Γράφει ο Φαίδωνας Φαίδωνος
Η Κύπρος δεν μπορεί να μετατραπεί σε ένα νησί όπου η στέγη θα είναι προνόμιο μόνο των πλουσίων και των ξένων επενδυτών. Η εκρηκτική αύξηση των τιμών στα ακίνητα, τόσο στις πωλήσεις όσο και στις ενοικιάσεις, έχει οδηγήσει σε μια ασφυκτική πραγματικότητα: νέα ζευγάρια, οικογένειες μεσαίων και χαμηλών εισοδημάτων, αλλά και οι νεότερες γενιές συνολικά, δυσκολεύονται ολοένα και περισσότερο να αποκτήσουν ή να ενοικιάσουν κατοικία.
Δεν μπορεί το μέλλον των πολιτών να εξαρτάται αποκλειστικά από την κληρονομιά ή από την οικονομική επιφάνεια των γονιών τους. Δεν μπορεί η κοινωνία μας να ζει με τον εφιάλτη της έξωσης ή με το φόβο ότι ποτέ δεν θα μπορέσει να αποκτήσει μια πρώτη κατοικία. Η στέγαση δεν είναι ζήτημα αγοράς, αλλά ζήτημα κοινωνικής συνοχής και ισότητας.
Απευθύνομαι στην Kυβέρνηση: η στέγη είναι θεμελιώδες κοινωνικό δικαίωμα, όχι πολυτέλεια για λίγους. Ο χρόνος για τις μελέτες και τις επιτροπές έχει τελειώσει.
Η Πολιτεία οφείλει να προχωρήσει αμέσως σε ουσιαστική δράση:
- Απαιτείται η άμεση υλοποίηση ενός μαζικού προγράμματος κοινωνικής κατοικίας, με ανέγερση διαμερισμάτων και σπιτιών που θα διατεθούν σε προσιτές τιμές, είτε μέσω πώλησης είτε μέσω ενοικιαγοράς, σε φερέγγυους πολίτες της χαμηλής ή μεσαίας εισοδηματικής τάξης.
- Μαζική ανέγερση φοιτητικών εστιών. Στην Κύπρο φοιτούν δεκάδες χιλιάδες φοιτητές, πολλοί από το εξωτερικό. Η ύπαρξη οργανωμένων και οικονομικά προσιτών εστιών θα απορροφήσει σημαντικό μέρος της ζήτησης στην αγορά ενοικίων, απελευθερώνοντας κατοικίες για τα νοικοκυριά.
- Εργατικές κατοικίες μέσω εργοδοτικών υποχρεώσεων. Οι μεγάλοι εργοδότες, όπως οι ξενοδοχειακές μονάδες που απασχολούν μαζικά αλλοδαπό προσωπικό, πρέπει να υπόκεινται σε όρο για την έγκριση αδειών εργοδότησης που να καθιστά υποχρεωτική την πρόβλεψη αξιοπρεπούς στέγασης για τους εργαζόμενους, με δυνατότητα παροχής πολεοδομικών κινήτρων για τέτοιες αναπτύξεις. Έτσι μειώνεται η πίεση στις τοπικές αγορές ενοικίων και διασφαλίζεται παράλληλα η αξιοπρεπής διαβίωση των εργαζομένων.
Υπάρχουν ήδη ευρωπαϊκά παραδείγματα που μπορούν να αξιοποιηθούν:
• Στη Γαλλία, οι εργοδότες συμβάλλουν υποχρεωτικά μέσω του συστήματος “Action Logement” στη χρηματοδότηση εργατικών και κοινωνικών κατοικιών για τους υπαλλήλους τους.
• Στην Αυστρία και ιδιαίτερα στη Βιέννη, η φοιτητική στέγαση αποτελεί μέρος της δημόσιας πολιτικής στέγασης, με μεγάλες επενδύσεις σε εστίες ώστε να συγκρατείται η αγορά ενοικίων.
• Στην Ισπανία, πρόσφατες πρωτοβουλίες περιλαμβάνουν συνεργασίες πανεπιστημίων με την Τοπική Αυτοδιοίκηση για την ανέγερση εστιών που λειτουργούν ως εργαλείο στήριξης της τοπικής κοινωνίας.
Η διεθνής και ευρωπαϊκή συγκυρία υπογραμμίζει ακόμη περισσότερο την ανάγκη για άμεση δράση. Δεν είναι τυχαίο ότι η Δανική Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανέδειξε το ζήτημα της προσιτής στέγασης ως την κύρια προτεραιότητά της στο κεφάλαιο της κοινωνικής συνοχής, με ιδιαίτερη έμφαση στη στήριξη των ευάλωτων και μεσαίων τάξεων του πληθυσμού. Η Κυπριακή Δημοκρατία πού βρίσκεται σε αυτή τη συζήτηση; Ας ελπίσουμε ότι δεν είναι για ακόμη μια φορά τυπικά παρούσα αλλά ουσιαστικά απούσα.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση μπορεί και πρέπει να είναι συμμέτοχος σε αυτή την προσπάθεια, αξιοποιώντας γη και πόρους για να εξασφαλίσει στους πολίτες της προσιτή στέγη. Η Κυβέρνηση οφείλει να επιδείξει πολιτική βούληση, να εξασφαλίσει χρηματοδότηση και να δώσει σαφή χρονοδιαγράμματα.
Η ευθύνη της Κυβέρνησης είναι σαφής: να έχει πολιτική βούληση, να κινητοποιήσει ευρωπαϊκά και εθνικά χρηματοδοτικά μέσα, να συνεργαστεί με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τους κοινωνικούς εταίρους και να παρουσιάσει σαφή σχέδια υλοποίησης. Η στέγη πρέπει να κατοχυρωθεί ως δικαίωμα όλων και όχι ως αγαθό για λίγους.
Το μήνυμα προς την κοινωνία είναι ξεκάθαρο: δεν θα μείνουμε σιωπηλοί μπροστά σε μια γενιά που βλέπει το όνειρο της κατοικίας να χάνεται.
Και το μήνυμα προς την Κυβέρνηση είναι επίσης ξεκάθαρο: αναλάβετε τις ευθύνες σας, τώρα.
Δήμαρχος Πάφου
