Της Κατερίνας Ηλιάδη
Η εβδομάδα που μας πέρασε βρήκε πρωταγωνιστές και περασμένες δόξες της πολιτικής μας σκηνής να αλληλοσπαράζονται μέσω podcast, social media και συμβατικά/παραδοσιακά Μίντια. Η γύρα σε διάφορα podcasts που κάνει εδώ και καιρό ο τέως πρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού, Αβέρωφ Νεοφύτου, με αποκαλύψεις και μπηχτές για τον τέως Πρόεδρο της Δημοκρατίας, επίτιμο πρόεδρο του ΔΗΣΥ, Νίκο Αναστασιάδη, αναφορικά με τους χειρισμούς του στο Κυπριακό, οδήγησε και τον τελευταίο σε podcast για να (ξανα)πει τη δική του εκδοχή της ιστορίας (Πομηλορίδης, ΑΝΤ1, 8/7/2024). Δημόσιες τοποθετήσεις είχαμε τις τελευταίες εβδομάδες και από Χριστοδουλίδη, Κασουλίδη, Τσιελεπή, Άντρο Κυπριανού, Ανδρέα Μαυρογιάννη, Βίκτωρα Παπαδόπουλο, Αννίτα Δημητρίου, Στέφανο Στεφάνου και άλλους, οι οποίοι αφηγήθηκαν τα όσα είδαν, άκουσαν, βίωσαν ή και κατάλαβαν για τα όσα διαδραματίστηκαν σε Μον Πελεράν, Κραν Μοντανά, ξενοδοχείο Peninsula στη Νέα Υόρκη, προσωπικές επαφές και συνομιλίες. Ο καθείς και η αλήθεια του! Μαζί τα άκουγαν, χώρια τα καταλάβαιναν. Δεν συμφωνούν στο ποιο είναι το Πλαίσιο Γκουτέρες, στο ποιες ήταν οι διαθέσεις/προθέσεις Τσαβούσογλου και Γκουτέρες στις αρχές του Ιούλη του 2017, αλλά και των Ερντογάν, Τσίπρα, Κοτζιά, Ακιντζί, Αναστασιάδη, στο εάν τους λέχθηκε ή όχι να ετοιμάσουν τις βαλίτσες τους λίγο πριν από το τελευταίο δείπνο στο Κραν Μοντανά. Και όλοι λίγο πολύ συμφωνούν στο ότι ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης, συνάντησε δυο φορές (η μία πριν από το τελευταίο δείπνο στο Κραν Μοντανά) τον τότε υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, με τον οποίο συζήτησαν θέμα δύο κρατών στην Κύπρο, όπως και με ξένους πρέσβεις και προσωπικότητες εντός και εκτός Κύπρου –ο κ. Αναστασιάδης επιμένει ότι περίπου τον παρεξήγησαν, άλλα ήθελε να πει κι άλλα κατάλαβαν οι συνομιλητές του. Όταν ρωτήθηκε σχετικά ο Πρόδρομος Προδρόμου, την περίοδο που ήταν Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, απάντησε (ΡΙΚ, Οκτώβρης 2018): «Μιλώντας ο Πρόεδρος με ξένους αρχηγούς, με πρέσβεις, τους ανέφερε ότι η Τουρκία μιλά μόνο για δύο κράτη, "τι νομίζετε εσείς;"».
Ξεκατινιάσματα με στίχους
Στο podcast της περασμένης Δευτέρας, σε ερώτηση του δημοσιογράφου που αφορούσε στον Αβέρωφ Νεοφύτου, ο Νίκος Αναστασιάδης έριξε την ατάκα που έβαλε μπουρλότο στον Συναγερμό: «Δεν θέλω να ασχολούμαι με πικραμένους». Ο κ. Νεοφύτου απάντησε στον κ. Αναστασιάδη μέσω των social media (μέσα κοινωνικής δικτύωσης) με στίχους του Αναγνωστάκη («Δεν έφταιγεν ο ίδιος, τόσος ήτανε»), πετάχτηκε στη μέση και ο Νίκος Τορναρίτης με Διονύσιο Σολωμό («Εάν μισούνται ανάμεσό τους, δεν τους πρέπει ελευθεριά»), ενώ ο πρόεδρος του νομικού συμβουλίου του Συναγερμού, Χρίστος Τριανταφυλλίδης, έστησε στον τοίχο του, στο Χ/Twitter, τον Νίκο Αναστασιάδη (στεγνά αυτός, χωρίς ποίηση και ζουμερούς στίχους) και μετά πήρε φωτιά το… Κορδελιό - στα social media στήθηκε ένα απίστευτο πάρτι τρολαρίσματος του ΔΗΣΥ, με στίχους. Κι ενώ της προέδρου του ΔΗΣΥ (και προέδρου της Βουλής), Αννίτας Δημητρίου, δεν της περίσσεψε ούτε μία λέξη να πει για το ξεκατίνιασμα των πικραμένων τέως του κόμματός της, βρήκε τον χρόνο και έγραψε εξασέλιδη επιστολή προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας (προήδρευε η ίδια, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ήταν στην Αθήνα, Τετάρτη 10/07/2024) για το Κυπριακό, πέντε μέρες μετά το Εθνικό Συμβούλιο, την οποία δημοσιοποίησε σχεδόν αμέσως (λίγο μετά το μεσημέρι). Σε δηλώσεις του στους δημοσιογράφους, μετά το τρισάγιο που έγινε στη Ναυτική Βάση «Ευάγγελος Φλωράκης» για τα θύματα της έκρηξης στο Μαρί, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε «βρισκόμουν για λίγες ώρες στην Αθήνα, ευτυχώς που υπάρχει η τεχνολογία και διάβασα την επιστολή από το διαδίκτυο, από τις εφημερίδες, τα sites». Ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης, δήλωσε ότι η επιστολή έφθασε στο γραφείο του Προέδρου στις 5:00 το απόγευμα.
Πολιτικός σουρεαλισμός
Από την περασμένη Τετάρτη που κυκλοφόρησε η επιστολή της προέδρου του ΔΗΣΥ, ανέλαβαν και… παρέλαβαν την Αννίτα Δημητρίου οι φωνές του Χριστοδουλίδη στο Προεδρικό (his master’s voice) και την κατακρεούργησαν. Επικρίθηκε σφόδρα ότι χρησιμοποίησε θέματα τα οποία ο Πρόεδρος είπε στο Εθνικό Συμβούλιο ότι θα προωθήσει, ως δικές της προτάσεις/εισηγήσεις. Κατηγορήθηκε ακόμα ότι η επιστολή στάληκε για επικοινωνιακούς λόγους, για να αποπροσανατολιστεί η κοινή γνώμη από τον καβγά των πικραμένων του Συναγερμού. Απάντησαν στελέχη του ΔΗΣΥ, για να εισπράξουν από τον Κυβερνητικό Εκπρόσωπο, Κωνσταντίνο Λετυμπιώτη, τη σκληρή τοποθέτηση: «Ο ΔΗΣΥ υιοθετεί επιχειρήματα της τουρκικής πλευράς». Ο κ. Λετυμπιώτης είναι ακόμα μέλος του Συναγερμού, του κόμματός του -που, κατά τον ίδιο, υιοθετεί τουρκική επιχειρηματολογία- και το οποίο κόμμα τοποθετεί τον εαυτό του στην αντιπολίτευση. Πολύ πιθανόν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να ενόχλησε συγκεκριμένη αναφορά στην επιστολή: «Τέτοιες προτάσεις ειδικά από κόμματα που συμμετέχουν στην κυβέρνησή σας δίνουν άλλοθι στην τουρκική προπαγάνδα, μάς εκθέτουν στην ευρωπαϊκή και διεθνή κοινότητα και αφαιρούν το συγκριτικό πλεονέκτημα της δικής μας πλευράς να πορεύεται στη βάση της νομιμότητας, των συγκλίσεων και των ψηφισμάτων του ΟΗΕ». Σουρεαλισμός; Εντελώς…
Εμφύλιος
Την Τετάρτη (10/07/2024), ο βουλευτής του ΔΗΣΥ Δημήτρης Δημητρίου (ανθυποψήφιος της Αννίτας Δημητρίου για την προεδρία του Συναγερμού) ανέφερε στην «Πρωινή Επιθεώρηση» του ΠΟΛΙΤΗ 107.6 ότι για την αναταραχή στο κόμμα φταίει και το ότι δεν έγινε αποτίμηση των αποτελεσμάτων των προεδρικών εκλογών του 2023 αλλά και των πρόσφατων διπλών εκλογών της 9ης Ιουνίου. Ο κ. Δημητρίου επανέλαβε την τοποθέτησή του την επομένη το πρωί, στο Τρίτο του ΡΙΚ, και τότε συνέβη το πρωτοφανές. Ο Συναγερμός, που δεν εξέδωσε ανακοίνωση για τους πικραμένους τέως που αλληλοσκοτώνονται και αλληλοκατηγορούνται για τα τραγικά αδιέξοδα στο Κυπριακό, έβγαλε ανακοίνωση για τον βουλευτή του αποδίδοντάς του επιθυμία «να συντηρεί συνθήκες εσωστρέφειας»! Και την Παρασκευή (12/7/2024) εμφανίστηκε από το πουθενά στο Χ/Twitter ο Κυριάκος Χατζηγιάννης, βουλευτής του ΔΗΣΥ, ασκώντας κι αυτός σκληρή κριτική στην πρόεδρο τού κόμματός του για την επιστολή της προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Της αποδίδει εθνικά επιζήμια πράξη! «Εθνικά επιζήμια ήταν η πράξη της εκδήλωσης διαφωνιών σε φάση εντατικών διεργασιών των ΗΕ για το Κυπριακό. Ο χειρισμός του Κυπριακού γίνεται από τον ΠτΔ και οι υπόλοιποι με ιδέες και προτάσεις συμπληρώνουν στο Εθνικό Συμβούλιο. Δηλαδή, άθελά τους κάποιοι προσπαθούν να συμπεριληφθεί στις εκθέσεις του ΟΗΕ πρόνοια ευθύνης της δικής μας πλευράς;», έγραψε στο Twitter, μεταξύ άλλων, ο κ. Χατζηγιάννης. Ο κ. Χατζηγιάννης, ο οποίος, αρχές του 2017, ήταν αυτός που προώθησε το θέμα του ενωτικού δημοψηφίσματος στην ολομέλεια τής Βουλής για ψήφιση (ως πρόεδρος τότε της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Παιδείας), χωρίς να ενημερώσει τους συναγερμικούς συναγωνιστές του, όταν οι συνομιλίες για το Κυπριακό ήταν σε κρισιμότατο σημείο, και χρειάστηκαν θεοί και δαίμονες για να μην καταρρεύσει η διαδικασία. Ο κ. Χατζηγιάννης ο οποίος δεν παρευρίσκεται στις συνεδρίες της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΔΗΣΥ, όπου θα μπορούσε να ασκήσει την κριτική του.
Σε σοκ και χωρίς μπούσουλα
Το ερώτημα, λοιπόν, είναι γιατί ο Δημοκρατικός Συναγερμός συνεχίζει μέχρι και σήμερα να εκπέμπει εικόνα αποσύνθεσης, αν και κατάφερε να διασωθεί από τις μυλόπετρες που τον άλεσαν στις τελευταίες διπλές εκλογές. Ο «Π» μίλησε με διάφορα πρωτοκλασάτα στελέχη τα οποία έδωσαν ενδιαφέρουσες εξηγήσεις/αναλύσεις, οι οποίες χοντρικά χωρίζονται σε δυο ομάδες. (α) Κάποιοι θεωρούν ότι ο Συναγερμός έχασε τον βηματισμό του διότι δεν έχει πολιτικό στόχο, δεν παράγει πολιτική διότι δεν υπάρχει πολιτικός σκοπός, και δεν τον βοηθά και η συγκυρία για να αποκτήσει. Στο Κυπριακό βασικά δεν υπάρχουν εξελίξεις, στην Οικονομία τα πράγματα κουτσά στραβά κυλούν σχετικά ομαλά, ο Νίκος Χριστοδουλίδης της αλλαγής ακολουθεί κατά γράμμα τα όσα έμαθε δέκα χρόνια και τα όσα κληρονόμησε από τον γκουρού του Νίκο Αναστασιάδη, κι έτσι ο Συναγερμός αναζητά ρόλο στην αντιπολίτευση και δυσκολεύεται πολύ να τον βρει –έχει χάσει τον μπούσουλά του- (β) Και κάποιοι άλλοι υποστηρίζουν ότι ο συναγερμικός κόσμος και οι βουλευτές περνούν ακόμα την ψυχολογική αντίδραση και τον απόηχο της απώλειας της εξουσίας. Ακόμα προσπαθούν να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα, δηλαδή στο ότι ο ΔΗΣΥ δεν είναι πια κυβέρνηση μετά από δέκα χρόνια. Ο Συναγερμός είναι ακόμα σε σοκ, αφού έχασε την εξουσία μέσα από τα χέρια του, από ένα μέλος του το οποίο ήταν για μία δεκαετία ο στενότερος συνεργάτης του Αναστασιάδη (!). Και μπορεί να λέει ότι είναι στην αντιπολίτευση, αλλά δεν έχει και πολλές αφορμές για να την ασκήσει, αφού στα περισσότερα συμφωνεί με τον Χριστοδουλίδη, τον συνεχιστή των πολιτικών της προηγούμενης (δια)κυβέρνησης.
Βολικές ασάφειες
Επί της ουσίας, τώρα, σε σχέση με την περιβόητη επιστολή της προέδρου του ΔΗΣΥ και προέδρου της Βουλής, Αννίτας Δημητρίου, προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Στον Συναγερμό θεωρούν ότι ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης στο Εθνικό Συμβούλιο δεν μιλά συγκεκριμένα αλλά γενικόλογα –προφανώς για να μην δυσαρεστεί τα συγκυβερνώντα κόμματα (το ΔΗΚΟ του «σωστού περιεχομένου» και την αντιομοσπονδιακή ΕΔΕΚ), διορίζει σε πόστα και δηλωμένους αντιομοσπονδιακούς για να κρατά όλα τα σχοινιά, χρησιμοποιεί τη βολική ασάφεια όταν χρειάζεται να τοποθετηθεί πολιτικά, λέει στον καθέναν -εντός και εκτός Κύπρου- αυτό που θέλει να ακούσει, υπόσχεται στη διεθνή κοινότητα ότι θα κάνει αυτό που του ζητούν και στη συνέχεια ακυρώνει τις υποσχέσεις του βάζοντας έναν σωρό όρους και προϋποθέσεις. Και βασικά η επιστολή Αννίτας Δημητρίου έβαλε περιεχόμενο σε αυτό που η προσωπική απεσταλμένη για το Κυπριακό του ΓΓ των Ηνωμένων Εθνών, Μαρία Άνχελα Ολγκίν, είπε σε συνέντευξή της στη Μαρίνα Οικονομίδου στην «Καθημερινή»: «Για να χτιστεί εμπιστοσύνη στις διαπραγματεύσεις είναι πολύ χρήσιμο να υπάρχει η προθυμία να ληφθούν μέτρα ούτως ώστε να ξεκινήσει η διαδικασία [..] Σε ό,τι αφορά τα κίνητρα, η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη έχει μία πολύ καθαρή εικόνα και ξέρει τι θα μπορούσε να ξεκλειδώσει τη διαδικασία» [13/5/2024]. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της προσωπικής απεσταλμένης του ΓΓ, αναφέρει η κ. Δημητρίου στην επιστολή της, «συγκεκριμένες μονομερείς πρωτοβουλίες από μέρους μας θα συνέβαλλαν ουσιαστικά στην αναίρεση των επιχειρημάτων της Τουρκίας περί μη ειλικρινούς βούλησης των Ελληνοκυπρίων και θα οδηγούσαν στη δημιουργία των κατάλληλων προϋποθέσεων για επανέναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων».
Το κλειδί
Η κ. Ολγκίν βάζει από τον περασμένο Φεβρουάριο, όταν πρωτοήρθε στην Κύπρο ως προσωπική απεσταλμένη του Γκουτέρες, θέμα συμμετοχής του Τούρκου ΥΠΕΞ (Φιντάν) ως παρατηρητή στις Άτυπες Συνόδους των Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ (Gymnich Meetings) και διάνοιξης του οδοφράγματος της Μιας Μηλιάς (γιατί απορρίπτουμε την πρόταση; Γιατί δεν τη συζητούμε; Τι μας ενοχλεί να ανοίξει το οδόφραγμα της Μιας Μηλιάς, έστω και μόνον αυτό, εάν μάλιστα το αντάλλαγμα είναι η επανέναρξη των συνομιλιών;). Σημειώνεται πως για την πρώτη εισήγηση (Gymnich Meetings), ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ενημέρωσε το Εθνικό Συμβούλιο ότι η Κυπριακή Δημοκρατία θα είναι θετική, κάτι που στην ΕΕ το ακούνε συχνά αλλά αποτέλεσμα κανένα μέχρι στιγμής, διότι ο κ. Χριστοδουλίδης βάζει ταυτόχρονα μια σειρά όρων για να συναινέσει. Ως εκ τούτου, παραμένει παγωμένος ο Διάλογος Υψηλού Επιπέδου Τουρκίας – ΕΕ, καθώς και η συμμετοχή της Τουρκίας στα λεγόμενα Gymnich Meetings. Επιπλέον, η κ. Δημητρίου σημειώνει ότι ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης θα πρέπει να γίνει ξεκάθαρος αναφορικά με την πολιτική ισότητα και με το Πλαίσιο Γκουτέρες, δηλαδή «να είναι σαφές ότι αποδεχόμαστε τη φιλοσοφία και τις παραμέτρους που θέτει στην ολότητά του το Πλαίσιο Γκουτέρες και ότι πρόθεσή μας είναι να διαπραγματευτούμε εντός αυτών των παραμέτρων». Τα υπόλοιπα που αναφέρονται στην επιστολή (απομάκρυνση του φράχτη Νουρή, δημόσια απόρριψη προτάσεων συγκυβερνώντων κομμάτων εναντίον της ΔΔΟ κ.λπ.) είναι για επίδειξη καλής θέλησης.
Αποσύνθεση – Σύνθεση
Ο Δημοκρατικός Συναγερμός θα συζητήσει τα του Κυπριακού και θα προσπαθήσει να βρει ξανά το νόημα της πολιτικής του ζωής προς το τέλος του Ιούλη, μετά τις επετειακές εκδηλώσεις για το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή. Τα άλλα που αφορούν στο τι θα γίνει με τα μέλη του ΔΗΣΥ που συμμετέχουν στην κυβέρνηση κ.λπ. θα αφεθούν να συζητηθούν μετά τις διακοπές του Αυγούστου. Πάντως, ο εμφύλιος στον Συναγερμό τη μόνη ίσως που βοηθά είναι την πρόεδρο του ΔΗΣΥ, Αννίτα Δημητρίου, η οποία σήμερα συγκεντρώνει την ελπίδα των απελπισμένων συναγερμικών να σώσει το κόμμα από τους πικραμένους, που η έγνοιά τους είναι είτε η υστεροφημία είτε η δικαίωση/εκδίκηση. Το αποτέλεσμα των εκλογών της 9ης Ιουνίου μπορεί να εκληφθεί ως περίοδος χάριτος για την Αννίτα Δημητρίου. Οι ψηφοφόροι του Συναγερμού τής έχουν δώσει δυο χρόνια (μέχρι τις βουλευτικές εκλογές του 2026) για να ανασυγκροτήσει το κόμμα. Και ο «Π» αντιλαμβάνεται ότι η προσπάθεια συνεχίζεται από την πρόεδρο του κόμματος και γενικά από την Πινδάρου, παρά τις φυγόκεντρες δυνάμεις, τις τουφεκιές που ρίχνουν τα καπετανάτα του κόμματος και οι συναγερμικές φατρίες που αλληλοεξοντώνονται. Και πιστεύει η κ. Δημητρίου αλλά και οι περισσότεροι της ηγεσίας του κόμματος ότι μπορούν να τα καταφέρουν να κρατήσουν τον ΔΗΣΥ σε αξιοπρεπή ποσοστά. Αφού, για τους αισιόδοξους τής Πινδάρου, εάν αποσυνθέσεις τον Δημοκρατικό Συναγερμό, στο τέλος θα δεις να σου απομένουν ένας αστός, ένας νεοφιλελεύθερος, ένας ευρωπαϊστής, ένας ομοσπονδιακός, ένας ενωτικός, ένας ακροδεξιός, ένας γνήσιος πατριώτης κι ένας Κληρίδης. Που σημαίνει: με άλλα τόσα τον ξαναφτιάχνεις. Παράφραση Ελύτη (εάν αποσυνθέσεις την Ελλάδα, στο τέλος θα δεις να σου απομένουν μια ελιά, ένα αμπέλι κι ένα καράβι. Που σημαίνει: με άλλα τόσα την ξαναφτιάχνεις).
*«Την αλήθεια τη «φτιάχνει» κανείς ακριβώς όπως φτιάχνει και το ψέμα». Στίχος του Οδυσσέα Ελύτη, από τη «Μαρία Νεφέλη» του 1978.
