Αμείωτες συνεχίζονται οι αντιδράσεις στα κατεχόμενα ενάντια στον εισαγωγή του κανονισμού του «υπουργείου εθνικής παιδείας» της δυνατότητας να φορούν μαντίλα ανήλικες μαθήτριες στον χώρο του σχολείου, σε γυμνάσιο και λύκειο, με τη σύμφωνη γνώμη των καθηγητών. Όλα δείχνουν ότι δεν είναι μια συγκυριακή κατάσταση. Αντίθετα, οι αντιπαραθέσεις περί κοσμικότητας και του ρόλου της θρησκείας πρόκειται να συνεχιστούν.
Η μεγάλη εικόνα
Η εν λόγω αντιπαράθεση προέκυψε σε μια περίοδο που οξύνεται η παγκόσμια οικονομική και γεωπολιτική αντιπαράθεση για την πρωτοκαθεδρία ανάμεσα σε δύο άξονες, με προεξάρχουσες τις ΗΠΑ από τη μία και την Κίνα από την άλλη. Και αυτό έχει σημασία, διότι την περίοδο μετά την ανάληψη των καθηκόντων ως Προέδρου των ΗΠΑ από τον Ντόναλντ Τραμπ επέλεξε ο Ταγίπ Ερντογάν για να οξύνει τα πολιτικά πνεύματα στο εσωτερικό της Τουρκίας και όχι μόνο.
Σημείο καμπής για να οδηγηθούμε σε μια παράλληλη όξυνση και στο εσωτερικό της Τουρκίας, ήταν η απόφαση από την πλευρά του Ταγίπ Ερντογάν να προχωρήσει στη δίωξη και σύλληψη του δημάρχου Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, σε μια περίοδο που κατέγραφε μια υψηλή δημοσκοπική αποδοχή. Ο αμερικανικός και ρωσικός παράγοντας επέδειξαν απραξία. Φυσικά, πέρα από το πρόσωπο, η εν λόγω απόφαση όξυνε μια υποβόσκουσα αντιπαράθεση για αρκετές δεκαετίες στο εσωτερικό της τουρκικής πολιτικής σκηνής.
Από τη μία βρίσκεται το πολιτικό και οικονομικό κατεστημένο το οποίο έχει συνδεθεί με το κεμαλικό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα (CHP) και παραδοσιακά ταυτίζεται με πολιτικές κοσμικού τύπου και από την άλλη ένα τμήμα της τουρκικής αστικής τάξης το οποίο και ανήλθε και ενισχύθηκε μέσα από τη στήριξη στο κόμμα του Ερντογάν (ΑΚΡ), το οποίο και αποτελεί τμήμα του λεγόμενου ρεύματος του πολιτικού Ισλάμ που θέλει ουσιαστικά την πολιτική να υιοθετεί τις ισλαμικές επιταγές και νόρμες. Τηρουμένων των αναλογιών, η αντιπαράθεση ανάμεσα στους δύο αυτούς πόλους καθορίζει τα πολιτικά τεκταινόμενα στο τουρκικό κράτος από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα. Φυσικά έχει και τις αντίστοιχες προεκτάσεις της στα κατεχόμενα.
Τι έβγαλε στον δρόμο τους Τ/Κ
Οι τ/κ συνδικαλιστικές συντεχνίες, με προεξάρχουσες αυτές των δασκάλων και καθηγητών (Συντεχνία Τουρκοκυπρίων Δασκάλων -KTÖS, Συντεχνία Τουρκοκυπρίων Καθηγητών- KTOEÖS), και άλλες οργανώσεις, είχαν αναγγείλει ότι από τις 14 μέχρι τις 28 Απριλίου θα ανάβουν για τρεις ώρες (18.00 – 21.00) καθημερινά «φωτιά δράσης» έξω από τη «βουλή» μέχρι να παρθεί πίσω το μέτρο. Σε διαφορετική περίπτωση θα προχωρήσουν σε επ’ αόριστόν απεργία, όπως αναφέρουν.
Μερικά από τα συνθήματα που μπορεί κάποιος να αντικρίσει στα πανό των συγκεντρώσεων των τελευταίων ημερών είναι: «Το έθνος ασχολείται με την τεχνητή νοημοσύνη, εμείς με τους καθυστερημένους», «Φανατικοί, τραβήξτε τα χέρια σας από τα παιδιά μας», «Δεν θα περάσει», «Δεν θα επιτρέψουμε στους πολιτικούς ισλαμιστές να κακοποιούν τα κορίτσια», «Ανεξάρτητη Κύπρος», «Κυβέρνηση παραιτήσου», «Άγκυρα, τράβα το χέρι σου από πάνω μας». Παράλληλα, αυτό που είναι αξιοπρόσεκτο είναι η μαζικότητα των συγκεντρώσεων αυτών.
Ως επίδικο προβάλλεται από την πλευρά όσων αντιδρούν, η αυξανόμενη πολιτιστική και πολιτική επιρροή της Τουρκίας στα κατεχόμενα και εκφράζονται ανησυχίες για τη διατήρηση του κοσμικού χαρακτήρα, που παραδοσιακά αποτελούσε στοιχείο της ταυτότητας μεγάλου μέρους των Τουρκοκυπρίων, η οποία σε μεγάλο βαθμό διαμορφώθηκε με βάση τις αρχές του κεμαλισμού. Είναι γνωστό ότι οι Τουρκοκύπριοι έχουν παραδοσιακά μια πιο χαλαρή σχέση με τη θρησκεία σε σχέση με τους εποίκους που κατοικούν στα κατεχόμενα.
Για το θέμα της μαντίλας που έχει δημιουργήσει θύελλα κοινωνικών αντιδράσεων στα κατεχόμενα, ο «Π» μίλησε με την Ντενίζ Ντουζγκιούν, δικηγόρο και ακτιβίστρια για τα πολιτικά δικαιώματα: «Αυτό που έβγαλε τους Τουρκοκύπριους στους δρόμους τόσες μέρες είναι η διάθεση για αντίσταση. Αντιστέκονται γιατί, παρότι έχουν πολλά βασικά δικαιώματα και βασικές ανάγκες, αυτός ο κανονισμός ψηφίστηκε δημιουργώντας ή επιβάλλοντας μια ατζέντα όταν δεν υπήρχε η ανάγκη για μια τέτοια. Στην πραγματικότητα, αυτό που έχει φέρει τους Τουρκοκύπριους στους δρόμους είναι κάτι περισσότερο από τη μαντίλα, δηλαδή αυτές τις επιβολές», αναφέρει. Όπως εξηγεί η Ντουζγκιούν, «τα θέματα αυτά συζητούνταν εδώ και καιρό, αλλά όχι σε ένα τέτοιο περιβάλλον. Το «Υπουργείο Παιδείας» έδωσε την ευκαιρία να συζητηθεί αυτό το θέμα. Ενώ υπάρχουν τόσες ανάγκες που αφορούν την εκπαίδευση, επέλεξε να δώσει προτεραιότητα σε αυτό το θέμα, πήρε μια απόφαση χωρίς να λαμβάνει υπόψη τα δικαιώματα των παιδιών»
Τι σηματοδοτεί
Η αντιπαράθεση που έχει αναπτυχθεί για τη μαντίλα δεν μπορούμε να πούμε ότι ενέχει χαρακτηριστικά συνολικής ρήξης με το τουρκικό κράτος ή ότι ακουμπά άλλα θέματα, όπως για παράδειγμα το Κυπριακό. Αλλά υποδηλώνει ότι ένα σημαντικό τμήμα της τουρκοκυπριακής κοινωνίας κινείται στην κατεύθυνση υπεράσπισης της κοσμικότητας, κάτι που δυσχεραίνει σε έναν βαθμό την εξέλιξη τέτοιου είδους πολιτικών από την πλευρά του τουρκικού κράτους. Όλα δείχνουν ότι δεν είναι μια συγκυριακή κατάσταση, αλλά, αντίθετα, οι αντιπαραθέσεις περί κοσμικότητας και του ρόλου της θρησκείας πρόκειται να συνεχιστούν. Παράλληλα, με αφορμή τις προσβλητικές δηλώσεις του Οκτάι Σαράλ, επικεφαλής συμβούλου του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, κατά του «πρωθυπουργού» Ουνάλ Ουστέλ μετά την απόφαση του τελευταίου να θέσει σε διαθεσιμότητα ιμάμη, ο οποίος είχε απειλήσει Τουρκοκύπριους εκπαιδευτικούς, μπορούμε να ισχυριστούμε πως αυτή η αντιπαράθεση είναι ικανή να ταράξει τα νερά της πολύπλοκης σχέσης της Άγκυρας με την ηγεσία Τατάρ, και οι προεκτάσεις της να επηρεάσουν και το αποτέλεσμα των «εκλογών» του Οκτωβρίου στα κατεχόμενα. Πάντως, η Ντουζγκιούν θεωρεί πως θα συνεχίσουν οι διαμαρτυρίες: «Ελπίζω και από ότι γνωρίζω οι διαμαρτυρίες θα συνεχιστούν. Αυτό το θέμα είναι στην πραγματικότητα είναι θέμα που μας αφορά ιδιαίτερα. Πρέπει να γίνουμε η φωνή των παιδιών», ενώ εξηγεί πώς συνδέεται με το Κυπριακό «Όλα αποτελούν ένα σύνολο και δυστυχώς το αποτέλεσμα αυτού του συνόλου συνδέεται πάντα με το Κυπριακό. Επομένως, ναι, χρειαζόμαστε ηγέτες που θα καταβάλουν ολόψυχα προσπάθειες για την επίλυση του Κυπριακού και που θα μπορούν να εξασφαλίσουν την κοινωνική ειρήνη».
