Σε διαδικασία χαρτογράφησης και σχηματοποίησης του οδικού χάρτη που θα οδηγήσει στην επόμενη διευρυμένη άτυπη διάσκεψη για το Κυπριακό τον ερχόμενο Ιούλιο βρίσκονται τα εμπλεκόμενα μέρη, έχοντας να αντιμετωπίσουν έναν αδυσώπητο και αμείλικτο παράγοντα, που δεν είναι άλλος από τον παράγοντα «χρόνο», ο οποίος δεν είναι άπλετος, αλλά, κατ' ακρίβειαν, εξαιρετικά περιορισμένος. Καθοριστικό ρόλο και λόγο σε αυτή τη διαδικασία μέχρι την πενταμερή του Ιούλη, θα έχει να διαδραματίσει ο προσωπικός απεσταλμένος που αποφάσισε να διορίσει του ΓΓ των ΗΕ. Μιλώντας στο ραδιόφωνο του «Π», ο υπουργός Εξωτερικών Κωνσταντίνος Κόμπος κωδικοποίησε τις αρμοδιότητες που θα έχει ο προσωπικός απεσταλμένος του Αντόνιο Γκουτέρες, λέγοντας ότι θα έχει ως αρμοδιότητα την προετοιμασία των επόμενων βημάτων, όσων συμφωνήθηκαν στη Γενεύη και πρόσθεσε ότι η προετοιμασία θα αφορά και τα θέματα που θα οδηγούν στην επόμενη διάσκεψη.
Τα εμπλεκόμενα στο Κυπριακό μέρη οδηγούνται στην επόμενη διάσκεψη με διαφορετική, λιγότερο συγκρουσιακή ρητορική, αλλά πάντως διατηρώντας τις εκ διαμέτρου αντίθετες θέσεις τους. Η μεν ε/κ πλευρά και ο διεθνής παράγοντας παραμένουν προσηλωμένοι και δεσμευμένοι στο συμφωνημένο πλαίσιο του ΟΗΕ, ενώ η τουρκική πλευρά και η τ/κ ηγεσία δεν δείχνουν σημάδια υπαναχώρησης από την αξίωση για κυριαρχική ισότητα και λύση δύο κρατών. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, τα αποτελέσματα της πενταμερούς κρίνονται διαδικαστικά, ενώ γίνονται ασκήσεις επί χάρτου προκειμένου οι αποφάσεις της πενταμερούς, που αφορούν το άνοιγμα τεσσάρων σημείων διέλευσης, την αποναρκοθέτηση, τη δημιουργία τεχνικής επιτροπής για τη νεολαία, τις πρωτοβουλίες για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή, την ηλιακή ενέργεια στη νεκρή ζώνη (φωτοβολταϊκά) και την αποκατάσταση των νεκροταφείων, να λάβουν ουσιαστικό χαρακτήρα.
Υπουργός Εξωτερικών
Ποιος είναι ο οδικός χάρτης μέχρι την επόμενη πενταμερή;
Δίνοντας το στίγμα της προσέγγισής του αναφορικά με τα επόμενα βήματα στο Κυπριακό, ο υπουργός Εξωτερικών Κωνσταντίνος Κόμπος εξέφρασε τη θέση, μιλώντας στον «Π», ότι αφού έχει καθοριστεί σύγκληση διάσκεψης τον ερχόμενο Ιούλιο με το ίδιο φορμάτ, η προετοιμασία θα αφορά, τόσο την ατζέντα που έχει διαμορφωθεί στη Γενεύη, όσο και τα θέματα που θα οδηγούν στην επόμενη διάσκεψη. «Στόχος είναι να τεθούν θέματα ουσίας και προς αυτήν την κατεύθυνση θα κινηθούμε», σημείωσε ο υπουργός Εξωτερικών, προσθέτοντας ότι η ε/κ πλευρά «από την αρχή έθεσε το ζήτημα της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας ως έναν παράγοντα που μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης, και διατρανώνεται πλέον με σαφήνεια ότι τα ευρωτουρκικά είναι καταλύτης». Ιδιαίτερη έμφαση δίνει ο Κωνσταντίνος Κόμπος στο ζήτημα της αρχιτεκτονικής άμυνας και ασφάλειας της ΕΕ, στο οποίο η Τουρκία θέλει να εμπλακεί, και μέσα σε μια τέτοια εξίσωση περιλαμβάνονται και οι κυπρογενείς υποχρεώσεις της Άγκυρας, «η οποία έχει την προσδοκία να διαμορφώσει μια σχέση με την ΕΕ». Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο υπουργός Εξωτερικών χαιρετίζει τη δεδηλωμένη θέση της Τουρκίας υπέρ της προοπτικής ένταξής της στην ΕΕ. Άλλος ένας καθοριστικός παράγοντας στα ευρωτουρκικά αφορά την οικονομία, το ζήτημα των επενδύσεων και της στήριξης που θέλει να εξασφαλίσει η Τουρκία από την ΕΕ.
«Είναι ένας δυναμικός διάλογος. Τα εν λόγω θέματα έχουν σημασία για την ΕΕ, την Τουρκία και, βεβαίως, για την Κυπριακή Δημοκρατία», διεμήνυσε ο Κωνσταντίνος Κόμπος.
Σήκωσε παράλληλα το γάντι και απάντησε σε όσους εκφράζουν τη θέση ότι η τα αποτελέσματα της Γενεύης αποτελούν «ξαναζεσταμένο φαγητό» και ως εκ τούτου θα μπορούσαν να συζητηθούν και στην Κύπρο, λέγοντας ότι η διαφορά της υφιστάμενης προσπάθειας σε σχέση με παλαιότερες έγκειται στη μεταβολή ως προς τη βούληση της άλλης πλευράς να προσέλθει, έστω, στη διαδικασία της συζήτησης και του διαλόγου.
«Πρέπει να συγκρίνουμε. Από την απόλυτη άρνηση της άλλης πλευράς, ο Γενικός Γραμματέας βρίσκει τον χρόνο, μέσα σε ένα δύσκολο διεθνές περιβάλλον, και επιλέγει να ασχοληθεί με το Κυπριακό, συγκαλεί νέα διάσκεψη, προχωρά σε έναν διορισμό, θέτει την ατζέντα θεμάτων που αφορούν τα ΜΟΕ και προσδιορίζει χρονικά την επόμενη διάσκεψη, στην οποία θα συμμετέχουν οι εγγυήτριες δυνάμεις», ανέφερε ο υπουργός Εξωτερικών, προσθέτοντας ότι η τουρκική πλευρά προσήλθε στη συζήτηση χωρίς να ΄θέτει ως προϋπόθεση την υπαναχώρηση της ε/κ πλευράς.
Η ανάγνωση των δύο μεγάλων
Αννίτα Δημητρίου
Ως το «καλύτερο σενάριο», δεδομένων των περιστάσεων, χαρακτήρισε τα αποτελέσματα της άτυπης διάσκεψης στη Γενεύη η πρόεδρος του ΔΗΣΥ και πρόεδρος της Βουλής, Αννίτα Δημητρίου. Μιλώντας στον «Π» έκανε λόγο για «θετικό απόηχο» της συνάντησης στη Γενεύη, στέλνοντας το μήνυμα ότι διατηρείται ανοιχτό το παράθυρο στο Κυπριακό, εξέλιξη στην οποία συνέβαλε καταλυτικά η επιστολή της ΕΕ που στάλθηκε λίγο πριν από την έναρξη της Συνόδου, ενώ η ευρωπαϊκή στήριξη επαναβεβαιώθηκε και την επόμενη μέρα της πενταμερούς, στο πλαίσιο της Συνόδου του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος.
«Το timing ωφελεί, διότι μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον, δεν θα μπορούσε η Τουρκία να είναι αδιάλλακτη, ιδιαίτερα από τη στιγμή που έχει βλέψεις στον τομέα της ευρωπαϊκής ασφάλειας και άμυνας», διεμήνυσε η Αννίτα Δημητρίου.
Κατέστησε παράλληλα σαφή τη θέση της απέναντι σε προσεγγίσεις τύπου «δεν επιτεύχθηκε τίποτε στη Γενεύη» ή ότι «οι συζητήσεις που έγιναν στη Γενεύη θα μπορούσαν να γίνουν και στην Κύπρο», τονίζοντας ότι δεν είναι σωστή η προσέγγιση ότι δεν προέκυψε τίποτε σημαντικό από τη Γενεύη, διότι από εκεί που υπήρχε αδιέξοδο, πλέον βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία προς το ενδεχόμενο επανέναρξης ουσιαστικών διαπραγματεύσεων.
Καταρρίπτονται παράλληλα οι απόψεις ότι η Γενεύη δεν θα οδηγούσε πουθενά, αφού κάτι τέτοιο δεν επαληθεύτηκε, καθώς ο ΓΓ κάνει αναφορά στη δήλωσή του για σημαντική πρόοδο, επεσήμανε η πρόεδρος του ΔΗΣΥ.
Κάλεσε μάλιστα όσους φροντίζουν να σπέρνουν, όπως είπε, ζιζάνια, «να σκεφτούν ποια θα ήταν η θέση μας αν δεν πηγαίναμε στη Γενεύη ή ποιος θα ήταν ο απόηχος αν χρεωνόταν η Κύπρος με άρνηση να συμμετέχει σε αυτή την προσπάθεια».
Έστειλε παράλληλα το μήνυμα ότι «πρέπει με ενδυναμωμένη φωνή, ρόλο και λόγο να προετοιμαστούμε κατάλληλα και με έξυπνους χειρισμούς, ώστε να προχωρήσουμε, μέσα από ορθούς διπλωματικούς χειρισμούς, και να υπερασπιστούμε τα συμφέροντα της πατρίδας μας και της ΕΕ». Το μόνο βέβαιο είναι ότι το κυπριακό πρόβλημα είναι και ευρωπαϊκό, σημείωσε η Αννίτα Δημητρίου, προσθέτοντας ότι η Κύπρος συμμετέχει σε συζητήσεις που αφορούν τα ευρωτουρκικά.
Στέφανος Στεφάνου
Από την πλευρά του, μιλώντας στον «Π», ο γ.γ. του ΑΚΕΛ Στέφανος Στεφάνου εξέφρασε τη θέση ότι ο διαδικαστικός οδικός χάρτης που αποφασίστηκε αφορά τα ζητήματα οικοδόμησης εμπιστοσύνης. «Δεν υπάρχει κάτι συγκεκριμένο σε σχέση με τον τρόπο που θα πορευτούμε προς την κατεύθυνση της προετοιμασίας του εδάφους για να υλοποιηθεί ο στόχος της επανέναρξης των συνομιλιών, πέρα από το γεγονός ότι συμφωνήθηκε να διοριστεί προσωπικός απεσταλμένος», σημείωσε ο Στέφανος Στεφάνου. Εξέφρασε ωστόσο την εκτίμηση ότι «με τον διορισμό του και την κάθοδό του στην Κύπρο, αλλά και την περιοδεία του στις εμπλεκόμενες στο Κυπριακό πρωτεύουσες, Αθήνα, Άγκυρα, Λονδίνο, ο προσωπικός απεσταλμένος θα προσπαθήσει να ετοιμάσει έναν οδικό χάρτη ή μια πορεία πλεύσης αναφορικά με την προσπάθεια διάρρηξης του αδιεξόδου και συνέχισης των διαπραγματεύσεων».
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο γ.γ. του ΑΚΕΛ υπογράμμισε «την ανάγκη να αξιοποιηθεί το διάστημα μέχρι τον Ιούλιο για να κάνουμε ξεκάθαρες τις θέσεις μας και να συζητήσουμε ποιες πρωτοβουλίες αναλαμβάνει η ε/κ πλευρά και η Κυπριακή Δημοκρατία, με στόχο να κατευθύνουμε τα πράγματα προς την κατεύθυνση που επιθυμούμε». Στόχος, σύμφωνα με τον Στέφανο Στεφάνου, «είναι να τοποθετηθεί ευθέως ο ΟΗΕ υπέρ του στόχου για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων από εκεί που έμειναν το 2017, με διαφύλαξη των συγκλίσεων, και να συζητήσουμε τα εκκρεμούντα ζητήματα του πλαισίου Γκουτέρες σε μια διαδικασία τύπου Κραν Μοντάνα».
«Ζημιογόνα» χαρακτηρίζει την ίδια ώρα ο Στέφανος Στεφάνου τη συζήτηση που συντηρούν κάποιοι «ότι δεν έπρεπε να πάμε στη Γενεύη», στέλνοντας το μήνυμα ότι «πήγαμε στη Γενεύη και δεν γνωρίζαμε ποιο θα ήταν το αποτέλεσμα λόγω και των αξιώσεων της τουρκικής πλευράς, οι οποίες δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές καθώς παραπέμπουν σε λύση δύο κρατών. Θα μπορούσαν τα πράγματα να πήγαιναν αλλιώς και να προέκυπτε μια άσχημη εξέλιξη, όπως, για παράδειγμα, να απευθυνθεί ο ΓΓ των ΗΕ στο ΣΑ του ΟΗΕ για να αποφασίσει τα επόμενα βήματα ή θα μπορούσε η τουρκική πλευρά να εμφανιζόταν έτοιμη να συζητήσει την ουσία», και ως εκ τούτου «θα έπρεπε να είμαστε έτοιμοι για παν ενδεχόμενο».
Το επόμενο διάστημα κρίνεται πάντως εξαιρετικά καθοριστικής σημασίας, καθώς αναμένεται να ξεκαθαρίσει το τοπίο αναφορικά με τα επόμενα βήματα ενόψει πενταμερούς του Ιούλη, εν μέσω διεργασιών που άπτονται των ευρωτουρκικών σχέσεων, και μέσα σε ένα δύσκολο διεθνές περιβάλλον.
