Μια ανακάλυψη της NASA έφερε στο φως ένα ξεχασμένο απομεινάρι του Ψυχρού Πολέμου: μια αμερικανική στρατιωτική βάση, κρυμμένη επί δεκαετίες 30 μέτρα κάτω από τους πάγους της Γροιλανδίας.
Κατά τη διάρκεια πτήσης ερευνητικής αποστολής τον Απρίλιο του 2024, ο επιστήμονας της NASA Τσαντ Γκριν εντόπισε με τη βοήθεια ραντάρ μια περίεργη ανωμαλία κάτω από τον παγετώνα. Οι εικόνες αποκάλυψαν το Camp Century, μια βάση 65 ετών που είχε κατασκευαστεί από τον αμερικανικό στρατό την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου και πλέον παραμένει θαμμένη στο παχύ στρώμα πάγου.
Φωτογραφία του Camp Century που λήφθηκε από ραντάρ στο αεροπλάνο Gulfstream III της NASA.Πηγή: NASA
Η βάση, γνωστή και ως «η πόλη κάτω από τον πάγο», χτίστηκε μυστικά από τον Ιούνιο του 1959 έως τον Οκτώβριο του 1960 από το Σώμα Μηχανικών του αμερικανικού στρατού. Αποτελούταν από 21 υπόγειες σήραγγες συνολικού μήκους περίπου τριών χιλιομέτρων. Για να μελετήσει τη βάση, η NASA χρησιμοποίησε το UAVSAR (Uninhabited Aerial Vehicle Synthetic Aperture Radar), μια τεχνολογία παρόμοια με το LiDAR που χρησιμοποιείται συνήθως στην αναζήτηση κρυμμένων κατασκευών όπως τα ερείπια των Μάγια. Η διαφορά είναι ότι ενώ το LiDAR χρησιμοποιεί λέιζερ, το UAVSAR χρησιμοποιεί ραδιοκύματα, αναφέρει το Popular Mechanics.
Η δημιουργία της βάσης κατέστη δυνατή μέσω της συμφωνίας για την Άμυνα της Γροιλανδίας του 1951, η οποία επέτρεπε στις δυνάμεις του ΝΑΤΟ, και κυρίως στις ΗΠΑ, να εγκαθιστούν στρατιωτικές υποδομές στο νησί που τότε ανήκε διοικητικά στη Δανία.
Ο εφιάλτης της κατασκευής
Ακόμη και χωρίς τις θερμοκρασίες -50 βαθμών και τους ανέμους 200 χιλιομέτρων την ώρα που μπορούσαν να προκύψουν στον παγετώνα, η κατασκευή του Camp Century ακούγεται σαν ένας απόλυτος εφιάλτης. Η βάση χτίστηκε από 6.000 τόνους υλικών, που μεταφέρθηκαν με τεράστια έλκηθρα τα οποία κινούνταν με ταχύτητα μόλις τριών χιλιομέτρων την ώρα, από τη βάση Thule (η συγκεκριμένη ήταν υπέργεια) μέχρι το σημείο εγκατάστασης – ένα ταξίδι που διαρκούσε 70 ώρες.
Οι μηχανικοί άνοιξαν βαθιές τάφρους μέσα στον πάγο – η μακρύτερη από τις οποίες ήταν ένας διάδρομος 300 μέτρων που ονομαζόταν Main Street – και στη συνέχεια προστέθηκαν ξύλινα σπίτια και ατσάλινες στέγες.
Ένα από τα κοντέινερ-δωμάτια που αποτελούσαν το Camp Century. Ήταν υπερυψωμένα για να μη λιώσουν τον πάγο από κάτω τους. Robert M. Weiss
Το καμάρι της βάσης ήταν ένας από τους πρώτους πυρηνικούς αντιδραστήρες τύπου PM-2, ο οποίος την τροφοδοτούσε με ενέργεια. Κατά η διάρκεια της λειτουργίας της, οι επιστήμονες έκαναν σημαντικές γεωλογικές ανακαλύψεις. Ήταν από τους πρώτους που μελέτησαν πυρήνες πάγου, και το έδαφος της ίδιας της Γροιλανδίας αποκάλυψε ότι κάποτε υπήρχε εκεί πλούσια βλάστηση και άγρια ζωή.
Ο μυστικός σκοπός της βάσης
Ωστόσο, η επιστημονική δραστηριότητα ήταν απλά η «κάλυψη» της βάσης. Η ύπαρξη του Camp Century δεν ήταν μυστική – ο στρατός έφτιαξε μέχρι και διαφημιστικό φιλμ για αυτό – αντίθετα με τον πραγματικό της σκοπό. Αυτός ήταν η ανάπτυξη του Σχεδίου Iceworm, που αφορούσε την εγκατάσταση 600 πυρηνικών πυραύλων κάτω από τον πάγο. Το σχέδιο προέβλεπε ένα επιπλέον δίκτυο στοών που θα εκτεινόταν σε 135.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, με 60 κέντρα εκτόξευσης και 11.000 στρατιώτες που θα ζούσαν μόνιμα στην πόλη κάτω από τον πάγο.
Το Σχέδιο Iceworm αποδείχθηκε ανέφικτο, από πολλές απόψεις. Το Camp Century έκλεισε το 1967 και εγκαταλείφθηκε. Το σχέδιο για τους πυρηνικούς πυραύλους δημοσιοποιήθηκε το 1997 από το Δανικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων.
Ο κίνδυνος από τα απόβλητα
Παρότι εγκαταλελειμμένη, η βάση συνεχίζει να απασχολεί τους επιστήμονες. Ο πυρηνικός αντιδραστήρας απομακρύνθηκε, αλλά όχι και τα απόβλητά του. Σύμφωνα με το Εθνικό Μουσείο Πυρηνικής Επιστήμης των ΗΠΑ, κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του παρήγαγε κάπου 178.000 λίτρα ραδιενεργών υγρών, που παραμένουν θαμμένα κάτω από τον πάγο. Με τη συνεχιζόμενη άνοδο της θερμοκρασίας και την τήξη των παγετώνων, μια μελέτη από ειδικούς έχει προβλέψει ότι η βάση θα μπορούσε να αρχίσει να χάνει πάγο μέχρι το 2090, και τα απόβλητα να εκτεθούν.
Γεώτρηση στο Camp Century το 1966. US National Archives
«Τη δεκαετία του ’60, κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί την κλιματική αλλαγή», είχε δηλώσει ο κλιματολόγος Ουίλιαμ Κόλγκαν, επικεφαλής της μελέτης, στον Guardian. «Αλλά το κλίμα αλλάζει και το ερώτημα τώρα είναι αν αυτό που βρίσκεται εκεί κάτω, θα παραμείνει εκεί κάτω».
Πηγή: cnn.gr
