H ΕΕ δεν θα καταφέρει ποτέ να αναπτυχθεί, ως σύνολο, με τον τρόπο, τον ρυθμό και την ένταση που θα της επιτρεπόταν από το μέγεθος και το επίπεδο των οικονομιών των μελών της όσο δεν προχωρά σε μια πραγματική και ουσιαστική εσωτερική συνένωση της αγοράς κεφαλαίου της. Αυτή η διαπίστωση αποτελεί κοινή θέση σχεδόν όσων καταπιάστηκαν με το ευρύτερο ζήτημα των δομικών αδυναμιών και υστερήσεων της Ένωσης και των εμποδίων που τούτα θέτουν στην αναπτυξιακή της προοπτική και, κατ' επέκταση, στην ανταγωνιστικότητά της ως διεθνούς οικονομικού και πολιτικού δρώντος.
Από τη μελέτη του κ. Ντράγκι μόλις πρόσφατα, μέχρι τις κατά καιρούς συζητήσεις και πολιτικές πρωτοβουλίες για ένωση κεφαλαίων, αποταμιεύσεων, αγορών, κοκ, που σκάλωναν πάντα στα ειδικά κορπορατιστικά συμφέροντα των μεγάλων και μικρών κρατών μελών της, η ΕΕ, ως ένας κατ' εξοχήν γραφειοκρατικός μηχανισμός διοίκησης που είναι, κατάφερνε να διαπιστώνει το πρόβλημα, να προσδιορίζει τη λύση του, αλλά να αδυνατεί να το επιλύσει, επειδή της λείπει το πολιτικό κεφάλαιο. Οπότε, μήπως ίσως είναι καιρός να πάψουμε να «ονειρευόμαστε» κάτι που δεν πρόκειται να πραγματοποιηθεί επειδή δεν το θέλει κανείς μας ακόμα, όσο και αν αναγνωρίζουμε τη μεγάλη ανάγκη που το έχουμε;
Κάπως έτσι αρχίζει πλέον να φαντάζει η κατάσταση με την ΕΕ και την παραπέρα οικονομική της ολοκλήρωση, όταν δούμε, χωρίς ψευδαισθήσεις και πολιτικάντικες αρλούμπες και επικοινωνιακές σαχλαμάρες, τα νούμερα και τα δεδομένα. Το πρώτο, και κυριότερο, από αυτά είναι το ποσοστό κατανομής της αποταμίευσης των Ευρωπαίων, όπου με βάση τα στοιχεία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, τοποθετείται κατά 80% σε τραπεζικούς λογαριασμούς σε τοπικές/εθνικές τράπεζες, οι οποίες πολύ δύσκολα (δηλαδή καθόλου!) δανείζουν διασυνοριακά. Ασφαλώς υπάρχουν αρκετοί πολύ καλοί λόγοι που δεν το κάνουν, προεξεχόντων εκείνων της απουσίας της πρέπουσας πρακτικής γνώσης της κάθε τοπικής αγοράς, αλλά κυρίως της μεγάλης απόκλισης μεταξύ των εθνικών κανονιστικών πλαισίων και, ασφαλώς, του τρόπου, ταχύτητας και ποιότητας εφαρμογής τους σε όλα τα ζητήματα που αφορούν τη διαχείριση του χρηματοπιστωτικού ρίσκου.
Αλλά τα πράγματα δεν είναι μόνο τεχνικά, όσο και αν μας αρέσει να τα παρουσιάζουμε ως τέτοια στην προσπάθειά μας να αποκωδικοποιήσουμε λόγους και αφορμές και να βάλουμε σε «κουτάκια» τις παραμέτρους αυτής της κατάστασης, που πλέον τείνει να εξελιχθεί σε «κατάντια» για την ΕΕ.
Τα πράγματα είναι εξόχως πολιτικά και άπτονται, όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, της κορπορατιστικής νοοτροπίας που αποτέλεσε, κάποτε, τον ακρογωνιαίο λίθο οικοδόμησης αυτού που σήμερα ονομάζουμε ΕΕ. Της ίδιας, δηλαδή, νοοτροπίας και συσχετισμών που διατέμνουν όλες τις πολιτικές της ΕΕ. Από την κοινή αγροτική πολιτική μέχρι τη νεοφανή προσπάθεια δημιουργίας κοινών αμυντικών δυνατοτήτων. Και αυτό είναι κατανοητό και γνωστό και κανονικοποιεί, σε επίπεδο επιχειρηματολογίας, μια σχεδόν αυταπόδεικτη και διαχρονική κατάσταση πραγμάτων για μια εκάστη των προσπαθειών εμβάθυνσης και παραπέρα ενοποίησης, οποιασδήποτε μορφής, τομέα και επιπέδου στην εξελικτική πορεία της Ένωσης.
Αλλά κάπου εδώ όλο αυτό πρέπει να σταματήσει και να τρέξουμε μπροστά! Κάπου εδώ πρέπει να τελειώνουμε με τις παρακαταθήκες των δεκαετιών του '50 και του '60 και να κάνουμε άλματα, επειδή η επικείμενη διεθνής κατάσταση πραγμάτων, τόσο σε θέματα πολιτικής και ασφάλειας όσο και σε θέματα οικονομίας και τεχνολογίας, δεν θα έχει και πολλά κοινά με τη μεταψυχροπολεμική περίοδο και τις τότε επικρατούσες συνθήκες. Και ενώ αυτό είναι επίσης κατανοητό από όλους, και γίνονται πολλά και διάφορα σε επιμέρους επίπεδα για να δοθεί η ψευδεπίγραφη εντύπωση της αντιμετώπισης και διαχείρισης της διαφαινόμενης υπαρξιακής πρόκλησης, στην πραγματικότητα δεν γίνεται τίποτα ρηξικέλευθο και ουσιαστικό σε στρατηγικό μακροεπίπεδο.
Η μια θητεία της Επιτροπής διαδέχεται την άλλη, του Κοινοβουλίου επίσης, και των εθνικών προεδριών του Συμβουλίου, έχουν να επιδείξουν μια μνημειώδη σε βραδυκινησία αποδοτικότητα επί του όποιου πρακτέου. Εκτός, φυσικά, και αν κάποιος «γουστάρει» δηλώσεις, φωτογραφίες, φεστιβάλ και εκθέσεις ιδεών και όλα εκείνα τα σχετικά που δεν είναι τίποτε άλλο παρά εικόνες που ξεθωριάζουν και χαρτιά που τα παίρνει και τα σκορπά ο άνεμος, πριν τα μαζέψουμε στο καλάθι των άχρηστων, μαζί με τόσα άλλα που ούτε καν για ανακύκλωση δεν καταφέρνουμε να τα πάμε…
