Στη θεωρία θα έπρεπε να υπάρχουν μόνο 7-8 μοντέλα αυτοκινήτων, 6-7 τηλεοράσεων, 5-6 τηλεφώνων, 2-3 ψυγείων και ενός σχολείου (για κάθε βαθμίδα Εκπαίδευσης)… όμως αυτό δεν ισχύει στην πραγματική ζωή. Ο λόγος απλός. Ο καθένας από εμάς έχει διαφορετικές όχι μόνο ανάγκες αλλά σημαντικότερες και τρόπο αξιολόγησης. Ακόμη και η ανάγκη να είναι η ίδια, ο τρόπος αξιολόγησης μπορεί να είναι διαφορετικός και να οδηγεί σε διαφορετική απόφαση.
Κάποιοι πιστεύουν πως η κοινή λογική (και σήμερα η τεχνητή νοημοσύνη) μπορεί να δίνει καθολικά εφαρμόσιμες λύσεις. Δηλαδή θα καταγράφει τις ανάγκες, τις ιδιαιτερότητες και θα καθορίζει τι ψυγείο και τι όχημα οφείλουμε για το καλό μας να «επιλέξουμε».
Ακόμη και να ισχύσει αυτό (να μου επιτρέψετε να έχω τις αμφιβολίες μου), υπάρχει ακόμη μία παράμετρος. Ο μηχανισμός με τον οποίον εξελίχθηκε όχι μόνο ο άνθρωπος αλλά ολόκληρο το σύμπαν, σε μεγάλο (αν όχι απόλυτο) βαθμό ήταν τυχαίος… και από λάθη. Ακόμη και οι θρησκευόμενοι πιστεύουν πως καθοριστικός παράγοντας στην εξέλιξή μας ήταν η κατανάλωση του απαγορευμένου καρπού από τον Αδάμ και την Εύα. Πάμε όμως στα (πιο) σοβαρά. Η πενικιλίνη, ο φούρνος μικροκυμάτων, ακόμη και το βιάγκρα ανακαλύφθηκαν από λάθος. Η Θεσσαλονίκη έγινε/παρέμεινε ελληνική από λάθος. Τα περισσότερο φαγητά που καταναλώνουμε προήλθαν από λανθασμένες συνταγές. Η Αμερική εντοπίστηκε από τους Ευρωπαίους από λάθος. Θέλετε λοιπόν όλα να καθορίζονται από κεντρικούς/«λογικούς» σχεδιασμούς; Ακόμη και αν αυτοί να είναι αλάνθαστοι, που αποτελεί μια επιλογή, θα πρέπει να αποδεχτούμε ότι σήμερα δεν θα είχαμε μαζί μας αυτά που προέκυψαν από λάθη.
Η λογική ερώτηση κάποιων είναι ποια η διαφορά του να κάνει λάθος ένα άτομο και ένας κεντρικός μηχανισμός που θα καθορίζει τις αποφάσεις μας; Δύο λόγοι. Ο κεντρικός μηχανισμός είναι κατά κανόνα πιο συντηρητικός και πιο ευάλωτος σε φαινόμενα διαφθοράς, άρα θα είναι λιγότερο θετικά εφευρετικός. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι πιο εύκολα γίνεται αποδεκτό το λάθος που κάνουμε οι ίδιοι από το να το διαπράξουν άλλοι. Με άλλα λόγια, ένας κεντρικός σχεδιασμός θα περιορίζει την εξέλιξη.
Αυτή είναι η λογική που καταλήξανε κάποιοι στο συμπέρασμα ότι ο φιλελευθερισμός είναι καλύτερο σύστημα (κατά μέσο όρο και μακροπρόθεσμα) από ένα κεντρικά ελεγχόμενο σύστημα. Αυτός είναι ο λόγος που ο κρατικός παρεμβατισμός πρέπει να γίνεται με φειδώ. Αυτός είναι ο λόγος που πρώτα πρέπει να αφήνονται οι αποφάσεις σε όσο το δυνατόν πιο ατομικό επίπεδο.
Αν σε ατομικό επίπεδο δεν είναι δυνατές τέτοιες αποφάσεις, αν σε ατομικό επίπεδο αποφασιστεί ότι τέτοιες αποφάσεις είναι καλύτερο να λαμβάνονται συλλογικά, τότε, ναι, υπάρχει λόγος για παρεμβατισμό, από οργανώσεις, συνδέσμους και στο τέλος από το κράτος… Και όχι το αντίστροφο.
Κάποιοι πιστεύουν ότι μια εργοδοτική και μια συνδικαλιστική οργάνωση με τον κυβερνητικό συντονισμό μπορούν να καταλήξουν στο με πόσο μπορεί/πρέπει να αμείβει/αμείβεται κάποιος. Εγώ έχω τις αμφιβολίες μου. Το καλύτερο που θα μπορούσε να συμφωνηθεί είναι ο μηχανισμός, κάτι που δυστυχώς είναι εκτός συζήτησης. Χωρίς όμως παζάρια του τύπου που βλέπουμε σήμερα, δεν θα είχαν τη βαρύτητα και τον λόγο ύπαρξης που έχουν οι οργανώσεις των εργοδοτών και των υπαλλήλων, άρα έχουν κάθε κίνητρο να συνεχίσουν να παζαρεύουν, όσο και αν παρουσιάζονται δημόσια ως δυσαρεστημένοι. Αυτοί έχουν ανάγκη την ΑΤΑ.
Οι απόψεις που εκφράζονται είναι προσωπικές
