Σύμφωνα με τον Όμηρο, ο Μέντωρ ήταν ο άνθρωπος στον οποίο ο Οδυσσέας, φεύγοντας για τον Τρωικό Πόλεμο, εμπιστεύθηκε τη φροντίδα του σπιτιού του και την εκπαίδευση του γιου του, του Τηλέμαχου. Αργότερα, ο Γάλλος συγγραφέας Φρανσουά Φενελόν, στο έργο του «Οι περιπέτειες του Τηλέμαχου», παρουσιάζει τον Μέντορα (με τη μορφή της Αθηνάς) να συνοδεύει τον Τηλέμαχο, να τον καθοδηγεί και να τον συμβουλεύει και, τελικά, να τον επαναφέρει κοντά στον πατέρα του, τον Οδυσσέα.
Με τον τρόπο αυτόν, η λέξη «μέντορας» κατέληξε σήμερα να σημαίνει τον σύμβουλο και φίλο που δρα ως πνευματικός οδηγός και καθοδηγητής. Περίπου μ’ αυτή την έννοια χρησιμοποιείται και στο μάνατζμεντ.
Εισαγωγή
Ποιος είναι ο πιο αποτελεσματικός διευθυντής; Ο καλός ή ο μέντορας; Στον 21ο αιώνα τα καθήκοντα ενός διευθυντή δεν περιορίζονται στο να αναθέτει καθήκοντα στους υπαλλήλους του και στο να πετυχαίνει τους στόχους του. Παρ' όλο που ο καλός διευθυντής αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την επιτυχία κάθε οργανισμού, ο μέντορας διευθυντής αποτελεί προέκταση του καλού διευθυντή, αφού αυτός επικεντρώνεται και στην ανέλιξη των υπαλλήλων του, τη δέσμευσή τους με τον οργανισμό και την ευεξία τους. Και οι δύο τύποι διευθυντών μπορούν να παραγάγουν αποτέλεσμα, τους χωρίζει όμως μια λεπτή γραμμή όσον αφορά το πώς ο καθένας από αυτούς προσεγγίζει το προσωπικό του, πώς ηγείται της ομάδας του και ποιο το όραμά του για τους υφισταμένους του.
Ο καλός διευθυντής
Καλός διευθυντής θεωρείται εκείνος που ηγείται αποτελεσματικά της ομάδας του για να πετύχουν τους στόχους του οργανισμού. Είναι οργανωμένος, αξιόπιστος και επικεντρωμένος στην παραγωγικότητα. Γνωρίζει πώς να κατανέμει καθήκοντα και ευθύνες στους υπαλλήλους του, είναι άριστος στη χρονοδιαχείριση, επιλύει με επιτυχία τυχόν διαφορές μεταξύ των υπαλλήλων του και φροντίζει ώστε στον εργασιακό χώρο να επικρατεί τάξη και ηρεμία. Ακολουθεί πιστά την πολιτική του οργανισμού, εφαρμόζει τους εσωτερικούς του κανονισμούς και είναι επιδέξιος στην επίλυση προβλημάτων με εποικοδομητικό τρόπο. Δρα ως εξής:
• ενημερώνει τους υπαλλήλους του τι αναμένει από αυτούς
• οργανώνει και προγραμματίζει
• αξιολογεί την απόδοση των υπαλλήλων του με βάση τη λογοδοσία τους
• εξασφαλίζει την έγκαιρη αποπεράτωση των έργων
• επιβλέπει αποτελεσματικά την καθημερινή εργασία των υπαλλήλων του.
Τα πιο πάνω δημιουργούν ένα σταθερό εργασιακό περιβάλλον, στο οποίο οι υπάλληλοι γνωρίζουν τι αναμένει ο διευθυντής τους από αυτούς και πότε θα το τελειώσουν. Παρ' όλο που οι καλοί διευθυντές εξασφαλίζουν την επιτυχία των στόχων του οργανισμού, μπορεί κάποτε να μην φροντίζουν όσο θα έπρεπε την ευεξία και την πρόοδο των υπαλλήλων τους.
Ο μέντορας διευθυντής
Ο μέντορας διευθυντής κινείται πέραν της σφαίρας των έργων και των ελέγχων. Ενδιαφέρεται όχι μόνο για το τι μπορεί ο κάθε υπάλληλος να προσφέρει στον οργανισμό αλλά και τι ο οργανισμός (μέσω του) μπορεί να προσφέρει στον υπάλληλο. Συνδυάζει τα παραδοσιακά καθήκοντα του διευθυντή με την καθοδήγηση, βοηθώντας και εμπνέοντας τους υπαλλήλους του, στοχεύοντας στην προσωπική και επαγγελματική τους ανάπτυξη. Δρα ως εξής:
• ενδιαφέρεται για την εκπαίδευση και ανάπτυξη των υπαλλήλων του
• τους προσφέρει τακτική εποικοδομητική ανατροφοδότηση
• τους ενθαρρύνει να αυτοαξιολογούνται και να μορφώνονται
• τους βοηθά να θέτουν και να επιδιώκουν υψηλούς στόχους ανέλιξης
• προωθεί σχέσεις αλληλοεμπιστοσύνης και ανοικτής επικοινωνίας
• διαθέτει χρόνο για να πληροφορείται τα δυνατά σημεία κάθε υπαλλήλου, τις φιλοδοξίες του και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει
• ενδιαφέρεται τόσο για τα αποτελέσματα της ομάδας του όσο και για εκείνα κάθε υπαλλήλου του.
Θετική επίδραση του μέντορα διευθυντή
Έρευνες έδειξαν ότι οι υπάλληλοι που αισθάνονται ότι ο διευθυντής τους τους στηρίζει και ενδιαφέρεται για την προσωπική τους ανάπτυξη είναι περισσότερο αφοσιωμένοι στον οργανισμό, υποβάλλουν καινοτόμες εισηγήσεις και αποδίδουν καλύτερα στη δουλειά τους. Οι υπάλληλοι αυτοί είναι ικανοποιημένοι με τη δουλειά τους, είναι συνδεδεμένοι με τον οργανισμό και σπάνια τον εγκαταλείπουν.
Με την αλλοεκτίμηση που καλλιεργούν, οι μέντορες διευθυντέ δημιουργούν ανθεκτικούς, παρωθημένους και άριστους υπαλλήλους. Ενθαρρύνουν μια νοοτροπία ανάπτυξης, επιτρέποντας στους υπαλλήλους τους να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για μάθηση, βλέποντας τις προκλήσεις ως ευκαιρίες για βελτίωση.
Τέλος, οι μέντορες διευθυντές διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στα προγράμματα διαδοχής διευθυντών, προετοιμάζοντας τους υπαλλήλους τους για να αναλάβουν μελλοντικά ηγετικό ρόλο. Με τον τρόπο αυτόν συμβάλλουν στη μακροχρόνια βιωσιμότητα του οργανισμού.
Ο καλός διευθυντής είναι αρκετός;
Ο καλός διευθυντής εξασφαλίζει την ομαλή λειτουργία της ομάδας του, αυτό όμως δεν είναι αρκετό στο ραγδαία μεταβαλλόμενο εργασιακό περιβάλλον. Σήμερα χρειάζεται περισσότερη καινοτομία και προσαρμοστικότητα, καθώς και συνεχής μάθηση, στοιχεία τα οποία μόνο ένας μέντορας διευθυντής μπορεί να εξασφαλίσει. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να υποτιμάται ο ρόλος του καλού διευθυντή. Απλώς ο μέντορας διευθυντής θεωρείται ως εξέλιξη του καλού διευθυντή, ένα υψηλότερο επίπεδο Διεύθυνσης, το οποίο καλύπτει τις ανάγκες ανάπτυξης στο νέο περιβάλλον.
Ο υβριδικός διευθυντής
Ο ιδανικός διευθυντής συνήθως διαθέτει τα προσόντα τόσο του καλού διευθυντή όσο και εκείνα του μέντορα διευθυντή. Γνωρίζει πότε να επικεντρωθεί στο έργο και πότε στον ρόλο του ως μέντορα. Τον ενδιαφέρουν τα αποτελέσματα αλλά, ταυτόχρονα, συμπεριφέρεται με ενσυναίσθηση στους υπαλλήλους του, ενδιαφερόμενος για την πρόοδο και ευεξία τους.
Για τη δημιουργία υβριδικών διευθυντών χρειάζεται η εκπαίδευσή τους να καλύπτει και τους δύο τους ρόλους, με στόχο από τη μια η εργασία να εκτελείται με επιτυχία και από την άλλη οι υπάλληλοι να προετοιμάζονται για υψηλότερες θέσεις.
Επίλογος
Σε τελική ανάλυση δεν τίθεται θέμα σύγκρισης του καλού διευθυντή με τον μέντορά διευθυντή. Εκείνο που πρέπει να κοιτάξουμε είναι τι προσφέρει ο καθένας από αυτούς. Οι καλοί διευθυντές εγγυώνται την απρόσκοπτη διεξαγωγή των εργασιών, ενώ οι μέντορες διευθυντές προετοιμάζουν τους υπαλλήλους τους για να αντιμετωπίσουν τις μελλοντικές προκλήσεις με βάση τις ικανότητες, την αυτοπεποίθηση και τη δέσμευσή τους με τον οργανισμό στον οποίον εργάζονται.
* Fellow του Ινστιτούτου Τραπεζιτών Λονδίνου | Ιδρυτικού μέλους του Κυπριακού Ινστιτούτου Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών και του Κυπριακού Συνδέσμου Διεύθυνσης Ανθρώπινου Δυναμικού
