«Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει την ευκαιρία να ενισχύσει τον ρόλο της στην ευρύτερη περιοχή, εάν καταφέρει να διασφαλίσει την απρόσκοπτη παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στους Παλαιστίνιους της Γάζας, στέλνοντας ένα ξεκάθαρο μήνυμα στον αραβικό κόσμο για το ενεργό της ενδιαφέρον» δήλωσε την Πέμπτη, στο περιθώριο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης. Παράλληλα, υπογράμμισε την ετοιμότητα της Κύπρου να συνδράμει, αξιοποιώντας και τις ιδιαίτερες σχέσεις της με το Ισραήλ, για την επίτευξη του στόχου αυτού.
Αναφερόμενος στη συζήτηση για τη Μέση Ανατολή στο πλαίσιο του γεύματος εργασίας των 27, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης είπε πως θα εργαστούμε και προσδοκώ το αμέσως επόμενο διάστημα να έχουμε εξελίξεις στο συγκεκριμένο θέμα. Είπε πως αυτός ο στόχος στη βάση των σημερινών δεδομένων όπως διαμορφώνονται φαίνεται να είναι εφικτός το αμέσως επόμενο διάστημα.
«Άρα οι όποιες ενέργειες γίνουν από πλευράς της ΕΕ αλλά ειδικότερα από τα κράτη μέλη της ΕΕ που διατηρούν μια ιδιαίτερη σχέση με το Ισραήλ αφορούν την κοινή προσπάθεια έτσι ώστε να επιτευχθεί αυτός ο στόχος της απρόσκοπτης ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα», σημείωσε.
Τόνισε πως η Κυπριακή Δημοκρατία είναι και πάλι έτοιμη να διαδραματίσει τον ρόλο που διαδραμάτισε και στο παρελθόν με την αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας λαμβάνοντας υπόψη και τις ιδιαίτερες σχέσεις με το Ισραήλ.
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης είπε πως ο ίδιος στη παρέμβασή του μετέφερε την εντύπωση που υπάρχει στην περιοχή μας ότι η εκεχειρία ανάμεσα στο Ιράν και το Ισραήλ, «που ευελπιστούμε και εκφράζουμε την αισιοδοξία ότι θα κρατήσει, επιτεύχθηκε λόγω αμερικανικής παρέμβασης».
Είπε πως «επαναλάβαμε τη γνωστή μας θέση για την ανάγκη η ΕΕ να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή, κάτι που θα επιδιώξουμε κατά τη διάρκεια της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ, διοργανώνοντας και ένα άτυπο Συμβούλιο στην Κύπρο τον Απρίλιο του 2026 με τους ηγέτες των κρατών της περιοχής και συμπεριλαμβανομένου του Πρωθυπουργού της Ινδίας».
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε πως τα μηνύματα και η συνεχής μεταφορά αυτής της ανάγκης η ΕΕ να αναλάβει ουσιαστικό ρόλο φέρνουν κάποια αποτελέσματα και είναι ιδιαίτερα θετικό το γεγονός ότι ο Πρόεδρος της Αιγύπτου έχει προσκληθεί να πάει στις Βρυξέλλες τον Οκτώβριο σε συνάντηση με τους επικεφαλής των θεσμών της ΕΕ.
«Ενθαρρύναμε και αναδείξαμε την ανάγκη να γίνει και με τον Πρόεδρο του Λιβάνου αλλά και με τον βασιλιά της Ιορδανίας ανέφερε, σημειώνοντας πως στις 9 Ιουλίου θα υποδεχθεί στην Κύπρο τον Πρόεδρο του Λιβάνου για να συζητήσουν για την Κυπριακή Προεδρία αλλά και για το πως ενισχύονται ακόμη περισσότερο οι σχέσεις του Λιβάνου με την ΕΕ.
Ερωτηθείς για το πόσο διχασμένα είναι τα κράτη μέλη στο θέμα της Γάζας, ο Πρόεδρος είπε πως στη Γάζα υπάρχει μια ανθρωπιστική τραγωδία και όλα τα κράτη μέλη αντιλαμβάνονται την ανάγκη να αρχίσει η απρόσκοπτη παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα.
Είπε πως έγινε συζήτηση με διαφορετικές προσεγγίσεις αλλά εκείνο που κυριάρχησε είναι μέσα από ποιες ενέργειες μπορούμε να διασφαλίσουμε αυτό τον στόχο.
Άμυνας και ασφάλεια ΕΕ
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ανέφερε πως το πρώτο θέμα συζήτησης για πέραν των τεσσάρων ωρών είναι η άμυνα και ασφάλεια της ΕΕ
Σημείωσε πως έγινε μια ανασκόπηση της προόδου υλοποίησης των όσων έχουν συμφωνηθεί σε σχέση με την ενίσχυση των αμυντικών ικανοτήτων των κρατών μελών.
Εξέφρασε ικανοποίηση που όλα τα κράτη μέλη αντιλαμβάνονται πως η επένδυση που θα γίνει στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας πρωτίστως πρέπει να βοηθήσει και την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία.
Είπε πως σε αυτό το πλαίσιο έγινε ειδική προσθήκη στα συμπεράσματα με παρέμβαση της Ελλάδας και της Κύπρου με την οποία συμφώνησε και η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προσθήκη η οποία διασφαλίζει την ανάγκη από τη μια να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία και να μην αξιοποιηθεί από χώρες που απειλούν την ΕΕ και δεν σέβονται τους κανόνες καλής γειτονίας.
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης είπε στο σημείο αυτό πως στην Κύπρο έχει ολοκληρωθεί ο εσωτερικός διάλογος των αρμόδιων Υπουργείων – του Υπουργείου Εξωτερικών, του Υπουργείου Δικαιοσύνης, του Υπουργείου Άμυνας, του Υπουργείου Οικονομικών και της Γραμματείας Ευρωπαϊκών Υποθέσεων – για να αξιοποιήσουμε πλήρως τα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία της ΕΕ.
Ανέφερε πως υπάρχει και η διάσταση της ΕΤΕπ που αποφάσισε να προχωρήσει με έναν ειδικό εργαλείο δανειοδότησης σε σχέση με θέματα εξοπλισμών, υποδομών κ.α
Σε αυτό τον σχεδιασμό μας συμπεριλαμβάνουμε και τα προγράμματα στα οποία ενταχθήκαμε από πλευράς ΗΠΑ, ανέφερε, υπενθυμίζοντας πως με απόφαση των ΗΠΑ η Κυπριακή Δημοκρατία μπορεί να αγοράσει αμερικανικό στρατιωτικό εξοπλισμό.
Αναφέρθηκε ακόμη στην ύπαρξη μιας κυπριακής αμυντικής βιομηχανίας με τεράστιες προοπτικές η οποία ήδη συμμετέχει σε αμυντικά προγράμματα μεγάλων χωρών μελών της ΕΕ. Επεσήμανε πως η Εθνική Φρουρά θα προχωρήσει το αμέσως επόμενο διάστημα και στην αγορά από κυπριακές εταιρείες και έχουμε συμπεριλάβει και μια ρήτρα σε σχέση με την αγορά εξοπλισμών από τρίτες χώρες ότι θα πρέπει να υπάρχει 15% συμμετοχή κυπριακών εταιρειών σε οποιονδήποτε αμυντικό εξοπλισμό αγοράζει η ΚΔ πάντα προς ενίσχυση της αποτρεπτικής ισχύος της ΚΔ.
Μετανάστευση
Για τη συμμετοχή του στη συνάντηση των κρατών μελών που ασχολούνται με το θέμα της μετανάστευσης, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε πως είχε την ευκαιρία να παρουσιάσει το νέο σχέδιο της ΚΔ για εθελούσιο επαναπατρισμό Σύρων που εφαρμόζεται από τις 2 Ιουνιου 2025.
Εξήγησε πως βάσει του σχεδίου αυτού δίνεται η δυνατότητα στον πατέρα ή στη μητέρα της οικογένειας τη δυνατότητα να παραμείνει στην Κύπρο με άδεια εργασίας για δυο χρόνια, με δυνατότητα ανανέωσης για ακόμα ένα έτος με την προϋπόθεση ότι η οικογένεια θα φύγει από την Κύπρο παίρνοντας και ένα σχετικό οικονομικό ποσό. Και αυτό σε συνδυασμό σε απόσυρση της αίτησης για άσυλο ή ανάκληση του καθεστώτος πολιτικού πρόσφυγα.
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης είπε πως μέχρι τις 24 Ιουνίου 2025 αξιοποίησαν αυτό το πρόγραμμα 300 άτομα που έχουν αποσύρει την αίτησή τους για άσυλο ή ανακαλέσει το καθεστώς προστασίας για να επιστρέψουν στη Συρία μέσω του συγκεκριμένου προγράμματος.
Συνολικά, ανέφερε, από τον Δεκέμβριο 2024 πέραν των 3000 Σύρων έχουν ανακαλέσει το καθεστώς διεθνούς προστασίας ή την αίτηση για να αποκτήσουν το καθεστώς του πολιτικού πρόσφυγα και έχουν αναχωρήσει από την Κύπρο πέραν των 2400 ατόμων.
Ερωτηθείς αν το σχέδιο εθελούσιου επαναπατρισμού θα εφαρμοστεί και για άλλες εθνικότητες, ο Πρόεδρος είπε πως πρόκειται για ένα πιλοτικό πρόγραμμα για την περίπτωση της Συρίας, όπου υπάρχουν κάποια δεδομένα που ευνοούν την υλοποίησή του και δεν απέκλεισε να υπάρξει και με άλλες χώρες.
Ανέφερε πως θεωρεί πως η περαιτέρω ομαλοποίηση της κατάστασης στη Συρία θα επιτρέψει και στην επιστροφή περισσότερων Σύρων πίσω στη χώρα τους.
Ουκρανία
Ερωτηθείς για το γεγονός ότι η Ουγγαρία δεν στηρίζει τα συμπεράσματα για την Ουκρανία και τι θα γίνει με το 18ο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε πως η κατάσταση δεν έχει αλλάξει σε σχέση με τη στάση των κρατών μελών και πως η συνέχιση των κυρώσεων από πλευράς της ΕΕ θεωρείται ως μια στρατηγική επιλογή η οποία θα συνεχιστεί.
Ανέφερε πως η Κυπριακή Δημοκρατία τόνισε όπως και άλλα κράτη το γεγονός ότι η αποτελεσματικότητα των κυρώσεων της ΕΕ μπορεί να είναι σαφώς πιο ισχυρή αν κράτη τα οποία έχουν κάποιου είδους σύνδεση με την ΕΕ εφαρμόζουν τις κυρώσεις αυτές και δεν τις εκμεταλλεύονται για να κερδίσουν τα ίδια οικονομικά και άλλα οφέλη.
Ανταγωνιστικότητα
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης υπογράμμισε στις δηλώσεις του τη σημασία του θέματος της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ και αναφέρθηκε στην πρωτοβουλία της Κύπρου μαζί με κάποια άλλα κράτη μέλη έτσι ώστε η φορολογία που αφορά τις εκπομπές αερίου θερμοκηπίου που προγραμματίζεται να αρχίσει να υλοποιείται την 1/1/2027 να αναβληθεί.
Είπε πως αυτή η απόφαση που αγγίζει την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ λήφθηκε με διαφορετικά δεδομένα και μαζί με άλλα κράτη έχουμε αναφερθεί με δική μας πρωτοβουλία στο συγκεκριμένο θέμα.
Είπε πως υπάρχει θετική ανταπόκριση από πλευράς Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο θέμα αυτό και συνεχίζονται οι διεργασίες με την Επιτροπή για να δουν πως μπορούν να πετύχουν τον συγκεκριμένο στόχο.
Σένγκεν
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης είπε ακόμη πως τόσο στη σύνοδο του ΕΛΚ και σε συναντήσεις του με ξένους ηγέτες έθεσε το θέμα της πλήρους ένταξης της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Σένγκεν εντός του 2026.
Ανέφερε πως μέχρι τα τέλη του 2025 θα τελειώσει η εσωτερική προεργασία και θα είμαστε έτοιμοι να εργαστούμε ώστε εντός του 2026 να ληφθεί η σχετική απόφαση από πλευράς της ΕΕ.
