέρει στον «Π» η γενική διευθύντρια του Συνδέσμου Τουριστικών Επιχειρήσεων Κύπρου (ΣΤΕΚ), Χρυσαίμιλη Ψηλογένη.
«Η ραγδαία εξάπλωση των βραχυχρόνιων μισθώσεων με περισσότερες από 80.000 κλίνες (με πέραν του 50% να λειτουργούν παράνομα), αριθμός σχεδόν ίσος με αυτόν της ξενοδοχειακής βιομηχανίας», προσθέτει, «έχει διαμορφώσει συνθήκες ανεξέλεγκτης λειτουργίας στον τομέα της φιλοξενίας. Οι επιπτώσεις είναι σοβαρές: αύξηση των ενοικίων, επιδείνωση της στεγαστικής κρίσης, διάβρωση της κοινωνικής συνοχής και υποβάθμιση της ποιότητας ζωής στα αστικά και τουριστικά κέντρα».
«Δεν είναι τυχαίο», υποδεικνύει, «που μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις προχωρούν στη λήψη δραστικών μέτρων -από περιορισμούς στην έκδοση αδειών, μέχρι και ολικές απαγορεύσεις σε συγκεκριμένες περιόδους- για να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της ανεξέλεγκτης αύξησης της βραχυχρόνιας μίσθωσης».
Πυρά για ανοχή Πολιτείας
«Πρόκειται για μια εξέλιξη που δεν προέκυψε τυχαία, αλλά καλλιεργήθηκε με την ανοχή της Πολιτείας και την απουσία αποτελεσματικού ρυθμιστικού πλαισίου. Όπως έχουμε τονίσει ήδη από το 2006, η λειτουργία αυτών των καταλυμάτων χωρίς ουσιαστικούς ελέγχους, χωρίς προδιαγραφές και χωρίς τις υποχρεώσεις που επιβάλλονται στις ξενοδοχειακές μονάδες, συνιστά αθέμιτο ανταγωνισμό και απειλεί τη βιωσιμότητα ενός κλάδου με καθοριστική συμβολή στο ΑΕΠ και την απασχόληση», επισημαίνει η κ. Ψηλογένη.
«Η υφιστάμενη νομοθεσία έχει αποδειχθεί ανεπαρκής. Απαιτούνται άμεσα αυστηρότεροι κανόνες, σαφείς προδιαγραφές ασφάλειας και αποτελεσματικοί μηχανισμοί εποπτείας - όχι για να περιοριστεί η επιχειρηματικότητα, αλλά για να διασφαλιστεί η δίκαιη συνύπαρξη όλων των μορφών φιλοξενίας και να προστατευθεί η κοινωνία από τις στρεβλώσεις που προκαλούνται», προσθέτει.
«Καλούμε την Πολιτεία να δράσει με αποφασιστικότητα. Η ρύθμιση της βραχυχρόνιας μίσθωσης δεν είναι πλέον επιλογή. Είναι επιτακτική ανάγκη για τη διατήρηση της ισορροπίας, τη στήριξη της νόμιμης ξενοδοχειακής βιομηχανίας και τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του τουριστικού μας προϊόντος», υποστηρίζει.
Ίδια η κατάσταση και στην ΕΕ
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, μεταξύ Ιανουαρίου και Μαρτίου 2025, πραγματοποιήθηκαν συνολικά 129,6 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις σε καταλύματα που κρατήθηκαν μέσω των 3 διαδικτυακών πλατφορμών, σημειώνοντας αύξηση 4,8% σε σύγκριση με το ίδιο τρίμηνο του 2024.
Η Μάλτα κατέγραψε την ισχυρότερη αύξηση με +33,5%, ακολουθούμενη από τη Φινλανδία (+23,6%) και τη Βουλγαρία (+22,3%). Αρκετές χώρες κατέγραψαν μειώσεις, συμπεριλαμβανομένης της Κροατίας (–5,8%), της Ολλανδίας (–8,1%) και της Δανίας (–3,8%).
Το τρίμηνο του 2025 πραγματοποιήθηκαν 452,4 εκατομμύρια συνολικές διανυκτερεύσεις σε τουριστικά καταλύματα στην ΕΕ. Αυτό αντιστοιχεί σε 1,1 εκατομμύριο λιγότερες διανυκτερεύσεις (-0,2%) από εκείνες που πραγματοποιήθηκαν το πρώτο τρίμηνο του 2024.
Η μείωση, σημειώνει η Eurostat στο πρώτο τρίμηνο του 2025, σχετίζεται με την εορτή του Πάσχα των καθολικών, που φέτος εορτάστηκε στο δεύτερο τρίμηνο. Το 2024 είχε εορταστεί το πρώτο τρίμηνο του 2024.
Οι μεγαλύτερες αυξήσεις καταγράφηκαν στη Μάλτα (+17,5%), τη Λετονία (+10,8%), τη Λιθουανία (+9,9%) και την Πολωνία (+9,6%).
Σε απόλυτους αριθμούς, η μεγαλύτερη αύξηση παρατηρήθηκε στην Ισπανία (+3,5 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις) και την Πολωνία (+1,7 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις), ενώ οι μεγαλύτερες μειώσεις σημειώθηκαν στη Γερμανία (-3,5 εκατομμύρια), Αυστρία (-1,4 εκατομμύρια) και Ιρλανδία (-1,2 εκατομμύρια).
Υφ. Τουρισμού: Αυξάνεται η δυναμικότητα κλινών
«Η εξάπλωση των καταλυμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης, είναι μια παγκόσμια τάση των τελευταίων 15 - 20 ετών, κατά την οποία δημιουργήθηκαν και οι επιγραμμικές πλατφόρμες για τη διαχείριση αυτής της μορφής καταλυμάτων, εκμεταλλευόμενοι ιδιαίτερα την χρήση του διαδικτύου και της κινητής τηλεφωνίας, η οποία έτυχε ραγδαίας τεχνολογικής εξέλιξης», αναφέρει στον «Π» ο Τουριστικός Λειτουργός Α’ του Υφυπουργείου Τουρισμού, Μάριος Τσιανάκας.
Όπως εξηγεί, για σκοπούς αδειοδότησης των καταλυμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης (αυτοεξυπηρετούμενων καταλυμάτων) στην χώρα, η Βουλή των Αντιπροσώπων στη συνεδρία της 17ης Ιανουαρίου 2020 ψήφισε σε νόμο την δημιουργία μητρώου από το Υφυπουργείο Τουρισμού, με σκοπό την εγγραφή των εν λόγω καταλυμάτων. Μετά την δημοσίευση του νόμου, δημιουργήθηκε από το Υφυπουργείο Τουρισμού, διαδικτυακή πλατφόρμα μέσω της οποίας υποβάλλονται από τους ενδιαφερόμενους, αιτήσεις για εγγραφή των καταλυμάτων τους στο μητρώο των του Υφυπουργείου Τουρισμού.
Στις 8,6 χιλ. τα καταλύματα βραχυπρόθεσμης μίσθωσης
«Τα τελευταία 3 χρόνια, το Υφυπουργείο Τουρισμού, έχει προβεί σε εκστρατείες με στόχο την αύξηση του ποσοστού αδειοδότησης των αυτοεξυπηρετούμενων καταλυμάτων, οι οποίες συνέβαλαν ώστε το ποσοστό αδειοδότησης να αυξηθεί κατά 82%. Σήμερα στα μητρώα του Υφυπουργείου, είναι εγγεγραμμένες πέραν των 38 χιλιάδων κλινών που στεγάζονται εντός 8.6 χιλιάδων καταλυμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης. Σε περιόδους τουριστικής αιχμής, όπου τα παραδοσιακά ξενοδοχεία αγγίζουν πληρότητες οι οποίες ξεπερνούν το 100%, τα εν λόγω καταλύματα, παρέχουν τη δυνατότητα σε επιπλέον ρεύματα τουριστών, να επισκεφθούν την χώρα για διακοπές και βοηθούν στην αύξηση των τουριστικών αφίξεων», τονίζει.
Ερώτημα στη Νομική Υπηρεσία για περιορισμούς
Παράλληλα, προσθέτει ότι στο πλαίσιο της διαχείρισης του εν λόγω θέματος και με σκοπό την επιβολή περιορισμών στη λειτουργία των καταλυμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης, όπως αυτό ανάλογα γίνεται και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, το Υφυπουργείο Τουρισμού, υπέβαλε σχετικό νομικό ερώτημα στην Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας, για επιβολή περιορισμού, ως προς τον μέγιστο αριθμό καταλυμάτων που θα μπορούσε ένα πρόσωπο να διαχειρίζεται. «Στην απάντηση της, η Νομική Υπηρεσία αναφέρει, ότι ο επιδιωκόμενος σκοπός, δεν φαίνεται να πληροί τους λόγους για να τεθούν περιορισμοί στην διαχείριση μιας ιδιοκτησίας, οι οποίοι μπορούν να επιβληθούν μόνο για λόγους της δημόσιας ωφέλειας ή του δημόσιου συμφέροντος ή/και να έχει το χαρακτήρα πιεστικής κοινωνικής ανάγκης».
«Παρακολουθώντας παράλληλα, τις εξελίξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο, βλέπουμε ότι γίνονται προσπάθειες για επιβολή διαφόρων περιοριστικών μέτρων. Αν μελετήσουμε τα μέτρα που έχουν παρθεί στην Ελλάδα παρατηρούμε ότι, περιορισμοί έχουν τεθεί μόνο σε 3 περιοχές της Αθήνας, όπου παγώνει από την 01.01.2025, η έκδοση νέων αδειών εγγραφής καταλυμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης, για τουλάχιστον έναν χρόνο. Ωστόσο, στην Ελλάδα υπάρχει η κατηγορία των ενοικιαζόμενων τουριστικών καταλυμάτων σε κλειδιά, τα οποία ανεγείρονται με όρους δόμησης κατοικίας και τα οποία δεν επηρεάζονται από τους περιορισμούς», εξηγεί.
Σύμφωνα με τον κ. Τσιανάκα, η εφαρμογή τον ερχόμενο Μάιο, των διατάξεων του Κανονισμού (ΕΕ) αριθμός 2024/1028 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Απριλίου 2024, θα ενισχύσει ακόμα περισσότερο την ρύθμιση των διαφόρων ζητημάτων που υπάρχουν, αφού πλέον και οι επιγραμμικές πλατφόρμες θα είναι υπόχρεες, να αναρτούν στις ιστοσελίδες τους μόνο τα αδειοδοτημένα καταλύματα. Για το θέμα αυτό, το Υφυπουργείο Τουρισμού, έχει ήδη καταθέσει στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού, σχετικό εναρμονιστικό νομοσχέδιο.
«Η αρμόδια Υπηρεσία του Υφυπουργείου, συνεχίζει συστηματικά, διώξεις προσώπων που λειτουργούν καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης, χωρίς να κατέχουν τις προβλεπόμενες άδειες. Το θέμα της επιβολής περιορισμών ως προς την λειτουργία των αυτοεξυπηρετούμενων καταλυμάτων, είναι ένα ζήτημα το οποίο απασχολεί πολύ έντονα τις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υφυπουργείου Τουρισμού και γίνονται σκέψεις για τα επόμενα βήματα, με στόχο να επέλθει μια ολιστική ρύθμιση του θέματος της λειτουργίας των αυτοεξυπηρετούμενων καταλυμάτων», κατέληξε.
